دروغ گویی در کودکان تقریبا امری عادی می باشد که با کمک والدین کودکان می توانند از آن عبور کنند. مطمئن باشید جایی، زمانی با دروغ گویی در کودکان مواجه خواهید شد.
هنگام رشد می توانید انتظار داشته باشید که دروغ های پیچیده تر و بزرگتری را نسبت به دوران کودکی اش بگوید. دروغ های وی لزوما به دلیل شیطنت یا بدجنسی نیستند.
در این سن دلایل رشدی و هیجانی زیادی برای دروغ گویی در کودکان وجود دارند مانند نیاز به احساس مهم بودن یا تمایل به چشم پوشی از احساسات دیگران. خبر خوب این است که کودک دبستانی تفاوت بین خوب و بد را می داند و نمی‌خواهد با دروغگویی کسی را آزار بدهد.
علت دروغگویی کودکان ابتدایی
ابتدا نیاز دارید بدانید که با چه موضوعی رو به رو هستید قبل از آنکه به کودک خود یاد بدهید که چرا باید دروغگویی را قطع کند. باید کشف کنید که چرا حقیقت را در نظر نمی‌گیرد. اینجا در این مقاله انواع متداول دلایل دروغگویی کودکان دبستانی را آورده ایم، بنابراین با ما همراه باشید:
۱.افسانه بافی
در کنار مشاهده بلوغ و پختگی کودکتان متوجه خواهید شد که کودک دبستانی شما هنوز هم در حال ابداع داستان‌هایی با جزئیات بسیار است. زمانی که به شما داستانی می گوید در مورد یک اسب پرنده که در وسط حیاط مدرسه دیده و سوار آن شده؛ این ممکن است بخاطر این باشد که هنوز قادر نیست به طور کامل تفاوت بین واقعیت و تخیل را تشخیص دهد، و یا سعی دارد که توجه شما را جلب کند.
اگر فرزند شما تمایل به بزرگ نمایی دارد گاهی اوقات داستان ها را به قدری تغییر می‌دهد که ممکن است کاملاً غیر واقعی باشند، در این حالت احتمالا کودک فاقد اعتماد به نفس بوده و ممکن است احساس نیاز به بالا بردن خود داشته باشد. هم چنین ممکن است فشاری احساس می‌کند برای خوب بودن در چیزی، یا فکر می‌کند که باید خودش را ثابت کند تا توسط شخصی و یا گروهی از افراد خاص مورد توجه و پذیرش قرار بگیرد.
فارغ از اینکه چه دلیلی پشت افسانه بافی کودک شماست، مهم است که کودک در حال رشد خود را مورد تمسخر قرار ندهید؛ که در این صورت اعتماد به نفس وی بیشتر سقوط خواهد کرد. نشان دهید هر آنچه که هست را شما ستایش می کنید و ویژگی های مثبت وی را مورد قدردانی و پاداش قرار دهید.
اگر می توانید موضوع صحبت را عوض کنید؛ برای مثال در مورد چیز دیگری غیر از موضوع دروغ صحبت کنید و یا به آرامی به کودک خود بگویید که شما می‌دانید آنچه که او گفته است واقعیت ندارد و شما او را دوست دارید حتی اگر سوار اسب پرنده نشده باشد.
اگر به فرد دیگری در حضور شما دروغ گفت به او در جلوی جمع تذکر ندهید. به جای آن تا زمانی که با کودک تنها شوید صبر کنید، سپس به آرامی به وی توضیح دهید که شما می‌دانید در حال افسانه بافی است، و اینکه انجام یه همچین کاری عواقب بدی را در پی خواهد داشت.
برای اینکه بهتر متوجه شود از برخی داستان ها و قصه های کودکانه استفاده کنید; معروف ترین آنها چوپان دروغگو است که با دروغ گفتن گوسفندانش از دست داد و مردم روستا دیگر به وی اعتماد نداشتند، یا قصه خرگوش کوچولویی که با دروغ گفتن دوستای صمیمی خود را از دست داد.
به احتمال زیاد در طول زمان و در سن ۹ سالگی کودک شما این افسانه بافی ها را کنار می‌گذارد درست زمانی که دیگر تفاوت بین واقعیت و خیال برای بسیاری از بچه‌ها شفاف‌تر شده است.
