دوره ی پنج ساله ی دبستان، دوره ای حساس و از نظر تثبیت شخصیت اخلاقی و تربیتی، مهم و سرنوشت ساز است. این دوره، دوره ی فراگیری آموز شهای زیربنایی و اساسی، پایه گذاری عادت ها، روابط کودک با دیگران است. بر این اساس ویژگی های جنسی کودکان این دوره را می توان به صورت زیر خلاصه کرد:
اغلب کودکان ۹-۶ ساله مایل به دوست شدن و بازی کردن با کودکان همجنس خودند . این گروه کاملا به نقش‌های جنسیتی‌شان حساس و هوشیارند . تشخیص خصوصی بودن مسایل مربوط به جنسیت . (اگر والدین از صحبت کردن درباره‌ی مسایل جنسی احساس شرم و گناه کنند ، این گروه از کودکان به تدریج از صحبت کردن و در میان گذاشتن سوالات و پرسش‌های جنسی خود امتناع خواهند کرد .) توجه به صحبت‌های دوستان ، اعضای خانواده ، رسانه‌ها و … درباره‌ی مسایل جنسی . درک کامل نقش‌ها و تصورات قالبی خانواده‌ها درباره‌ی مسایل جنسیتی . برای مثال ، این کار پسرانه است و این کار دخترانه . تشکیل خود پنداره‌ای قوی درباره‌ی نوع جنس و تن‌انگاره‌ی خود . مادر و پدر می‌توانند به منظور کمک به کودکان ۹-۶ ساله‌ی خود و رشد ویژگی‌های جنسی سالم در آنان ، به نکات آموزشی زیر توجه داشته باشند.
ویژگی جنسی در کودکان
دو نوع تغییر فیزیکی در دوران بلوغ رخ می دهد: الف) تغییر در ویژگی های جنسی اولیه و ب) تغییر در ویژگی های جنسی ثانویه. ویژگی های جنسی اولیه به تغییراتی در خود اندام های جنسی (رحم، واژن، آلت تناسلی و بیضه ها) اشاره دارد. ویژگی های جنسی ثانویه به تغییرات قابل مشاهده دیگری اشاره دارد که بلوغ بزرگسالی را نشان می دهد، مانند تغییر در قد و شکل بدن.
تغییرات خصوصیات جنسی اولیه برای پسران شامل بزرگ شدن بیضه ها، آلت تناسلی، غده پروستات و وزیکول های منی است. این تغییرات معمولاً بین سنین ۹ تا ۱۴ سالگی شروع می شود. رشد آنها معمولا بین سنین ۱۲ تا ۱۶ سالگی کامل می شود.
مهم ترین و قابل توجه ترین تغییر مربوط به بلوغ برای مردان جوان اسپرمه یا اولین انزال است. اسپرماش عموماً بین سنین ۱۲ تا ۱۶ سالگی اتفاق می افتد. اسپرمه نشان می دهد که پسری اکنون اسپرم تولید می کند و می تواند تخمک زن را از طریق فعالیت جنسی بارور کند و در نتیجه زن حامله شود. این اولین انزال اغلب در هنگام خواب رخ می دهد. اغلب از آن به عنوان “رویای مرطوب” یاد می شود. مردان جوان نیز ممکن است هنگام بیداری نعوظ خود به خود را تجربه کنند. این ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که آنها از نظر عاطفی تحریک شوند یا بدون هیچ دلیلی. چنین نعوظ های خود به خودی می تواند برای مردان جوان بالغ ناراحت کننده یا شرم آور باشد. لطفاً برای کسب اطلاعات در مورد کمک به مردان جوان برای سازگاری با این تغییرات فیزیکی ، به بخش «چگونه والدین می‌توانند به کودکان کمک کنند» مراجعه کنید.
تغییرات خصوصیات جنسی در کودکان
تغییرات خصوصیات جنسی اولیه برای دختران شامل شروع ساختن پوششی از رحم می شود که بعداً در طی فرآیند قاعدگی ریخته می شود و واژن شروع به تولید ترشحات مخاطی می کند. این ترشحات موکوس مانند قاعدگی واقعی نیست، بلکه شکل اولیه روانکاری واژن است. هنگامی که زن جوان بالغ می شود، زمانی که از نظر جنسی برانگیخته می شود، می تواند این روان کننده را تولید کند، اما حتی زمانی که از نظر جنسی تحریک نشده باشد، آن را در مقادیر مختلف تولید می کند. این تغییرات می تواند ماه ها یا فقط چند هفته قبل از اینکه یک دختر قاعدگی یا اولین دوره قاعدگی او را تجربه کند، رخ دهد. تجربه هر جوان کمی متفاوت است.
