هرجا که هستید، همین الان یک لیوان بردارید و از شیر آب، آن را پر کنید. چه چیزی می‌بینید؟ احتمالاً ذرات معلق سفیدرنگی در آب مشاهده خواهید کرد که به تدریج ته‌نشین می‌شوند اما تصور نکنید که این ته‌نشینی به معنای سلامت کامل آب است.
آبی که می‌خوریم باید علاوه بر طعم خوب، حاوی املاح و مواد معدنی موردنیاز بدن هم باشد در این میان، ماده‌ای به نام کلر نیز در آب شهری آشامیدنی وجود دارد که مصرف مداوم آن، می‌تواند برای بدن مضر باشد در این مقاله، تصمیم داریم عوارض کلر زیاد در آب آشامیدنی را نام ببریم و بگوییم که چرا لازم است روی آب آشامیدنی خود، کنترل بیشتری داشته باشید.
آب کلر چیست؟
بیش از 200 سال است که ماده‌ای تحت عنوان کلر به آب آشامیدنی اضافه می‌شود تا میکروب‌ها، باکتری‌های ناسالم و انواع بیماری‌های موجود در آب را از بین ببرد. انسانی که در 200 سال پیش می‌زیست به چنین ماده‌ای احتیاج داشت تا به بیماری‌هایی مانند اسهال خونی، حصبه و وبا مبتلا نشود.
در واقع، دانشمندان آن زمان متوجه شدند که کلرزنی به آب، می‌تواند آن را سالم‌تر کند. خیلی طول نکشید که این ماده به عنوان اصلی‌ترین تصفیه کننده آب محبوب شد و تا به امروز نیز از آن استفاده می‌شود اما مانند هر ماده دیگری، در کنار صدها مزیتی که دارد، نباید از عوارض آن به سادگی گذشت.
فواید کلر برای آب
تقریبا از همان سال‌هایی که گاز کلر کشف شد، دانشمندان متوجه شدند که این گاز استثنایی، قدرت فوق‌العاده‌ای در گندزدایی دارد. این گاز، قادر است که قارچ‌ها و کپک‌های موجود در آب را از بین برده و بدن انسان را از ابتلاء به بیماری‌های عفونی و باکتریایی در امان نگه دارد.
گاز کلر، بهترین روش برای گندزدایی آب است؛ چرا که هزینه چندانی در بر نخواهد داشت و علاوه بر این، اثرگذاری آن طولانی‌تر است. بنابراین آبی که با این گاز، تصفیه شده باشد به مدت بیشتری، قابل استفاده خواهد بود. با گذشت بیش از 200 سال از کشف فواید کلر در گندزدایی آب، هنوز هم هیچ روشی نتوانسته جایگزین آن شود.
مضرات کلر در آب آشامیدنی
به طور کلی، کلر می‌تواند آب را سالم‌سازی کند اما استفاده بیش از حد آن، عوارض خاص خود را خواهد داشت:
- طعم و بوی آب را بد می‌کند.
- بعد از استفاده مداوم، پوست را خشک کرده و موها را کدر می‌کند.
- به تدریج، رنگ لباس را تغییر می‌دهد.
- باعث بروز سرطان می‌شود.
- کلر منجر به نابودی میکروارگانیسم‌های آب می‌شود و لاشه این مواد، بیماری‌زاست.
- منجر به حساسیت و خارش پوست می‌شود.
- استشمام مداوم آن، مشکلات تنفسی و ریوی به همراه خواهد داشت.
به همین دلیل است که گفته می‌شود با نصب فیلترهای تصفیه کننده آب، از ورود کلر فراوان به بدن خود جلوگیری کنید.
چگونه بفهمیم آب کلر دارد؟
قرار نیست از روش‌های پیچیده علمی برای تشخیص کلر آب استفاده کنید با نگاه کردن و دقیق شدن به رنگ و طعم آب، می‌توان کلر موجود در این ماده حیاتی را تشخیص داد. آبی که حاوی کلر فراوان باشد، سفید رنگ است و گاز زیادی دارد؛ علاوه بر این، طعم آن نیز ناخوشایند است و لذت نوشیدن یک آب سالم و سبک را از انسان می‌گیرد. البته ناگفته نماند که این روش‌ها، چندان دقیق نیستند و احتمال خطا در آن‌ها وجود دارد.
بهترین روش تشخیص کلر فراوان در آب، استفاده از کیت‌های تشخیص آمونیاک است. اگر این کیت‌ها تشخیص دادند که میزان آمونیاک آب زیاد است، احتمالاً از مقادیر فراوان کلر برای تصفیه آب استفاده شده و لازم است در آشامیدن آن آب، تجدیدنظر کنید.
