وقتی در یک روز سرد بیرون از محیط گرم خانه وقت می‌گذرانید، این که با احساس سرما در انگشتان خود مواجه شوید، شرایطی عادی است. اندام‌های انتهایی مانند انگشتان دست‌ها و پا‌ها به طور معمول اندکی سردتر هستند، زیرا بدن خون و گرمای بیشتر را ابتدا به سمت اندام‌های کلیدی مانند مغز، قلب و ریه‌ها هدایت می‌کند.
اما اگر همواره، حتی در دما‌های گرم، با احساس سرما در انگشتان خود مواجه هستید، این ممکن است نشانه‌ای از بروز مشکل در بدن باشد. در ادامه با برخی دلایل شایع احساس سرما در انگشتان بیشتر آشنا می‌شویم.
مشکلات گردش خون
گردش خون ضعیف می‌تواند به واسطه ناتوانی قلب در پمپاژ مناسب خون، همانند شرایطی که در نارسایی قلبی رخ می‌دهد، انسداد‌های فیزیکی در مسیر جریان خون، مانند انسداد ناشی از پلاک کلسترول در رگ‌های خونی، یا دلایل دیگر رخ دهد. زمان که قلب نمی‌تواند آن گونه که باید خون کافی را در سراسر بدن به گردش درآورد، احتمال تجربه احساس سرما، بی حسی یا گزگز در انگشتان دست‌ها و پا‌ها بیشتر می‌شود، زیرا از دورترین اندام‌ها به قلب محسوب می‌شوند.
استعمال دخانیات
نیکوتین ناشی از سیگار کشیدن می‌تواند انقباض رگ‌های خونی را به همراه داشته و همچنین موجب تشکیل پلاک در سرخرگ‌ها شود که هرچه بیشتر جریان خون به اندام‌های انتهایی را کاهش می‌دهد. احساس سرما در انگشتان می‌تواند از نشانه‌های این شرایط باشد.
کم خونی
کم خونی یا آنمی زمانی رخ می‌دهد که بدن گلبول‌های قرمز یا هموگلوبین - پروتئینی در سلول‌ها که اکسیژن را از ریه‌ها به بافت‌های بدن انتقال می‌دهد - کافی در اختیار ندارد.
کم خونی به کاهش تامین اکسیژن در بدن منجر می‌شود که ممکن است احساس سرما در دست‌ها را به همراه داشته باشد. از دلایل احتمالی کم خونی می‌توان به دریافت ناکافی ماده معدنی آهن از رژیم غذایی، از دست دادن خون به واسطه قاعدگی‌های سنگین، زخم‌ها یا خونریزی گوارشی، برخی انواع سرطان، و اختلالات گوارشی مانند بیماری‌های سلیاک و کرون اشاره کرد.
افزون بر سردی دست ها، کم خونی می‌تواند موجب خستگی، سردرد، سرگیجه، تنگی نفس، و رنگ پریدگی پوست شود. در بیشتر موارد، کم خونی ناشی از فقر آهن است و علائم آن با مصرف یک مکمل آهن قابل درمان است. پزشک شما می‌تواند کمبود را از طریق آزمایش خون تشخیص داده و دوز مناسب مکمل را برای شما تجویز کند.
کمبود ویتامین B۱۲
ویتامین B۱۲ که در مواد غذایی مانند گوشت، ماکیان، تخم مرغ، شیر و دیگر محصولات لبنی وجود دارد، برای تولید گلبول‌های قرمز اهمیت دارد. کمبود این ویتامین می‌تواند به کاهش تولید گلبول‌های قرمز خون و پیرو آن کم خونی منجر شود.
کمبود ویتامین B۱۲ بین افرادی که رژیم غذایی گیاهخواری یا وگان را دنبال می‌کنند، شایع است و بسیاری از افرادی که بیش از ۵۰ سال سن دارند ممکن است توانایی جذب این ویتامین از مواد غذایی را از دست بدهند. در مورد مبتلایان به اختلالات گوارشی مانند بیماری‌های کرون یا سلیاک نیز همین اتفاق رخ می‌دهد.
یک آزمایش خون می‌تواند به تشخیص کمبود ویتامین B۱۲ کمک کند. در صورت تشخیص این کمبود، مصرف مکمل‌ها معمولا به بهبود شرایط کمک کرده و علائم طی چند هفته تا یک ماه از بین می‌روند.
بیماری رینود
بیماری رینود از دلایل شایع احساس سرما در انگشتان محسوب می‌شود. این اختلال به واسطه تنگ شدن رگ‌های خونی در انگشتان دست و گاهی اوقات انگشتان پا، گوش‌ها و بینی، در واکنش به سرما یا استرس عاطفی رخ می‌دهد.