مهم ترین و قابل توجه ترین تغییر جنسیت اولیه برای زنان جوان، قاعدگی یا اولین دوره قاعدگی است. این زمانی اتفاق می‌افتد که رحم – عضوی که بعداً نوزاد را حمل و پرورش می‌دهد – اولین پوشش بافت و خون خود را می‌ریزد. در زنان بالغ، این آستر ماهی یک بار یا به طور متوسط هر ۲۸ روز یکبار ریخته می شود. هدف از پوشش این است که رحم را برای قسمت اولیه بارداری که در آن یک تخمک بارور شده باید به دیواره رحم بچسبد، آماده کند. این پوشش هر ماه زمانی که بدن متوجه می شود باردار نیست از بین می رود. زنان هنگام قاعدگی “خونریزی” ندارند. زخم باز وجود ندارد در عوض، رحم آنها به سادگی در حال ریختن و آزادسازی بافت پوششی خونی است که در طول ماه گذشته در داخل آن رشد کرده است.
بلوغ به تنهایی به این معنا نیست که یک دختر می تواند باردار شود. در برخی موارد ممکن است بارداری قبل از قاعدگی اتفاق بیفتد، در حالی که در برخی دیگر ممکن است تا ماه ها پس از قاعدگی امکان پذیر نباشد. برخی از دختران تا ۱۲ تا ۱۸ ماه پس از شروع قاعدگی شروع به رهاسازی تخمک از تخمدان خود نمی کنند. سایر دختران قبل از اولین قاعدگی شروع به رهاسازی تخمک های بالغ کرده اند. به همین دلیل، به زنان جوان باید آموزش داده شود که اگر از نظر جنسی فعال شوند، ممکن است (حتی اگر معمول نباشد) قبل از اولین قاعدگی باردار شوند.
به طور متوسط، اولین دوره قاعدگی بین سنین ۱۰ تا ۱۵ سالگی برای دختران آمریکای شمالی رخ می دهد. در حالی که برخی از دختران ممکن است در اولین قاعدگی خود جریان کامل قاعدگی را تجربه کنند، برخی از دختران ممکن است فقط در اولین قاعدگی خود یک جریان خفیف یا لکه دار را تجربه کنند. خانم‌های جوان ممکن است در ماه‌های اول با تنظیم چرخه‌هایشان فواصل و دوره‌های پریود بسیار نامنظم را تجربه کنند. اولین قاعدگی ممکن است برای خانم های جوان ناراحت کننده یا شرم آور باشد. لطفاً برای اطلاعات در مورد کمک به زنان جوان برای سازگاری با این تغییرات فیزیکی ، به بخش «چگونه والدین می‌توانند به کودکان کمک کنند» مراجعه کنید.
راهنمایی تحولات جنسی ۷ تا ۱۱ ساله برای والدین
۱- سعی کنید آگاهی‌ها و دانسته‌های فرزندتان را در مورد مسایل مربوط به جنس خود بالا ببرید . گاهی کودکان این سن و سال ، از پرسیدن چنین نکات و سوالاتی طفره می‌روند یا اجتناب می‌ورزند . در این گونه موارد والدین و اعضای موثر خانواده می‌توانند اطلاعات سالم و مورد نیاز او را که موجب ارضای حس کنجکاوی‌اش می‌شود ، در اختیار او قرار دهند .
۲- زمانی که سعی می‌کنید تفاوت‌های دختر و پسر را برای فرزندتان شرح دهید ، بر رعایت حقوق هر یک و نقش‌های مساوی آنان در انجام کارها و وظایف روزانه ، تاکید کنید .
۳- توضیحات ساده ، مختصر و قابل فهمی درباره‌ی بلوغ و تغییرات گوناگون جسمانی ، عاطفی و رفتاری به کودک ۸ ساله‌ی خود بدهید. هر چند کودکان این سن و سال هنوز تجربه‌ای از این گونه تغییرات ندارند، ولی صحبت درباره‌ی آن موجب صمیمیت، یکرنگی و ایجاد فضایی احترام‌آمیز برای گفت‌وگوی‌های بعدی شما با نوجوانتان می‌شود. برای مثال ، گفتن این که در دوران بلوغ زیری و بمی صدای بچه‌ها تغییر می‌کند و از این قبیل، راه را برای راهنمایی‌ها و هدایت‌های بعدی شما باز می‌کند (سلحشور، ۱۳۸۴).
بسیاری از روان شناسان ۷ تا ۱۲ را سن نهفتگی یا اختفای جنسی معرفی کرده اند. بنابراین، برنامه ی تربیت جنسی هم باید با این نهفتگی هماهنگ باشد. اطلاعات نباید به گونه ای باشد که باعث بیداری زودرس جنسی گردد. تردیدی نیست که مدرسه در رابطه با تربیت، به ویژه تربیت جنسی، نقش مکمل را دارد و مسئولیت اصلی تربیت جنسی کودک و نوجوان به عهد هی پدر و مادر است.
بیشتر بخوانید:
روانشناسی نوجوان ۱۰ ساله
منبع: مرکز مشاوره ستاره ایرانیان
