سرطان تخمدان، سومین سرطان شایع در میان زنان است، البته شایع ترین نوع سرطان در میان زنان سرطان پستان و دهانه رحم است. تخمدان ها بخشی از سیستم تولید مثل زنان را تشکیل می دهند و هر زن عادی 2 تخمدان در سمت راست و چپ دارد که در قسمت پایین شکم در 2 طرف رحم قرار گرفته اند. عملکرد تخمدان ها تولید تخمک به صورت ماهانه برای آمادگی برای بارداری است، جدا از این هورمون های استروژن و پروژسترون را نیز تولید می کنند.
بروز سرطان تخمدان بین 5.4 تا 8/100000 است و خطر ابتلا به آن از 35 سالگی شروع به افزایش می کند و در سنین 55 تا 64 سالگی به اوج خود می رسد. این بدترین نوع بین سرطان های زنان با 5 سال بقا معادل 45 درصد است، دلیل اصلی آن این است که اغلب در مرحله III یا IV تشخیص داده می شود. نرخ بالای مرگ و میر ناشی از آن به دلیل فقدان علائم مشخص مربوط به بیماری در مراحل اولیه بوجود می آید. به گزارش تایمزسوفاندیا، هیچ استراتژی غربالگری موثری برای تشخیص زودهنگام آن وجود ندارد زیرا علت دقیق بروز سرطان تخمدان هنوز مشخص نیست.
عوامل خطر ابتلا به سرطان تخمدان چیست؟
این خطر در زنانی که هرگز باردار نشده اند افزایش می یابد.
یائسگی زودرس و دیررس خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می دهد.
سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان تخمدان به ویژه در گرید آخر به نسبت خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می دهد.
ناقلین جهش های ژنی BRCA1 و BRCA2 بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان تخمدان و پستان قرار دارند.
خانواده های مبتلا به سندرم LYNCH II نیز در معرض خطر ابتلا به سرطان تخمدان هستند.
در زنان با سابقه سرطان پستان خطر ابتلا به سرطان تخمدان نیز بیشتر است.
هورمون درمانی پس از یائسگی در طولانی مدت با افزایش خطر ابتلا به سرطان تخمدان همراه است.
ارتباط بین دیابت و سرطان تخمدان
دیابت جمعیت زیادی را در سراسر دنیا تحت تاثیر قرار داده و از این جمعیت 199 میلیون زن را درگیر کرده است. بسیاری از مطالعات نشان می دهند دیابت با افزایش خطر ابتلا به سرطان در چندین نقطه از بدن ارتباط دارد در واقع این ارتباط با سرطان در اوایل سال 1914 مشاهده شده است. ارتباط ویژه ای با سرطان های آندومتر، لوزالمعده، کبد و روده بزرگ وجود دارد اگرچه دلایل دقیق آن هنوز مشخص نشده است.
مطالعات مربوط به ارتباط بین دیابت و سرطان تخمدان در گذشته نتایج متناقضی داشته است. با این حال، نتایج چندین مطالعه در چند وقت اخیر نشان می دهد بین دیابت و افزایش شیوع سرطان تخمدان ارتباط وجود دارد. چندین مکانیزم برای توضیح ارتباط بین دیابت و خطر سرطان فرض شده است. تعدادی از مطالعات ارتباط بین افزایش سطح قند و سرطان را اثبات کرده اند اگرچه سازوکار دقیق آن درک نشده است، همچنین فرض بر این است دیابت با مکانیزم هایی از جمله افزایش سطح انسولین خون و همراه با فرآیندهای التهابی بر روند نئوپلاستی تاثیر می گذارد.
علائم سرطان تخمدان چیست؟
سرطان تخمدان در اوایل شروع بیماری علائم غیراختصاصی یا بسیار کمی دارد و زنان به احتمال زیاد با موارد زیر به پزشک مراجعه می کنند:
نفخ شکم و ناراحتی
تغییر در عادات روده
سوءهاضمه
خستگی
کاهش وزن
از دست دادن اشتها
در مراحل بعدی احتمال می رود این علائم نیز بروز پیدا کنند:
افزایش اندازه شکم
حالت تهوع و استفراغ
تورم پا به دلیل ترومبوز ورید عمقی
بیشتر بخوانید: چرت زدن برای بزرگسالان مضر است مفید؟
چگونه می توان خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش داد؟
بارداری تمام مدت قبل از سن 26 سالگی
شیردهی
قرص های جلوگیری از بارداری که 3 تا 6 ماه یا بیشتر استفاده می شود
عمل بستن لوله یا عمل عقیم سازی
برداشتن لوله های فالوپ هنگام برداشتن رحم
عدم استفاده از درمان جایگزینی هورمون
سیگار نکشیدن
حفظ وزن ایده آل
افسانه: زنان جوان را تحت تاثیر قرار نمی دهد.
واقعیت: درست نیست حدود 20 درصد زنان مبتلا به سرطان تخمدان کمتر از 50 سال سن دارند.
باور غلط: جراحی رحم از سرطان تخمدان جلوگیری می کند.
واقعیت: برداشتن لوله های رحم و تخمدان ها 95 درصد خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش می دهد، اما هنوز 5 درصد احتمال رشد سلول های سرطانی تخمدان وجود دارد، همچنین خطر ابتلا به سرطان صفاقی (سرطانی است که به پوشش داخلی شکم حمله می‌کند) نیز است.
باور غلط: پاپ اسمیر سرطان تخمدان را تشخیص می دهد.
واقعیت: اشتباه است هیچ آزمایش غربالگری برای تشخیص سرطان تخمدان وجود ندارد. پاپ اسمیر هم یک آزمایش غربالگری برای سلول های پیش سرطانی دهانه رحم است.
افسانه: در مراحل اولیه به راحتی قابل تشخیص است.
واقعیت: سرطان تخمدان در مراحل اولیه بیماری خاموش است و با علائم غیر اختصاصی مانند نفخ شکم، درد، احساس سیری، دفع مداوم ادرار همراه است. نکته مهم این است که باید نسبت به این علائم آگاه و هوشیار بود و در صورت تداوم باید به متخصص زنان مراجعه کرد.
مترجم: الهه زارعی