صحبت با کودکان در مورد طلاق، روانشناسی بچه‌های طلاق، بازی درمانی کودکان طلاق، بچه‌های طلاق در نوجوانی و بچه‌های طلاق موفق در این مقاله آمده است. کودکان طلاق از شما سؤال‌های مفصل زیادی می‌پرسند، پس پاسخ‌هایی را آماده کنید. مهم‌تر از همه این است که به آن‌ها اطمینان دهیم که هنوز هم مورد مراقبت و عشق بی‌چون‌وچرا قرار خواهند گرفت. “مسائل اصلی جدایی، تغییر و ازدست‌دادن است” بچه‌ها هر دو را بسیار ترسناک می‌یابند. بعضی از بچه‌ها به طور آشکار ناراحت و یا عصبانی هستند، درحالی‌که بچه‌های دیگر ممکن است انکار کنند که در مورد آن احساسی دارند.
تاثیر محیط های نامساعد خانوادگی بر کودکان
روانشناسی بچه های طلاق
بچه‌ها در دوران مدرسه‌ای می‌توانند به طور شگفت‌انگیزی انعطاف‌پذیر بوده و انطباق پیدا کنند. اینکه چگونه با آن‌ها قبل، در هنگام و بعدازاین که طلاق اتفاق می‌افتد، صحبت می‌کنید، تفاوت زیادی در نحوه کنارآمدن آن‌ها در طولانی‌مدت خواهد داشت.
در حال حاضر آنچه که آن‌ها بیشتر از هر چیز به آن نیاز دارند، اطمینان و ثبات در رویه‌هایی است که به آن‌ها اتکا دارند. خبرهای بد را به کودک خود منتقل نکنید، اگر شما و همسرتان در مورد جدایی یا طلاق فکر می‌کنید، آن را تا زمانی که مطمئن نشده‌اید که قطعی است نزد خود نگه دارید. شنیدن این که”پدر و مادر درباره طلاق فکر می‌کنند”، به‌اشتباه کودک شما را گیج می‌کند.
صحبت با کودکان در مورد طلاق
در صحبت با کودکان در مورد طلاق موارد زیر را رعایت کنید:
- هنگامی که کودک خبر طلاق را می‌شنود ناگهان احساس ناامنی و تنهایی می‌کند، او به شما نیاز دارد که کنارش باشید و او را تنها نگذارید.
- در حالت ایده‌آل، والدین باید اخبار را به‌عنوان یک تیم به فرزند خود منتقل کنند. اینکه با هم به فرزندتان مسئله را بگویید، از سردرگمی او اجتناب می‌کنید؛ زیرا او فقط یک نسخه از داستان را می‌شنود.
- طوری صحبت کنید که کودکتان آن را درک کند، توضیح اولیه را به بیش از چند جمله کلیدی گسترش ندهید.
- این‌گونه شروع کنید “مامان و بابا خیلی فکر کرده‌اند”، سپس توضیح دهید که برای مثال مامان در حال رفتن به یک آپارتمان جدید است.
- قبل از مکالمه در مورد روزها و زمان‌های بازدید با همسرتان صحبت کنید تا بتوانید این اطلاعات را با کودک به اشتراک بگذارید. این کار کودک شما را آسوده‌خاطر می‌کند که او همچنان به دیدن هر دو والدین خواهد رفت و برنامه‌ای برای این کار وجود دارد.
- اگر کودک شما استدلال منطقی بشنود، این واقعیت را تأیید کرده و می‌فهمد که شما سعی دارید بهترین کار را برای خانواده انجام دهید.
- به فرزندتان بگویید که طلاق تقصیر او نیست. کودکان ممکن است خود را برای جدایی شما سرزنش کنند، حتی اگر چنین نگویند. کودک شما ممکن است فکر کند که این تغییر به این دلیل اتفاق افتاده که او اتاق خود را تمیز نکرده و یا در مدرسه عملکرد خوبی نداشته است.