۲. دروغ گویی در کودکان برای پوشاندن حقیقت
زمانی که کودک شما انکار می کند و به دروغ می‌گوید که زیاد کردن شعله گاز که منجر به سوختن غذا شده کار او نبوده، در واقع می‌داند که کار غلطی انجام داده و سعی در پوشاندن آن دارد. هدف وی اینست که از تنبیه و نتایج ناخوشایند دوری کند.
کودکان این روش را در سنین پایین می آموزند و با رشد خود آن را تکمیل می کنند. دروغ هایی که برای فرار از تنبیه و انضباط گفته می‌شوند شما را در موقعیت سختی قرار می دهند. اگر کودک را به دلیل کار اشتباهی که انجام داده تنبیه کنید ممکن است تصمیم بگیرد که دروغ گویی برایش بهتر است.
اگر کاری انجام ندهید نیز رفتارش تغییر نخواهد کرد و دروغ گویی در کودکان ادامه خواهد یافت. اگر کودک خود را هم به خاطر دروغ و به هم به دلیل کار اشتباه اصلی تنبیه کنید مسئله پیچیده تر می شود. روش درست این است که بین سهل گیر بودن و مجازات گر بودن یک تعادل ایجاد کنید.
بر اساس یک پژوهش والدینی که بیشتر از بقیه از اصول اخلاقی استفاده می کننند؛ فرار از واقعیت و دروغگویی کم تری در فرزندان خود مشاهده می کنند. در حالیکه والدینی که فرزندان خود را به دلیل دروغ گویی تنبیه می‌کردند در واقع آن ها را به نوعی تشویق دروغ گویی در کودکان می‌کردند.
زمانی که کودک شما سعی دارد با دروغگویی مخفی کاری کند تلاش کنید قدم های زیر را دنبال کنید:
- آرامش خود را حفظ کنید، به جای آن از این فرصت استفاده کنید که صداقت را به وی آموزش دهید
- بررسی کنید که چرا وی مخفی کاری می کند. برای مثال از کودک پرسید که چرا زیر گاز را زیاد کرده، وی تایید می کند ترس از این داشته مبادا شما را ناراحت کرده و یا به خاطر سوختن غذا مورد سرزنش قرار گیرد.
- توضیح دهید که چرا دروغ گویی اشتباه است به این موضوع اشاره کنید که نباید به گاز دست میزد و باید از بقیه کمک می‌گرفت. به او بگویید به هر حال اشتباهی رخ داده و قابل بخشش است. اما از سوی دیگر دروغگویی پذیرفتنی نیست، روی انگیزه‌های پشت دروغگویی تمرکز کنید تا خود دروغ. بیشتر از این که مدام روی دروغگویی تاکید کنید به او بگویید که شما ناراحتید چون مسئولیت کاری که انجام داده را نمی پذیرد.
- در مورد پیامدهای قابل قبول و غیر خوشونت آمیز تصمیم بگیرید بیشتر از تنبیه کودک خود به راه‌هایی فکر کنید که بتواند اشتباهات خود را جبران کند.
- به او بگویید که به هر صورت او را دوست دارید. خوب است که کودک شما نسبت به رفتارش هوشیار شود، و نسبت به رفتار بدش کمی احساس پشیمانی کند. اما به هر صورت حواستان باشد که موجب نشوید هر بار که اشتباه می کند اعتماد به نفسش را از دست بدهد.
۳. دروغ گویی در کودکان به دلیل تنبلی
گاهی دروغ گویی در کودکان به این دلیل رخ می دهد که کودک سعی دارد چیزی به شما بگوید که با کمترین مقاومت از جانب شما روبرو شود. برای مثال:
“امروز هیچ تکلیفی برای نوشتن ندارم”
“بله مادر من مسواک زده ام”
چنین دروغ گویی در کودکان در ابتدا ممکن است خیلی بی خطر به نظر بیایند اما منطقی است که نگذاریم آن ها برای کودک عادت شوند،با ادامه این رفتارها کودک تصور کند راستگویی اهمیتی ندارد و دروغ گویی در کودکان تشدید می شود.
