چند سالی است با گسترش فضای مجازی سایت‌های همسریابی رونق گرفته‌اند به نحوی که در سال گذشته روزانه بین ۲۰ تا ۲۵ نفر در سایت همسان گزینی ثبت نام کردند. با وجود تبلیغات گسترده و بدون حد و مرز سایت‌های همسریابی در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، تنها یک سایت همسریابی اینترنتی مجوزدار در کشور وجود دارد. سایتی که در زیر مجموعه طرح «همسان گزینی» در برخی از استان‌های کشور فعالیت می‌کند و از سال ۹۴ با همکاری وزارت ورزش وجوانان راه‌اندازی شده است.
آن‌طور که مدیر طرح «همسان گزینی» می‌گوید: «تاکنون ۱۷ هزار نفر از سوی سایت همسان گزینی به یکدیگر معرفی شدند و بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ ازدواج هم از همین طریق صورت گرفته است.»
با این همه همچنان فعالیت بی‌شمار سایت‌های همسریابی غیرمجاز ادامه دارد و این مسئله موجب شده تا مردان و زنان مجرد زیادی به این سایت‌ها اعتماد کرده و در دام کلاهبرداری آنها بیفتند. در همین زمینه با «زهره حسینی»، مدیر تنها سایت مجاز همسریابی به گفت‌وگو نشستیم تا درباره چگونگی آشنایی دختران و پسران جوان از طریق این سایت توضیح دهد.
لطفاً درباره چگونگی ثبت‌نام و آشنایی متقاضیان ازدواج در این سایت توضیح دهید؟ این آشنایی‌ها به چه صورت اتفاق می‌افتد؟
متقاضیان ازدواج ابتدا باید به سایت مراجعه کرده و فرم مربوطه را پر کنند. کارشناسان ما بلافاصله پس از پر کردن چند فرم و شرکت در دو آزمون پرونده آنها را بررسی می‌کنند و با آنها جلسه‌ای برگزار می‌کنند تا در جریان خواسته‌هایشان قرار گیرند. پس‌از طی شدن مراحل اداری پرونده، کارشناسان شروع به پیدا کردن همسر مناسب برای ثبت‌نام‌کننده می‌کنند و با خانواده او تماس می‌گیرند. یکی از اصلی‌ترین سیاست‌های کاری ما این است که بدون خانواده‌ها هیچ اقدامی انجام نشود تا آنها از این بابت نگرانی‌ای نداشته باشند.
ثبت‌نام‌کنندگان چه شرایطی باید داشته باشند؟ممکن است پرونده فردی به دلایلی مورد تأیید نباشد؟
شرط اصلی برای ثبت‌نام در سامانه همسان گزینی، تجرد است. نکته بعدی اطلاع خانواده‌ها از ثبت‌نام متقاضیان است. بله، امکان رد شدن افراد در آزمون‌های ما به هر دلیلی وجود دارد، اما اگر کسی مورد تأیید نبود، می‌تواند از امکانات غربالگری و مشاوره‌ای ما استفاده کند تا پس از حل مشکل مربوطه، برای همسریابی و تشکیل پرونده برای او اقدام شود.
تاکنون چند نفر از این طریق باهم آشنا شده یا ازدواج کرده‌اند؟
آمار‌های سال ۹۶ نشان می‌دهد روزانه حدود ۲۰ تا ۲۵ نفر به‌طور تقریبی برای همسریابی در سایت همسان‌گزینی ثبت‌نام می‌کنند. اما از زمان تأسیس تاکنون حدود ۴۳ هزارو ۳۸۰ نفر در این سامانه ثبت‌نام کرده‌اند که از این تعداد ۲۷ هزار و ۵۳۵ نفر زن و ۱۵ هزار و ۸۵۱ نفر مرد هستند. البته درباره ازدواج ثبت‌نام کنندگان، آمار دقیقی وجود ندارد، چراکه ممکن است برخی معرف‌ها از ازدواج این افراد باخبر نشوند، اما بر اساس آخرین آمار، حدود ۱۷ هزار نفر از طریق سایت همسان‌گزینی با یکدیگر آشنا شده و بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ ازدواج هم از این طریق صورت گرفته است. همچنین حدود هزار و دویست نفر از این افراد نیز پس از گذراندن دوره مشاوره و شرکت در جلسات روانشناسی عنوان کرده‌اند که شریک زندگی خود را از راه‌های دیگر پیدا کرده‌اند. با وجود این تعدادی از این افراد نیز به دلایل مختلف از این فرآیند انصراف داده‌اند که البته تعداد‌شان زیاد نیست.