مدیریت فرزندان طلاق
کودک طلاق دچار مشکلات زیادی است حتی اگر آن را بیان نکند. برای مدیریت شرایط فرزندان طلاق موارد زیر را در نظر داشته باشید:
۱. از سرزنش اجتناب کنید.
باوجوداینکه ممکن است عصبانی باشید، اما همسرتان را به‌خاطر جدایی سرزنش نکنید و در مقابل فرزندتان بحث نکنید، همچنین جزئیات مربوط به یک رابطه غیرمشروع یا مسائل مالی را نزد خود نگه دارید. شما ممکن است احساس ناراحتی کرده و بخواهید به کودک خود در مورد رفتار ناشایست همسرتان بگویید. اما کودکان این امر را به‌عنوان یک خیانت و یا بدتر از آن می‌پندارند. اگر پدر به مامان “دروغگو” یا “خیانت‌کار” بگوید، کودک شروع می‌کند تا خود را نیمی از مادر ببینند و به‌عنوان نیمه دروغگو و نیمه متقلب خود به آن بنگرند.
۲. جزئیات را در اختیار فرزندتان قرار ندهید.
پرونده و مسائل طلاق را مخفی نگه دارید. در مورد مسائل حقوقی، حتی هنگامی که کودکتان می‌تواند صدای شما را بشنود، صحبت نکنید و تنها در مورد مسائل قطعی لازم با کودکتان صحبت کنید.
۳. فرزندتان را تبدیل به عامل جاسوسی نکنید.
در برابر وسوسه گرفتن اطلاعات در مورد آنچه که همسر سابقتان انجام داده یا گفته است، مقاومت کنید. مهم نیست که چقدر ممکن است کنجکاو باشید، سعی نکنید فرزندتان را مجرم کنید. در مورد این واقعیت که مامان و بابا دوباره با هم زندگی نخواهند کرد، با او صادق باشید. بچه‌های مدرسه‌ای ممکن است فانتزی‌های قوی در مورد زندگی مجدد والدین خود با هم داشته باشند. در این سن، کودک سعی می‌کند که برای آشتی یا کاهش تنش بین والدین خود اقدام کند. اطمینان حاصل کنید که انتظارات غیرواقعی را ایجاد نمی‌کنید.
۴. رویه ثابت
رویه‌ها را ثابت نگه دارید. طلاق می‌تواند حفظ رویه‌ها و یا حتی مرتب بودن خانه را سخت کند. اما ادامه برنامه منظم کودک، در خانه مادر و پدر، باعث می‌شود کودکان احساس امنیت کنند. تا جایی که ممکن است، زمان‌های غذا باید بین دو خانوار یکسان باشد، علاوه بر این اطمینان حاصل کنید که نحوه برخورد با کودکان طلاق در مدرسه اهمیت زیادی دارد. هرچه چیزهای بیشتری برای فرزند شما ثابت باقی بماند، احساس ثبات بیشتری خواهد کرد. اجازه ندهید همه چیز به هرج‌ومرج تبدیل شود.
۵. عشق را به جریان بیندازید.
درک و پذیرش طلاق برای کودکان دشوار است. درحالی‌که کودک شما خود را با این شرایط تطبیق می‌دهد و به محبت و توجه زیادی از جانب شما نیاز دارد، در برابر اینکه به طور مداوم با تلفن صحبت کند و یا تلویزیون ببیند مقاومت کنید. زمان بیشتری او را در آغوش بگیرید. همان‌طور که شما از شبکه حمایتی خویشاوندان و دوستانتان در حال حاضر بیشتر از همیشه بهره‌مند هستید، فرزند شما نیز به در آغوش گرفته‌شدن و بوسیدن بیشتر نیاز دارد.
۶. صحبت کردن را ادامه دهید.