هنگامی که در می یابید کودک شما در حال پنهان کردن حقیقت است با یادآوری اهمیت راستگویی و همچنین ضرورت پیشگیری از دروغ گفتن به او نشان دهید که این کار درست نیست.
گیلیان مکنامی یک روانشناس تربیتی در انستیتوی اریکسون در شیکاگو می‌گوید مهم است که با نشانه گرفتن رفتاری که کودک سعی دارد از آن فرار کند می توان دروغ گویی در کودکان را کاهش داد.
برای مثال، به او بگویید که مجبور است تکالیف تمام شده ی خود را هر روز بعد از ظهر به شما نشان دهد. اگر در مورد بهداشت دهان خود سهل انگاری می کند شاید یک چک کردن روزانه دندان که برای با انگیزه کردن وی موثر باشد روش مناسبی است.
اگر به دیدن یک برنامه تلویزیونی اصرار دارد به او پیشنهاد دهید به جای پنهان کردن، از شما اجازه بگیرد و یا ساعات مشاهده ی تلویزیون را محدود کنید.
۴. دروغ مصلحتی
دروغ مصلحتی دروغ کوچکی است که افراد در اجتماع استفاده می کنند، برای حفظ آبرو و یا جلوگیری از خدشه دار کردن احساسات دیگران. در سن شش سالگی، فرزند شما از روی خلوص از کفش‌های همکلاسی خود تعریف می کند. البته که مهم است که کودک شما همدلی را بیاموزد و از خدشه دار کردن احساسات دیگران جلوگیری کند.
اما حواستان باشد کودک شما تفاوت بین تعارفات غیر حقیقی با نیت اخلاقی و دروغ هایی که به دیگری آسیب می زند را بداند. برای مثال زمانی که هدیه ای را دریافت می کند بگوید “متشکرم من عاشق این هستم” یا به مادربزرگش بگوید “موهایت خیلی خوشگل شده اند”.
در دختران این مسئله ی دروغ مصلحتی و تعریف های احساسی اهمیت بیشتری پیدا می کند. دختران اغلب این پیام را دریافت می کنند که دلپذیر بودن در اجتماع یک برتری می باشد حتی اگر در مورد احساسات خود صادق نباشند.
در تلاش برای دوست داشتنی بودن، دختر شما ممکن است احساسات قوی خود را سرکوب کند و آن ها را با سکوت و شبکه ای از دروغ های زیبا جایگزین کند. به منظور رشد عزت نفس و استحکام هیجانی در دخترتان او باید بیاموزد که به پاسخ‌های خود ارزش دهد و آن ها را بدون خود سانسوری بیان کند.
حواستان باشد که او می داند هیجان ها و ترجیحاتش لزوما درست نیستند اما ویژگی هایی هستند که سلیقه ی وی را از بقیه متمایز می کنند. به او کمک کنید راه هایی را برای بیان آنچه واقعاً احساس می‌کند، فکر می کند و می خواهد را بیابد، در حالیکه احساسات دیگران را نیز در نظر داشته باشد.
۵. دروغ گویی در کودکان برای درخواست کمک
ممکن است فرزند شما دروغ بگوید به این دلیل که در مدرسه یا در زندگی اجتماعی دچار مشکل شده و برای مقابله با فشار، نیازمند کمک دیگران است، یا ممکن است ترس از این داشته باشد که شما را با رفتارش ناامید کند.
اگر متوجه شدید که کودک با یکی از این دلایل سعی در فریفتن شما دارد با او همدلی کنید و تشویق کنید که در مورد تشویش خود با شما گفت و گو کند.
برای کاهش دروغ گویی در کودکان شما می توانید انتظارات خود را پایین بیاورید؛ بدین ترتیب او می تواند در گام های کوچکتر و قابل مدیریت تری به موفقیت برسد که در این صورت اعتماد به نفس وی بیشتر می شود. برای مثال به جای اینکه برای کسب نمره بالا در تمام دروس فشار بیاورید یک درسش را انتخاب کنید (مثلا ریاضی) و ابتدا روی آن کار کنید.