شرط اصلی برای ثبت‌نام مجرد بودن است.به‌طوری که حدود ۸درصد از افرادی که درحال‌حاضر در طرح همسان‌گزینی ثبت‌نام کرده‌اند، مطلقه هستند.
هم‌اکنون استان‌های تهران، اصفهان، البرز، همدان، در این طرح فعال هستند و استان‌های مرکزی و کردستان نیز به تازگی به جمع ما اضافه شده‌اند. بیشترین تقاضا و ثبت ازدواج برای همسریابی هم در استان‌های تهران و اصفهان بوده است
ما بارها عنوان کرده‌ایم که مؤسسه ما به تنهایی قادر به پوشش سراسری طرح نیست و اگر مسئولان به ما کمک کنند می‌توانیم طرح را گسترش دهیم. با وجود آنکه تقاضای جوانان مجرد در خراسان رضوی و شیراز برای عضویت در سایت و ازدواج از این طریق زیاد است، اما هنوز نتوانسته‌ایم این طرح را راه‌اندازی کنیم و متأسفانه هیچ نهادی در این استان‌ها هم هنوز اعلام آمادگی نکرده است
تاکنون هیچ گزارشی در خصوص طلاق افرادی که از طریق همسان‌گزینی با یکدیگر ازدواج کرده‌اند به ما اعلام نشده است
این انصراف‌ها چه دلایلی می‌تواند داشته باشد؟
انصراف‌ها دلایل مختلفی دارد. برخی به‌خاطر تعداد، سبک و سیستم معرفی‌ها ممکن است از مجموعه رضایت نداشته باشند. یکی دیگر از دلایلی که باعث نارضایتی افراد می‌شود عدم امکان رد و بدل کردن عکس است. ما عقیده داریم رد و بدل کردن تصویر افراد نمی‌تواند جایگزین ملاقات حضوری برای شناخت میان آنها شود. با این حال تعدادی می‌خواهند قبل از معرفی عکس‌های ثبت‌نام‌کنندگان را مشاهده کنند و همین مسئله گاهی موجب انصراف‌شان می‌شود.
هزینه‌ای هم از ثبت‌نام‌کنندگان برای معرفی خواستگار گرفته می‌شود؟
خیر. تمام فرآیند ثبت‌نام، مصاحبه و معرفی به‌طور رایگان صورت می‌گیرد، اما هزینه‌های مشاوره رایگان نیست و به درخواست خود افراد انجام می‌شود.
مطلقه‌ها هم می‌توانند در این طرح شرکت کنند؟
بله. شرط اصلی برای ثبت‌نام مجرد بودن است. به‌طوری که حدود ۸درصد از افرادی که درحال‌حاضر در طرح همسان‌گزینی ثبت‌نام کرده‌اند، مطلقه هستند.
درحال‌حاضر همسان‌گزینی در چه استان‌هایی اجرا می‌شود و بیشترین تقاضا مربوط به چه استان‌هایی است؟
هم‌اکنون استان‌های تهران، اصفهان، البرز، همدان، در این طرح فعال هستند و استان‌های مرکزی و کردستان نیز به تازگی به جمع ما اضافه شده‌اند. بیشترین تقاضا و ثبت ازدواج برای همسریابی هم در استان‌های تهران و اصفهان بوده است، چراکه سابقه فعالیت سامانه سایت همسان‌گزینی در این استان‌ها بیشتر است.