حتی پس از آنکه همه چیز را به او گفتید، آمادگی داشته باشید که پاسخ‌ها و توضیحات بیشتری برای چند هفته یا حتی ماه‌ها به او بدهید. اطمینان حاصل کنید که فرزند شما می‌داند که شما در هر زمان برای پرسش‌های در مورد طلاق آماده هستید، حتی اگر آنچه شما واقعاً می‌خواهید این است که درباره آن صحبت نکنید، با روی گشاده باید به سؤالات کودک خود جواب دهید.
پیشنهاد مشاور: ۱۱ اثرات مثبت طلاق برای کودکان
سؤالات معمول کودک درباره طلاق
- طلاق چیست؟ «طلاق به این معنی است که مامان و بابا دیگر با هم زندگی نخواهند کرد. اما ما همیشه پدر و مادر تو هستیم و همیشه تو را دوست خواهیم داشت.» به‌آرامی سعی کنید بفهمید که فرزندان به‌طورکلی درباره طلاق چه باوری داشته و چه می‌داند این امر به شما در درک مفاهیمی که فرزندان شما درباره طلاق دارند.
- چرا شما دارید طلاق می‌گیرید؟ جزئیات زیادی را بیان نکنید و تأکید بر “ما” را حفظ کنید.
- اگر دلم برای مامان یا بابا تنگ شد چی؟ فرزند شما احتمالاً راحت نخواهد بود (مگر اینکه همسر شما بدرفتار باشد یا در خانه دعوای زیادی باشد). رنجیده نشوید اگر او برای نبود همسرتان ناراحت می‌شوند، و اجازه دهید ناراحتی خودش را تخلیه کند. به او بگویید من می‌دانم که تو ناراحت، و مامان هم دلتنگ تو خواهد شد. حتی اگر او را زیاد نمی‌بینی، ولی می‌توانی با او هر روز صحبت کنی. او خیلی دور نیست. تو در خانه او یک‌تخت ویژه داری و هر هفته او را می‌بینی.
- من کجا می‌خوابم؟ در این سن، فرزند شما سؤالات زیادی در مورد چگونگی تأثیر طلاق بر زندگی روزمره‌اش خواهد داشت: “آیا هنوز هم به مدرسهٔ خودم می‌روم؟ “چه کسی من را به کلاس ژیمناستیک می‌رساند؟ این موارد ممکن است برای شما بی‌اهمیت باشد، اما نگرانی بسیار جدی برای او هستند، بنابراین به جزئیات بپردازید: تو هنوز هم در خانه‌مان در اینجا زندگی می‌کنی. در خانه جدید مامان نیز اتاق‌خواب خاص خود را داری.
- کی از مامان مراقبت می کنه؟ فرزند شما ممکن است در مورد همسرتان که در حال ترک خانه است، نگران باشد. به فرزندتان اطمینان دهید که همسر سابق شما حالش خوب خواهد بود.
بازی درمانی کودکان طلاق
- خمیربازی: این بازی به کودک کمک می‌کند تا احساسات خود را بهتر بیان کند. به‌تدریج که شروع در مورد صحبت در مورد والدینش می‌گیرد با خمیر نشان می‌دهد که چه احساسی دارد. در این لحظه بازی درمانگر باتوجه‌به نشانه‌های کودک و ویژگی مجسمه خمیری هر چیزی که لازم است را در مورد روحیه کودک درک می‌کند.
- برچسب: بسیاری از کودکان نمی‌توانند هنگام طلاق احساسات خود را به‌درستی بیان کنند. در این بازی درمانگر شروع به بحث می‌کند به طور مثال می‌پرسد، خب ما در اینجا قرار است با برچسب‌های مختلف در مورد احساسات متفاوت صحبت کنیم، به طور مثال چه چیزی باعث خوشحالی تو می‌شود؟
- گل‌بازی: در این بازی سؤال اصلی این است که در لحظه حال چه احساسی داری؟ یک‌تکه گل می‌تواند نشانه احساسات زیادی باشد و کودک هنگام تقسیم‌کردن آن چیزهای زیادی در مورد احساسات پنهان خود می‌گوید که درمانگر تمام آن‌ها را متوجه می‌شود.
