در کولپوسکوپی دهانه رحم، واژن و فرج به دقت معاینه می‌شود تا نشانه‌های بیماری تشخیص داده شود. متخصص برای انجام این عمل تشخیصی از وسیله خاصی به نام کولپوسکوپ استفاده می‌کند که ذره‌بین بزرگی است که متخصص با آن از نزدیک به پوشش پوست مانند دهانه رحم نگاه می‌کند. متخصص زمانی کولپوسکوپی را توصیه می‌کند که نتیجه تست پاپ اسمیر غیرعادی باشد. با این روش متخصصین زنان باید بتواند به دقت سلول‌های این نواحی و حتی ضایعات مشکوک را بررسی نمایند. از این آزمایش برای تشخیص سرطان دهانه رحم، زگیل تناسلی، التهاب دهانه رحم و موارد دیگر استفاده می شود.
کولپوسکوپی دهانه رحم چیست؟
متخصص همواره اطمینان حاصل می‌کند که مزایا نسبت به عوارض احتمالی آن بیشتر باشد. نتیجه کولپوسکوپی مشخص می‌کند که آیا نیازی به انجام آزمایش‌های بیشتر و شروع درمان هست یا خیر. اگر سلول‌های غیرعادی در دهانه رحم وجود داشته باشد، بیمار باید برای درمان مراجعه کند.
چرا باید آزمایش کولپوسکوپی دهانه رحم بدهیم؟
- غیرعادی بودن نتیجه تست پاپ اسمیر
- غیرطبیعی به نظر رسیدن دهانه رحم هنگام معاینه لگن
- مشخص شدن ویروس پاپیلوم انسانی یا HPV در آزمایش‌ها
- خونریزی غیرقابل توضیح یا مشکلات دیگر
- زگیل تناسلی
- التهاب دهانه رحم (سرویسیت)
- تغییرات پیش سرطانی در بافت دهانه رحم
- تغییرات پیش سرطانی در بافت واژن
- تغییرات پیش سرطانی فرج
آمادگی قبل از کولپوسکوپی دهانه رحم
- از یک یا دو روز قبل از آزمایش، رابطه جنسی واژینال نداشته باشد.
- از یک یا دو روز قبل از تامپون استفاده نکند.
- از دو روز قبل داروهای واژینال مصرف نشوند.
- بیمار می‌تواند برای جلوگیری از بروز ناراحتی حین عمل، 800 ـ 600 میلی گرم (3 یا 4 قرص غیرتجویزی) ایبوپروفن را یک ساعت قبل از عمل مصرف کند. قرص باید با غذا مصرف شود، البته بیماران با سابقه حساسیت معده نباید این کار را انجام دهند.
- هنگام عادت ماهانه: اگر فکر می‌کند که زمان عادت ماهانه حوالی انجام این آزمایش است، به پزشک اطلاع دهید. البته در این حالت نیز می‌توان انجام داد، اما در بعضی موارد توصیه می‌شود که کولپوسکوپی دهانه رحم به بعد از قاعدگی موکول شود.
- بارداری: این آزمایش در دوران بارداری ایمن است، اما بیوپسی (نمونه برداری از بافت) و هرگونه درمان معمولا به چند ماه بعد و پس از زایمان موکول می‌شود.
کولپوسکوپی دهانه رحم چگونه انجام می‌شود؟
اسپکولوم دیواره‌های واژن را باز نگه می‌دارد تا پزشک بتواند داخل دهانه رحم را ببیند. متخصص ذره‌بین مخصوصی به نام کولپوسکوپ را در فاصله چند اینچی فرج قرار می‌دهد. سپس نور به داخل واژن تابانده می‌شود و همان طور که با دوربین می‌توانید اشیاء را ببینید، متخصص نیز از پشت ذره‌بین نگاه می‌کند و دستگاه تناسلی را بررسی می‌نماید.
انجام بیوپسی با کولپوسکوپی دهانه رحم
- بیوپسی دهانه رحم ناراحتی خفیفی را ایجاد می‌کند، اما معمولاً دردناک نیست. بیمار مقداری فشار یا گرفتگی را حس می‌کند.
- نمونه‌برداری از بخش پایین واژن یا فرج دردناک است، به همین دلیل متخصص ابتدا ناحیه را به طور موضعی بی‌حس می‌کند.