چرا تصمیم به اجرای طرح در استان مرکزی و کردستان گرفتید؟ تقاضا در این استان‌ها بالاتر بود یا تعداد مجردان؟
در همه استان‌ها و شهر‌ها این دغدغه وجود دارد، ولی مشکل ما برای اجرای این طرح در استان‌ها، همکاری مسئولان استانی است. برهمین اساس شروع کار ما در استان‌های مرکزی و کردستان هم به علت همکاری و دغدغه‌مندی مسئولان آن به وجود آمد. ما بارها عنوان کرده‌ایم که مؤسسه ما به تنهایی قادر به پوشش سراسری طرح نیست و اگر مسئولان به ما کمک کنند می‌توانیم طرح را گسترش دهیم. با وجود آنکه تقاضای جوانان مجرد در خراسان رضوی و شیراز برای عضویت در سایت و ازدواج از این طریق زیاد است، اما هنوز نتوانسته‌ایم این طرح را راه‌اندازی کنیم و متأسفانه هیچ نهادی در این استان‌ها هم هنوز اعلام آمادگی نکرده است.
آیا استان‌های دیگری هم به این طرح اضافه می‌شوند؟
خوشبختانه در استان آذربایجان شرقی تعاملاتی با نماینده ولی فقیه انجام شده و در صورت طی شدن مراحل مربوطه می‌توانیم در این استان نیز سامانه را اجرا کنیم. استان سیستان و بلوچستان نیز گزینه دیگری است که در حال مذاکره با مسئولان آن برای راه‌اندازی سایت در سال جدید هستیم.
به خاطر فعالیت برخی از سایت‌های غیر مجاز ممکن است برخی خانواده‌ها نسبت به سایت همسان‌گزینی نگاه مثبتی نداشته باشند، دغدغه آنها را چطور رفع می‌کنید؟
در سال‌های اولی که سامانه تأسیس شده بود تعداد زیادی از خانواده‌ها نسبت به نحوه ثبت‌نام و آشنایی برای ازدواج دچار شک و تردید بودند. چراکه تصور می‌کردند ثبت‌نام در این طرح مثل ورود به سایر سایت‌های همسریابی است که در آنها کلاهبرداری و سوء‌استفاده به‌طور مکرر اتفاق می‌افتد.
خوشبختانه با پیشرفت کار، ارائه گزارش‌های متعدد و همچنین افزایش آمار ازدواج‌های موفق از طریق این طرح، به‌تدریج اعتماد خانواده‌ها به این طرح بیشتر شد. البته هنوز هم ممکن است تعداد زیادی از خانواده‌ها با سامانه آشنا نباشند یا نسبت به آن شک و تردید داشته باشند.
چه تعداد از خانواده‌ها بعد از آشنایی با سامانه نسبت به عملکرد آن رضایت داشته‌اند؟
مسئله رضایت ثبت‌نام‌کنندگان موضوعی است که باید حتماً به‌نظرسنجی گذاشته شود. تاکنون هیچ گزارشی در خصوص طلاق افرادی که از طریق همسان‌گزینی با یکدیگر ازدواج کرده‌اند به ما اعلام نشده است. برخی از ثبت‌نام‌کنندگان ممکن است به علت نرسیدن به نتیجه لازم پس از معرفی‌های متعدد به نتیجه لازم نرسند یا به علت خواسته‌های غیرمعقول نتوانند مورد مناسب خود را برای ازدواج پیدا کنند. به‌همین دلیل ممکن است تعدادی از عملکرد سایت رضایت کامل نداشته باشند اما تمام تلاش ما جلب رضایت خانواده‌هاست.
بیشتر چه افرادی در سایت همسان‌گزینی ثبت‌نام می‌کنند و مهم‌ترین خواسته‌شان چیست؟
اغلب ثبت‌نام‌کنندگان طرح همسان‌گزینی متولدین دهه شصت هستند به طوری که ۲۶ هزار و ۷۹۸ نفر ثبت نام‌کننده ما از متولدین این دهه می‌باشند که از این تعداد ۱۶ هزار و ۵۳۲ نفر زن و ۱۰ هزار و ۲۹۶ نفر مرد هستند. اما ما از تمام سنین و اقشار جامعه درخواست‌کننده داریم. به‌طور کلی تعداد زنان مجرد دهه ۵۰ و مردان دهه ۷۰ در میان متقاضیان بسیار زیادتر از سایر افراد است.