به او اطمینان دهید که او را به هر صورت دوست دارید فارغ از اینکه چه هست و چه کاری انجام می دهد. اگر دروغگویی در کودک در حال شدید شدن است بهتر است که روش دیگری را در پیش بگیرید. در این حالت یک مشاور کودک و یک خانواده درمانگر می‌تواند کمک‌کننده باشد تا ریشه مشکل را بیابید.
علائم و نشانه های دروغگویی در کودکان
تغییر موضوع مکالمه
اگر کودک شما سعی می کند توجه شما را منحرف کند تا از بحث دوری کند، احتمالا از آن موضوع وحشت دارد یا ممکن است در آن مورد دروغ گفته باشد.
از تماس چشمی اجتناب می کند
معمولاً دروغ گویی در کودکان باعث می شود که از تماس چشمی با شما اجتناب کنند. با این حال، ممکن است در مورد کودکان بسیار کوچک اینطور نباشد، زیرا آن ها در تمایز واقعیت از داستان مشکل دارند.
تکان خوردن
اگر کودک در حین صحبت با شما مدام وزن خود را از یک پا به پای دیگر منتقل می کند، می تواند نشانه دروغ گویی در کودکان و عدم تمایل آن ها به بیان حقیقت باشد.
بی قراری از علائم و نشانه های دروغگویی در کودکان
پلک زدن بیش از حد یا اصلاً پلک نزدن، واکنش های دفاعی مانند حرکات زیاد دست، لمس صورت یا بینی، خاراندن گوش، همگی از نشانه های دروغگویی هستند.
توضیح زیادی
وقتی فرزندتان بیش از حد معمول در مورد چیزی به شما اطلاعات در مورد جزئیات می دهد، مراقب باشید!
تأخیر در پاسخگویی
تکرار سؤال قبل از پاسخ دادن یا تأخیر در پاسخ می‌تواند به معنا دروغ گویی در کودکان باشد و نشان دهد که کودک برای رسیدن به یک پاسخ مناسب زمان بخرد، که ممکن است نشانه دروغ باشد. به عنوان مثال، اگر بپرسید “امروز کلاس ریاضی خود را زودتر ترک کردی؟” و او می گوید: “مامان، می دانم که بد است کلاس را ترک کنم.”
متناقض است
وقتی داستان کودک متناقض به نظر می رسد احتمالاً فرصت تکرار دروغی که به ذهنش رسیده را نداشته است. این داستان به مرور همان طور به شکل اول بدون هیچ تغییری بیان شود نیز کمی احتمال دروغ گویی در کودکان وجود دارد.
تغییر صدا نشانه دروغ گویی در کودکان
گاهی اوقات، صحبت صدای آهسته یا بلند ممکن است نشان دهنده دروغ گویی در کودکان باشد. دروغ گفتن می تواند سطح اضطراب او را افزایش دهد، که می تواند منجر به تغییرات در زیر و بم صدای او شود.
همچنین، هنگام دروغ گفتن، سرعت گفتار شروع به تغییر می کند. بنابراین، کودک شما ممکن است سریعتر از حد معمول صحبت کرده یا مکرراً مکث کند.
برخورد با دروغگویی کودک ۲ تا ۳ ساله
همان طور که گفته شد کودکان نوپا قادر به تمایز خیال از واقعیت نیستند. بنابراین، وقتی کودک نوپایتان داستانی غیرمحتمل برای شما تعریف می کند، به آرامی پاسخ دهید و به جای متهم کردن او به دروغگویی، با جریان داستان او پیش بروید.
برای کودکان ۳ تا ۵ ساله | دروغ گفتن کودک ۵ ساله
وقتی کودک پیش دبستانی به شما دروغ می گوید، احتمالا دلیلی دارد. اما از آنجایی که از دروغ گفتن ناراحت هستید، ممکن است کنترل احساسات خود را از دست بدهید و واکنش تند نشان دهید.
تنبیه یا سخنان تند باعث از بین رفتن دروغ نمی شود. در عوض، هنگامی که متوجه شدید که ناراحت هستید و چند نفس عمیق بکشید تا خود را آرام کنید سپس با همدلی به فرزندتان پاسخ دهید.
