هاجر فلاح‌زاده استادیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با ایسکانیوز درباره مهمترین تنش‌های روانی دانشجویان و اقدامات دانشگاه اظهار کرد: اضطراب مهمترین مشکل روانی و یکی از چالش‌های اصلی دانشجویان است. مخصوصا زمانی که قرار است در کلاس درس، ارائه حضوری داشته باشند و در مقابل جمع حضور پیدا کنند، اضطراب اجتماعی دامنگیرشان خواهد شد. بسیاری از دانشجویان با مشکل اضطراب و انواع مختلف آن مواجه هستند و با وجود تلاش برای درمان، همچنان با این مشکل درگیرند.
وی خاطرنشان کرد: افسردگی هم از دیگر مشکلات رایج بین دانشجویان است. به علاوه نوعی ارتباط هم بین اضطراب و افسردگی دانشجویان نیز وجود دارد. به طور کلی افسردگی و همچنین رفتارهای خودکشی یکی از چالش‌های اصلی دانشجویان است که فشار زیادی را بر خانواده‌ها، دانشگاه و جامعه تحمیل می‌کند.
فلاح‌زاده درباره نقش دانشگاه در ایجاد استرس برای دانشجویان تصریح کرد: دانشجویانی که به خاطر اضطراب به مراکز مشاوره مراجعه کرده‌اند، در اغلب موارد این اضطراب به صورت ریشه‌ای در آنها وجود داشته و اینطور نبوده که دانشگاه مسبب این اضطراب باشد. البته ممکن است امکانات رفاهی دانشگاه مانند اسکان و غیره منجر به ایجاد استرس مضاعف در دانشجویان شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: ویژگی‌های شخصیتی خود دانشجویان و اینکه خودشان هم مستعد استرس و اضطراب باشند نیز تا حد زیادی به این مسئله دامن‌زده است. مثلاً ممکن است زمانی که در برخی از کلاس‌های دانشگاه از دانشجو می‌خواهند که ارائه کلاسی داشته باشد یا در تمرین‌های کلاسی شرکت کند، استرس دانشجو تشدید شود و نتواند در این موقعیت‌ها حضور پیدا کند. در حالی که اگر درخواستی در رابطه با این موضوعات از او صورت نگیرد، این اضطراب همچنان پنهان مانده و برانگیخته نمی‌شود.
فلاح زاده، امتحانات را هم از عوامل تشدید کننده استرس دانشجویان دانست و گفت: این مسئله تحت عنوان استرس ارزیابی (Test anxiety) شناخته می‌شود. این نوع اضطراب بیشتر در موقعیت‌های ارزیابی مثل امتحان یا مصاحبه‌های شغلی بروز پیدا می‌کند. به همین دلیل، مراجعه دانشجویان به مراکز مشاوره در بازه زمانی برگزاری امتحانات بیشتر می‌شود.
وی در رابطه با برنامه‌ها و اقدامات دانشگاه بهشتی در زمینه با کاهش اضطراب دانشجویان گفت: به طور خاص برای کاهش اضطراب معمولاً یک‌سری کارگاه‌ها و دوره‌هایی برگزار می‌شود و مرکز مشاوره معاونت فرهنگی که به بهبود سلامت روان دانشجویان کمک می‌کند، تا حد زیادی این مسئله را پوشش می‌دهد. بنابراین دانشجویانی که مشکلات اضطرابی، افسردگی و اختلالات دیگری دارند می‌توانند به مرکز مشاوره مراجعه کرده و از خدمات درمانی و روانشناختی آن بهره ببرند.
فلاح‌زاده خاطر نشان کرد: این خدمات برای دانشجویان تقریباً رایگان است و متخصصانی که دارای پروانه از سازمان نظام روانشناسی و مشاوره هستند، در مرکز فعالیت دارند. بنابراین دانشجویان می‌توانند با هزینه بسیار پایین (پنج تا ۶ هزار تومان) از این درمانگران خدمات تخصصی بگیرند. این در حالی است که هزینه خدمات روانشناسی خارج از دانشگاه برای هر جلسه حدود ۴۰۰-۳۰۰ هزار تومان و حتی بیشتر است.
عضو هیئت علمی دانشگاه بهشتی درباره تاثیر خدمات درمانی دانشگاه در بهبود سلامت روان دانشجویان گفت: اگر این خدمات از طرف دانشجویان پیگیری شود یعنی آنان در تمرین‌هایی که لازم است، شرکت کنند و کارها و اقداماتی که از آنها خواسته می‌شود را انجام دهند، این روند می‌تواند در کاهش استرس، اضطراب و افسردگی و موارد دیگر کاملا موثر باشد.
وی خاطرنشان کرد: مرکز مشاوره در کنار پرداختن به بُعد روانشناختی، دارو درمانی هم انجام می‌دهد. روانپزشکان مرکز می‌توانند برای مراجعانی با سطح استرس و اضطراب غیرقابل کنترل، دارو تجویز کنند و به وسیله دارو این مشکلات تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند.
اهمال‌کاری منجر به بی‌انگیزگی تحصیلی می‌شود
فلاح‌زاده در ادامه اهمال‌کاری تحصیلی را نیز یکی از مشکلات روانی رایج و مهم در بین دانشجویان عنوان کرد و گفت: عدم برنامه‌ریزی تحصیلی و مدیریت زمان باعث می‌شود که دانشجویان امور تحصیلی خود را به تأخیر بیندازند و برای انجام این امور اقدامی نکنند. در نتیجه دچار بی‌هدفی و بی‌انگیزگی تحصیلی می‌شوند.
وی افزود: بخشی از این اضطراب و افسردگی به شکست‌های تحصیلی دانشجویان برمی‌گردد. طبیعتاً دانشجویانی که وارد دانشگاه‌های برتر می‌شوند، اغلب دانشجویان توانمندی هستند؛ اما ممکن است با چند ترم مشروطی مواجه شوند یا در معرض اخراج قرار بگیرند. همین امر مشکلات روانی آنها را تشدید می‌کند.
فلاح‌زاده ادامه داد: توصیه من به دانشجویان و خانواده‌ها این است که مشکلات روانشناختی را جدی بگیرند. با خدمات مراکز مشاوره آشنا شوند و از این خدمات در داخل دانشگاه یا خارج از آن بهره ببرند.
وی مراجعه به مراکز مشاوره را مهم دانست و تصریح کرد: به عنوان مثال ممکن است یک اضطراب ساده به افسردگی و شکست‌های تحصیلی تبدیل شود و طبیعتاً زندگی فرد و آینده‌ی کاری و تحصیلی او را تحت تاثیر خود قرار دهد. بهتر است دانشجویان و خانواده‌ها این موارد را در نظر بگیرند تا اگر نیاز به مداخله و اقدام درمانی وجود داشت، سریع‌تر این کار را انجام دهند نه اینکه صبر کنند با مشکل مواجه شود و بعد برای حل آن اقدام کنند.
وی در پایان یادآوری کرد: همه دانشگاه‌های وزارت علوم، مرکز مشاوره دارند که زیر نظر اداره مشاوره سازمان امور دانشجویان مدیریت می‌شود. بنابراین دانشجویان می‌توانند با مراجعه به مرکز مشاوره دانشگاه خود، خدمات مورد نیاز را دریافت کنند.