اختلال هویت جنسی در کودکان | شناسایی + درمان

منظور از اختلال هویت جنسی در کودکان (احساس درونی مرد بودن یا زن بودن) است. پسری که هویت مردانه دارد، لباس پسرانه می پوشد و رفتارهایش پسرانه و مردانه، است و دوست دارد با پسرها معاشرت و بازی کند و اگر او را به اسم دختر صدا کنند، شدیداً به او بر می خورد و ناراحت می شود و با عصبانیت می گوید: من پسرم نه دختر. دختری که هویت زنانه را پذیرفته است، لباس و ظاهر زنانه و دخترانه دارد، با دخترها معاشرت می کند و بازی های دخترانه انجام می دهد.

اختلال هویت جنسی در کودکان باعث می شود که احساس مردانگی در پسران و احساس زنانگی در دختران شکل نگیرد و کودکان به صورت مداوم و شدید، تمایل به اتخاذ وضعیت و نقش جنس مخالف را داشته باشند.

این کودکان شدیداً از جنسیت خود ناراضی اند و به صورت گفتاری و کلامی، اصرار و پافشاری می کنند که به جنس مخالف تعلق دارند و هم به صورت غیرکلامی و رفتاری، رفتارهای جنس مخالف را از خود نشان می دهند. اختلال هویت جنسی در کودکان در پسرها بیش تر گزارش شده است. نسبت ابتلا پسران به دختران از ۶ به ۱ تا ۳۰ به ۱ گزارش شده است.

علت اختلال هویت جنسیتی در کودکان

علاوه بر تأثیر هورمون های جنسی مردانه (تستوسترون) و زنانه (استروژن و پروژسترون) بر هویت جنسی کودکان، مزاج کودک، نگرش ها و ویژگی های والدین نیز در آن مؤثر است.

والدینی که در انتظار فرزند دختری بوده اند و به صورت ناخواسته صاحب فرزند پسر شده اند، ممکن است از نظر ذهنی و روانی نتوانند با این مسئله کنار بیایند و دانسته یا ندانسته، پسر خود را به سوی زنانگی سوق دهند. موی سر او را دخترانه آرایش کنند، لباس های دخترانه به او بپوشانند، عروسک و اسباب بازی های دخترانه برای او فراهم کنند.

قطعاً چنین پسری با شکل و شمایل دخترانه، مورد تمسخر پسرهای هم سن و سال خود قرار می گیرد و از جمع آن ها طرد می شود. در چنین وضعیتی، شخصیت و هویت مردانه، در ذهن این کودک تخریب و ویران می شود و به تدریج به سمت جنس مخالف گرایش پیدا می کند و احتمال تشکیل هویت زنانه در وجود او بیش تر می شود.

بیشتر بخوانید: فواید آموزش جنسی به کودک و نوجوان

در مقابل والدینی که دوست داشته اند صاحب فرزند پسر شوند، ولی دختردار شده اند، ممکن است نتوانند این خواسته شان را فراموش کنند. آن ها دخترشان را به شکل پسر در می آورند همین امر می تواند باعث اختلال هویت جنسی در کودکان شود.

موهای او را پسرانه کوتاه می کنند، لباس های پسرانه به او می پوشانند، اسباب بازی های پسرانه برای او می خرند. این دختر، خواهی نخواهی وارد جمع های پسرانه می شود و بازی های خشن پسرانه مثل تفنگ بازی، دزد و پلیس و فوتبال انجام می دهد.

مسئله، زمانی بغرنج تر می شود که رفتارهای پسرانه و مردانه ی این دختر مورد تأیید و تشویق والدین قرار می گیرد و او به این نتیجه می رسد که پسرها بیش تر مورد محبت، علاقه و توجه هستند و اگر او پسر می شد او را بیش تر دوست می داشتند و این مسئله، هویت زنانه را در ذهن او نابود می کند و او را به سمت هویت مردانه سوق می دهد (امین زاده، ۱۳۸۹).

هم چنین، کیفیت روابط مادر و کودک در نخستین سال های زندگی، در برقراری هویت جنسی اهمیت فوق العاده ای دارد. در خلال این دوره مادرها به طور طبیعی کودکان خود را از هویت جنسی شان آگاه می کنند و همین سبب می شود که آن ها به جنسیت خود افتخار کنند.

مشکلات هویت جنسی ممکن است بر اثر مرگ پدر یا مادر، غیبت طولانی مادر، سفرهای طولانی و شغلی پدر، طلاق و جدایی والدین، افسردگی یا بیماری های شدید روانی یکی از والدین که علی رغم حضور فیزیکی، حضور عاطفی در خانواده ندارند به وجود آید.

عوامل بیولوژیکی (به عنوان مثال، مکمل ژنتیکی، محیط هورمونی قبل از تولد) تا حد زیادی تعیین کننده هویت جنسی است. برخی از مطالعات تصویربرداری مغزی تفاوت‌های عملکردی و آناتومیکی را در افراد مبتلا به نارسایی جنسی نشان می‌دهند که با جنسیتی که تصور می کنند (هویت جنسیتی) سازگارتر است تا جنسیت تولد آن ها.