چگونه کلر آب را از بین ببریم؟
چند راه ساده و کلی برای از بین بردن کلر آب وجود دارد که طبیعتاً در دسترس همه است در ادامه به برخی از این روش‌ها اشاره کرده‌ایم:
- آب را در معرض نور آفتاب قرار دهید: نور آفتاب، به تدریج گازهای محلول در آب را تبخیر کرده و آن را تصفیه می‌کند. البته این روش چندان کاربردی نیست؛ چرا که بسیار زمانبر است و طبیعتاً برای حجم‌های عظیم آب، کارساز نیست. همچنین، اصلا بعید نیست که با قرار دادن آب در معرض نور آفتاب، گرد و غبار زیادی روی آن بنشیند و دوباره آب را آلوده کند.
- ظرف آب را تکان بدهید: تکان دادن ظرف آب، باعث می‌شود که گاز کلر موجود در آن تخلیه شود.
- به آب، ویتامین سی اضافه کنید: ویتامین سی، قاتل کلر است. کافیست چند قطره لیموترش به آب آشامیدنی خود اضافه کنید تا کلر اضافه آب از بین برود.
راه‌های حذف کلر به شکل پیشرفته
روش‌هایی که در بخش بالایی به آن‌ها اشاره کردیم، معمولاً برای آب آشامیدنی روزانه کاربرد دارند و چندان حرفه‌ای نیستند. برای اینکه به شکلی پیشرفته کلر را از آب حذف کنید، نیازمند روش‌های زیر هستید:
اسمز معکوس
دستگاه‌های تصفیه آب از رویکردی به نام اسمز معکوس برای حذف کلر از آب استفاده می‌کنند در این روش از یک سری فیلترهای ریز استفاده می‌شود که اجازه عبور گاز کلر را نمی‌دهند و فقط آب سالم و املاح موردنیاز از آن رد می‌شوند.
فیلتر کربن
کربن می‌تواند کلر موجود در آب را روی منافذ خود جمع کرده و از عبور آن جلوگیری کند. کربن‌های فعال، پودری، گرانولی و...در دستگاه‌های تصفیه آب استفاده می‌شود. البته لازم به ذکر است که این دستگاه‌ها به شکل مداوم نیاز به شستشو دارند.
متا بی سولفیت
از این روش بیشتر در استخرها و مخازن بزرگ آب استفاده می‌شود تا کلر اضافه را از بین ببرند. متا بی سولفیت در قالب قرص عرضه شده و می‌توانند تا حد زیادی، کلر موجود در آب را حذف کنند.
آیا با جوشاندن آب، کلر آن از بین می رود؟
حتما شما هم والدینی را دیده‌اید که فقط آب جوشانده شده به بچه‌های خود می‌دهند و مدعی هستند که آب جوشیده، سالم‌تر است. واقعیت اینجاست که حق با آن‌هاست و با جوشاندن آب، می‌توان کلر و بسیاری دیگر از گازهای موجود در آب را از بین برد، اما سوال اینجاست که تا کِی می‌توان آب را جوشاند؟ با آب حمام، دستشویی و...چکار کنیم؟ برای مصارف بزرگ‌تر، هیچ راه دیگری جز استفاده از دستگاه‌های تصفیه آب وجود ندارد.
مضرات کلر استخر برای پوست
یکی از معضلات بزرگ شناگران این است که بعد از یکی دو ساعت شنا کردن در آب استخر، دچار خشکی و چروک شدن پوست می‌شوند در ضمن، بدن آن‌ها بوی ناخوشایند کلر را به خود می‌گیرد که به سادگی هم قابل رفع نیست. پوستی که به شکل مداوم در معرض کلر قرار بگیرد، دچار مشکلات زیر خواهد شد:
- ابتلا به اگزما و خشکی پوست
- انواع بیماری‌های پوستی مثل درماتیت(خارش شناگر) و بثورات
علاوه بر مشکلات پوستی، چشم شناگران نیز قرمز شده و در موارد حادّتر، دچار خشکی هم خواهد شد.
سخن پایانی
انسان بدون آب، چند روزی بیشتر زنده نیست اما همین ماده حیاتی، می‌تواند گاهی کشنده باشد. چه نسل‌هایی در طول تاریخ بوده‌اند که به دلیل بیماری‌های ناشی از آب آلوده از بین رفته‌اند و چه جان‌های شیرینی که تلف شده‌اند. به همین دلیل است که کشف کلر، انقلابی در علم طبابت محسوب می‌شود اما نباید فراموش کرد که کلر زیاد در آب هم، مشکلات خاص خود را دارد که تلاش کردیم در این مطلب به آن‌ها اشاره کنیم.
رپورتاژ