به فرزندتان برچسب دروغگو نزنید حتی اگر به شما دروغ می گوید. برچسب ها عزت نفس کودک را از بین می برند. به جای آن با دروغ در چارچوب آن برخورد کنید. در مرحله بعد، به او کمک کنید در مورد آنچه واقعاً اتفاق افتاده با شما صحبت کند. سپس می توانید به او کمک کنید تا احساساتش را مرتب کند.
وقتی فرزندتان داستانی تخیلی تعریف کرده و سعی می‌کند آن را به عنوان یک حادثه واقعی نشان دهد، از تخیل شگفت‌انگیز او قدردانی کنید. سپس او را به سمت درک این موضوع راهنمایی کنید که چگونه چنین داستان هایی می تواند باعث سوء تفاهم شود.
دروغ گویی در کودکان ۶ تا ۱۲ سال | دروغگویی کودک ۸ ساله
وقتی کشف کنید که فرزند شما دروغ می گوید، طبیعی است که احساس عصبانیت کنید.
در این لحظه به جای نشان دادن عصبانیت خود یک قدم به عقب برگردید و صبر کنید تا احساسات شما جای خود را به منطق بدهند.
این به شما کمک می کند تا زمانی که به داستان کودک خود گوش می دهید و با احساسات او ارتباط برقرار می کنید، موضع خنثی داشته باشید.
این رویکرد فرزند شما را تشویق می کند تا حقیقت را به شما بگوید. قبل از اینکه هر دوی شما شروع به حل مسئله کنید که چه چیزی باعث شده او به شما دروغ بگوید، از صداقت فرزندتان قدردانی کنید.
هر چه فرزندتان بیشتر اعتماد کند که شما به جای تنبیه او به خاطر اشتباهی که انجام داده است حمایت و راهنمایی می کنید، کمتر به شما دروغ می گوید.
الگوی خوبی باشید.
وقتی شما به کسی از طریق تلفن به دروغ می گویید که همسرتان در خانه نیست در حالی که او واقعاً در کنار شما است، به فرزندتان نشان می دهید که دروغ گفتن بد نیست و ناخواسته باعث دروغ گویی در کودکان خود می شوید.
وقتی فرزندتان کار اشتباهی انجام می دهد و شما عصبانی هستید، زمانی را برای آرام شدن اختصاص دهید و سپس به موقعیت نزدیک شوید.
همیشه به او اجازه دهید احساس کند که شما او را بدون توجه به هر چیزی دوست دارید. این به او اعتماد به نفس می دهد که با هر چیزی به سراغ شما بیاید و باعث کاهش دروغ گویی در کودکان می شود.
منبع:
سوالات متداول
۱ - آیا دروغ گفتن در کودکان طبیعی است؟
دروغ گفتن در بین کودکان رایج است. در واقع، یک مطالعه از دانشگاه واترلو نشان می دهد که ۹۶ درصد از کودکان خردسال در برخی مواقع دروغ می‌گویند. کودکان چهار ساله به طور متوسط هر دو ساعت یکبار و کودکان شش ساله به طور متوسط هر ساعت دروغ می گویند.
۲ - آیا تربیت سخت گیرانه باعث دروغگویی می شود؟
تحقیقات نشان می دهد که تربیت سخت‌گیرانه می‌تواند بچه‌ها را به دروغگو تبدیل کند. اگر کودکتان اخیراً زیاد دروغ می گوید، ممکن است سبک فرزندپروری شما تا حدودی مقصر باشد. به گفته برخی از کارشناسان، کودکانی که والدین بیش از حد سختگیر دارند، زودتر دروغ می گویند و در این کار مهارت بیش تری دارد.
۳ - ریشه دروغگویی اجباری چیست؟
معمولاً تصور می شود که دروغگویی اجباری در اوایل کودکی ایجاد می شود، زیرا کودک در محیطی قرار می گیرد که دروغ گفتن ضروری و روتین است. بسیاری از این کودکان اجتناب از رویارویی با حقیقت را آسان می دانند، از این رو به دروغ گویی می چسبند. دروغگوهای اجباری ممکن است اختلال روانی را تجربه کنند.