- همچنین متخصص برای کاهش خونریزی در ناحیه نمونه‌برداری از محلولی شیمیایی استفاده می‌کند.
بهترین زمان برای انجام کولپوسکوپی
اگر تست پاپ اسمیر بیمار مثبت شده یا ابتلای او به HPV (ویروس پاپیلومای انسانی، شایع‌ترین عفونت دستگاه تناسلی) تایید شود، پزشک برای تایید سرطان دهانه رحم، بررسی ضایعات ایجاد شده و تشخیص مراحل پیشرفت بیماری، حتما دستور انجام کولپوسکوپی رحم را می‌دهد.
پس از تایید نتیجه HPV و بیوپسی پاپ اسمیر، بهترین زمان برای انجام این آزمایش است. معمولا تست کولپوسکوپی و پاپ اسمیر با هم انجام نمی‌شوند مگر اینکه متخصص زنان تجربه بالایی در شناخت نشانه های بیماری دهانه رحم داشته باشد، می تواند تست‌ها را همزمان با یکدیگر انجام دهد.
بعد از کولپوسکوپی دهانه رحم چه اتفاقی می افتد؟
- درد واژن یا فرج به مدت یک یا دو روز
- خونریزی جزیی واژن به مدت چند روز
- خروج ترشحات تیره رنگ از واژن
نتیجه کولپوسکوپی دهانه رحم
اگر متخصص تمام سلول‌های غیرعادی را در زمان بیوپسی برداشته باشد، نیازی به درمان بیشتر نخواهد بود. متخصص روش‌های زیر را برای برداشتن سلول‌های غیرعادی و پیشگیری از سرطان دهانه رحم توصیه می‌کند:
- بیوپسی مخروطی: متخصص بافت را با وسیله‌ای مخروطی شکل از دهانه رحم می‌برد تا تمام سلول‌های پیش سرطانی را جدا کند. سلول‌های غیرعادی معمولاً سرطانی یا پیش سرطانی هستند.
- کرایوتراپی:
پزشک سلول‌های نابه‌هنجار دهانه رحم را با گاز مایع منجمد می‌کند. - روش برش الکتریکی با حلقه (LEEP): متخصص سلول‌های غیرعادی را با حلقه سیمی حاوی جریان برق جدا می‌کند.
عوارض و خطرات کولپوسکوپی دهانه رحم
- خونریزی شدید
- عفونت
- درد لگن
- خونریزی شدیدتر از خونریزی معمول قاعدگی
- تب و لرز
- تب
- درد شدید شکم
جمع‌بندی
کولپوسکوپی دهانه رحم روشی برای تشخیص وجود سلول‌های غیرطبیعی روی یا در دهانه رحم یا واژن زنان است. دهانه رحم بخشی از رحم است که در واژن قرار دارد. ناهنجاری ها معمولاً در دهانه رحم به سمت کانال زایمان، جایی که به رحم وارد می شود، رخ می دهد. پزشک با این آزمایش ناهنجاری ها و مشکلات احتمالی را پیدا می کند.. در برخی از زنان، وجود "سلول های غیر طبیعی" خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را به همراه دارد. کولپوسکوپی دهانه رحم برای تعیین اینکه آیا برای مقابله با این سلول ها به درمان نیاز است یا خیر استفاده می شود. این روش خطرناک نیست و اگر پزشک انجام آن را توصیه کرده است؛ نهراسید.
سوالات متداول
نتیجه کولپوسکوپی دهانه رحم به چه معناست؟
نتیجه این آزمایش نشان می دهد که بیمار باید درمان را شروع کند یا خیرو حدود ۶۰ درصد از افراد با مشکلاتی در دهانه رحم روبه رو هستند.
آیا کولپوسکوپی درد دارد؟
معمولا بدون درد است و صرفا موقع ورود اسپکولوم به واژن، تماس اسید استیک با دهانه رحم و حین نمونه برداری بیمار سوزش خفیفی احساس می کند.
تفاوت پاپ اسمیر و کولپوسکوپی چیست؟
در کولپوسکوپی سلول های غیرطبیعی برای نمونه برداری خراشیده می شوند اما در تست پاپ اسمیر کل بافت دهانه رحم باید خراشیده شود.