علائم اختلال هویت جنسیتی در کودکان

کودکانی که اختلال جنسی دارند، شدیداً از جنسیت خود ناراضی و ناراحت اند. این کودکان با جنس مقابل همانند سازی می کنند و ترجیح می دهند با جنس مقابل خود هم بازی شوند و بازی های جنس مقابل را انجام دهند، البته این عامل به تنهایی نشانه اختلال هویت جنسی در کودکان نیست و نباید تنها بر اساس آن نتیجه گرفت.

پسرها ترجیح می دهند لباس دخترانه بپوشند و ظاهر خود را دخترانه و موهای خود را بلند کنند. دخترها هم اصرار دارند که لباس پسرانه بپوشند و موهای خود را کوتاه کنند. این دخترها از لباس های زنانه بیزار و متنفرند. در موارد شدید اختلال هویت جنسی در کودکان، پسرها طبق معیارهای فرهنگ خود از هر دختری زن صفت تر و دخترها از هر پسری مرد صفت تر هستند.

دختران مبتلا به اختلال هویت جنسی در کودکان، معمولاً دوستان و هم بازی های پسر دارند و علاقه ی شدیدی به ورزش ها و بازی های خشن پسرانه مثل تفنگ بازی و بازی دزد و پلیس دارند. این دخترها علاقه ای به عروسک بازی یا خاله بازی ندارند ( مگر این که در آن نقش پدر یا فرد مذکر دیگری را به عهده بگیرند).

آن ها ممکن است از ادرار کردن در وضعیت نشسته خودداری و ادعا کنند که آلت مردانه دارند یا در آینده پیدا خواهند کرد. این دختران علاقه ای به داشتن پستان و قاعده شدن (پریود) نشان نمی دهند و تأکید دارند که وقتی بزرگ شدند مرد خواهند شد (یعنی واقعاً به صورت یک مرد در خواهند آمد نه این که نقش یک مرد را داشته باشند).

پسران مبتلا به این اختلال، ترجیح می دهند لباس دخترانه یا زنانه بپوشند، میل شدیدی برای شرکت در بازی ها و تفریحات دخترانه دارند. اغلب اسباب بازی مورد علاقه ی آن ها عروسک است و معمولاً هم بازی هایشان را از میان دخترها انتخاب می کنند.

در خاله بازی، این پسرها، نقش دختر را بازی می کنند. ادا و اطوار و اعمال آن ها اغلب زنانه تلقی می شود. معمولاً در بین پسران هم سن شان به عنوان «پسران دختر صفت» یا « اوا خواهر» مورد اذیت و آزار قرار می گیرند یا طرد می شوند. این پدیده در مورد دختران پسر صفت تا سن بلوغ به ندرت صورت می گیرد.

پسران مبتلا به اختلال هویت جنسی در کودکان ممکن است ادعا کنند که وقتی بزرگ تر شدند مبدل به زن خواهند شد ( نه فقط از نظر نقش بلکه به صورت زن واقعی در خواهند آمد).

آن ها ممکن است ادعا کنند که آلت جنسی یا بیضه های شان تنفر آور یا از بین خواهد رفت یا بهتر بود که آلت مردانه و بیضه نداشتند. برخی کودکان به دلیل تمسخر سایر بچه ها یا فشار مدرسه برای پوشیدن لباس های جنس تعیین شده ی آن ها، از رفتن به مدرسه خودداری می کنند ( چون این کودکان اصرار دارند حتی در مدرسه، لباس جنس مخالف را بپوشند).

درمان اختلال هویت جنسیتی

هنگامی درمان مورد نیاز است که هدف آن تسکین ناراحتی بیماران و کمک به آن ها برای سازگاری بیش تر می باشد.

کودکانی که نارسایی جنسیتی را تجربه می‌کنند بیشتر از همسالان خود با افسردگی، اضطراب و خودآزاری روبرو هستند. آن ها همچنین بیشتر احتمال دارد که افکار خودکشی داشته باشند. اگر در مورد جنسیت خود مورد آزار و اذیت قرار گیرند یا اگر به دلیل نوع هویت جنسی خود تجربیات منفی دیگری داشته باشند پرخاش گر نیز می شوند.

برای اختلال هویت جنسی در کودکان دو درمان وجود دارد که باعث بلافاصله پس از تشخیص صورت بگیرد:

• روان درمانی
• برای برخی از بیماران در سن معین (معمولاً ۱۶ سال یا بیشتر)، هورمون درمانی تأیید کننده جنسیت و گاهی اوقات جراحی های جنسیت، با رضایت و موافقت نوجوان یا بزرگسال می تواند صورت بگیرد.

در روان درمانی موارد زیر بررسی و رفع می شوند:

• ارزیابی و درمان اختلالات همراه (مانند افسردگی ، اختلالات مصرف مواد )
• کمک به بیماران برای مقابله با اثرات منفی اختلال (مثلاً عدم تأیید، تبعیض)
• کمک به بیمار برای بیان احساسات خود
• جلسات خانوادگی برای کمک به اعضای خانواده
• در صورت امکان، تغییر نقش جنسیتی

از فرزند خود دفاع کنید |درمان اختلال هویت جنسیتی

همه ما می خواهیم یک مدافع عالی برای فرزندانمان باشیم. حمایت از کودکی که با نارسایی جنسیتی دست و پنجه نرم می کند به او اطمینان می دهد که شما در تیم او هستید.با او صحبت کنید و اجازه دهید فرزندتان بداند که شما در کنار او هستید.

نویسنده: مجسن دادخواه