درباره مهم‌ترین خواسته‌ها آنها نیز باید بگویم متأسفانه برخی از آقایان بیش از حد به مسئله زیبایی ظاهری توجه کرده و برخی از زنان هم ثروت را مد نظر قرار می‌دهند. گاهی نیز برخی می‌خواهند تمام نداشته‌های خود را با ازدواج به‌دست بیاورند که در این زمینه، مشاوران و معرفان ما توضیحات کافی و راهنمایی‌هایی صحیح برای ملاک‌ها و معیارهای درست را انجام می‌دهند، اما این موضوع شامل تمام افراد نمی‌شود.
مراجعه‌کننده متأهل هم برای ازدواج دوباره دارید؟
بله با وجود اینکه بارها اعلام کرده‌ایم که خدمات همسان‌گزینی تنها در زمینه ازدواج دائم آن هم به شکل تک همسری است؛ افرادی بوده‌اند که با وجود داشتن همسر، خواهان ازدواج با همسر دوم یا ازدواج موقت بوده‌اند که در همان مرحله اول از فرآیند رسیدگی به پرونده کنار گذاشته شده‌اند. در برخی موارد دیدگاه و خواسته‌های متقاضیان بسیار منطقی است، اما مواردی هم داریم که متأسفانه خواسته‌های غیرعادی و نامعقول دارند. البته تعداد این افراد قابل توجه نیست.
فکر می‌کنید روش همسان‌گزینی برای ازدواج و آشنایی زوج‌های جوان با یکدیگر، تا چه اندازه مطابق معیارهای روز است؟
ما در همسان‌گزینی به‌دنبال این هستیم تا با استفاده از ابزار مدرن و بر پایه ازدواج‌های سنتی و حضور خانواده‌ها به ازدواج‌های پایدار و موفق برسیم. به همین خاطر کیفیت ازدواج‌ها برای ما مهم‌تر از کمیت آنها است. با اینکه ثبت‌نام و فرآیند ازدواج در سامانه اینترنتی اتفاق می‌افتد، ولی همه مراحل پس از ثبت‌نام در فضای حقیقی با حضور خانواده‌ها و مشورت مشاوران و وساطت معرفان صورت می‌گیرد.
تاچه اندازه سایت‌های غیرمجاز همسریابی موجب نگاه منفی به‌عملکرد سایت شما شده است؟ موردی هم داشتید که بعد از مراجعه به‌یک سایت غیرمجاز برای ثبت‌نام به تبیان آمده باشد؟
بله تعداد زیادی از مراجعه‌کنندگان، قبل از آشنا شدن با این سایت، به‌دام سایت‌های کلاهبردار افتاده بودند. متأسفانه بسیاری از این سایت‌ها اصلاً با هدف ازدواج جوانان راه‌اندازی نشده و در نهایت منجر به دوستیابی و در برخی موارد کلاهبرداری و سوء‌استفاده از اطلاعات می‌شوند.
بیشترین ضربه در این سایت‌ها نصیب دخترانی می‌شود که صادقانه و از روی بی‌اطلاعی در این سایت‌ها ثبت‌نام می‌کنند و اطلاعات خود را در معرض دید عموم قرار می‌دهند. مشکل اساسی سایت‌های غیر مجاز، در معرض قرار دادن اطلاعات ثبت‌نام‌کنندگان است. به هرحال مشاهده و انتخاب همسر به صورت چشمی می‌تواند موجب تنوع طلبی در آقایان شود.
چه تعداد معرف در این زمینه مشغول به کار هستند و فعالیت آنها به‌چه صورت است؟
معرفان، افراد معتمد و گزینش شده‌ای هستند که در زمینه همسان‌یابی و معرفی موارد مناسب به خانواده‌ها با تبیان همکاری می‌کنند. درحال‌حاضر نزدیک به ۵۰۰ نفر معرف فعال در این طرح به‌طور رایگان همکاری می‌کنند که برخی از آنها نیز از طریق دانشگاه‌ها به جمع ما اضافه شدند.
آیا پس از ازدواج هم ثبت‌نام‌کنندگان را رصد می‌کنید؟
از آنجا که ۴ سال اول زندگی مشترک از اهمیت زیادی برخوردار است در این مدت به طور مرتب ثبت‌نام‌کنندگان را رصد می‌کنیم. به‌طوری که حتی هر ۶ ماه یکبار کارشناسان‌مان با آنها ملاقات می‌کنند تا اگر مشکلی وجود داشت، سریع وارد عمل شوند.