- نقاشی: یکی از بازی‌های اصلی نقاشی است کودک با نقاشی خود نشانه‌های زیادی نشان می‌دهد که چه دیدگاهی در مورد خانه، خانواده و وضعیت زندگی خود دارد.
- عنوان: در این مرحله درمانگر از کودک می‌خواهد تا برای نقاشی‌های خود عنوانی تعیین کند. درمانگر از همین عنوان متوجه موارد زیادی در مورد احساسات کودک می‌شود. علاوه بر این نقاشی‌ها را به ترتیب تاریخ معرفی کرده و از کودک می‌خواهد با آن‌ها داستان‌سازی کند.
بچه های طلاق در نوجوانی
اگر کودک طلاق را درک نکرده یا با آن کنار نیایید و والدین از مشاور کمک نگیرند در نوجوانی درگیر مشکلات شدید و نگران‌کننده زیر می‌شوند:
- افسردگی
- سرپیچی
- افزایش استرس
- مشکل در ایجاد روابط صمیمانه
- افت تحصیلی
- مشکلات رفتاری
- مشکل در خوابیدن
- مشکل کنترل خشم
- مشکل در کنار آمدن با دیگران (مانند خواهر و برادر، والدین، همسالان و غیره)
- سوء مصرف مواد
- خودکشی
- مشکلات شخصیتی
کودکان طلاق بیشتر در معرض نگرانی‌های اجتماعی، عاطفی، تحصیلی و روانی هستند، فرزندان طلاق اضطراب، استرس، افسردگی، بی‌خوابی، مسائل رفتاری، چالش دوست‌یابی و در حفظ دوستان و مشکلات مدرسه مشکل دارند.
اگر والدین از مشاور و روان‌شناس برای سلامت روان کودک کمک نگیرند، آینده او را به سمت نابودی می‌برند.
پیشنهاد مشاور: ۳۷ علائم اوتیسم در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان
چرا مرکز مشاوره ستاره ایرانیان؟
مرکز مشاوره ستاره ایرانیان برترین مرکز مشاوره ایران بوده و در سه شعبه در تهران و امکان مشاور حضوری، تلفنی و آنلاین به‌صورت تخصصی مشاوره کودک را برای کودک دلبند شما فراهم کرده و کمک می‌کند تا با کمک بازی درمانی، داستان درمانی و درمان‌های لازم کمک می‌کند تا کودک شما بدون هیچ عوارض جانبی احساسات خود را بیان کرده و با کمک درمانگر راه درست برای بروز احساسات خود را یاد می‌گیرد و بجای نادیده‌گرفتن آن‌ها با والدین خود تعامل می‌کند. برای ارتباط با مشاور و اطلاع از گزینه‌های درمانی می‌توانید با مرکز تخصصی ستاره ارتباط برقرار کنید.
خوشبختانه تحقیقات نشان می دهد که با کمک مشاور حدود ۸۰ درصد از فرزندان، بچه های طلاق موفقی می شوند و هیچ تأثیر منفی پایداری بر نمرات، سازگاری اجتماعی یا سلامت روان خود نشان نمی دهند.
سن کودک خود را انتخاب کنید:
سوالات متداول
۱ - آیا فرزندان طلاق آسیب می بینند؟
تحقیقات حاکی از آن است که طلاق می تواند بر کودکان تأثیر اجتماعی زیادی می گذارد. کودکانی که خانواده آن ها طلاق را پشت سر می گذارد، ممکن است در برقراری ارتباط با دیگران و اعتماد مشکل بیشتری داشته باشند و به مرور باعث می شود که کودک در آینده نتواند به کسی اعتماد کند.
۲ - فرزندان طلاق بهبود می‌یابند؟
خبر خوب این است که اگرچه طلاق برای کودکان سخت و اغلب بسیار دردناک است، اما با کمک مشاور اکثر بچه‌ها این موقعیت دشوار را با زخم‌های معدودی پشت سر می‌گذارند.