طی یک اپیزود بیماری، انگشتان ابتدا سفید شده، سپس آبی می‌شوند، زیرا جریان خون اندکی به این بخش وجود داشته یا هیچ جریان خونی وجود ندارد و زمانی که رگ‌های خونی گشاد شده و جریان خون باز می‌گردد، پوست قرمز می‌شود. اغلب اوقات، طی یک حمله بیماری، فرد با احساس سرما، بی حس، گزگز یا درد در انگشتان خود مواجه می‌شود.
بیشتر موارد بیماری رینود دلیل مشخصی ندارند. خبر خوب این است که این بیماری بیشتر آزاردهنده است تا این که مضر باشد. تغییرات سبک زندگی، مانند پوشیدن لباس گرم، پوشیدن دستکش در محیط‌های سرد، حتی هنگام خارج کردن غذا از یخچال، با توجه به شدت واکنش‌هایی که فرد دارد، و پرهیز از استرس عاطفی به طور معمول برای مدیریت این اختلال کفایت می‌کند.
بیماری‌های خودایمنی
گاهی اوقات یک بیماری زمینه‌ای می‌تواند موجب بیماری رینود شود. لوپوس، اختلالی که در آن سیستم ایمنی به بافت‌های بدن حمله می‌کند، اسکلرودرمی، بیماری که به سخت و زخم شدن پوست و بافت‌های همبند منجر می‌شود، آرتریت روماتوئید و دیگر اختلالات خودایمنی می‌توانند به بیماری رینود منجر شوند. این شرایط به عنوان بیماری رینود ثانویه شناخته می‌شود.
خستگی شدید، درد یا تورم در مفاصل، مشکلات پوستی یا تورم غدد به طور معمول از دیگر علائم نشان دهنده یک اختلال خودایمنی زمینه‌ای هستند. زمانی که بیماری اصلی تشخیص داده شده و زیر کنترل قرار بگیرد، علائم بیماری رینود نیز به طور معمول بهبود می‌یابند.
مشکلات تیروئید
زمانی که فعالیت غده تیروئید نامتعادل شده باشد، احساس سرما در انگشتان دست غیر معمول نیست. غده تیروئید اساسا ترموستات بدن محسوب می‌شود. زمانی که با کم کاری تیروئید مواجه هستید، بیشتر عملکرد‌های بدن کند می‌شوند و ممکن است علائمی مانند خستگی، یبوست، افزایش وزن، و احساس سرما از جمله در انگشتان را تجربه کنید.
کم کاری تیروئید که به واسطه ترشح ناکافی هورمون‌های تیروئید رخ می‌دهد، بین زنان و افرادی که بیش از ۵۰ سال سن دارند، شیوع بیشتری دارد و از طریق معاینه بدنی یا آزمایش‌های خون قابل تشخیص است. در صورت ابتلا به کم کاری تیروئید پزشک شما ممکن است هورمون درمانی را برای مدیریت علائم توصیه کند.
فشار خون پایین
فشار خون پایین یا کم فشاری خون می‌تواند به واسطه دلایل مختلفی از جمله کم آبی بدن، از دست دادن خون، مصرف برخی دارو‌ها و اختلالات غدد درون ریز رخ دهد. زمانی که فشار خون شما پایین است، رگ‌های خونی جریان خون را از اندام‌های انتهایی به سمت اندام‌های حیاتی تغییر می‌دهند که می‌تواند احساس سرما در انگشتان را به همراه داشته باشد. اگر با علائم کم فشاری خون مانند سرگیجه، تاری دید، خستگی، حالت تهوع، ضعف، و سردرگمی مواجه هستید، باید پزشک خود را از این شرایط آگاه کنید.
استرس و اضطراب
احتمالا می‌دانید که استرس می‌تواند بر بخش‌های مختلف بدن تاثیرگذار باشد و دست‌ها نیز از این مساله مستثنی نیستند. زمانی که استرس یا اضطراب مزمن را تجربه می‌کنید، بدن وارد حالت جنگ یا گریز می‌شود. میزان هورمون آدرنالین افزایش می‌یابد و یکی از نتایج این شرایط منقبض شدن رگ‌های خونی در اندام‌های انتهایی است که به احساس سرما در انگشتان دست و پا منجر می‌شود. شما می‌توانید با مدیتیشن، یوگا، خواب خوب، یا یک سرگرمی جدید به کاهش علائم استرس و اضطراب کمک کنید.
عوارض جانبی دارو
مصرف برخی دارو‌ها می‌تواند موجب احساس سرما در انگشتان شما شود. برخی دارو‌ها می‌توانند موجب انقباض رگ‌های خونی شوند و زمانی که این اتفاق رخ می‌دهد، بیماری رینود می‌تواند یکی از عوارض جانبی آن باشد.
از جمله این دارو‌ها می‌توان به مسدودکننده‌های بتا (برای تنظیم فشار خون تجویز می‌شوند)، برخی دارو‌های سرطان، دارو‌های میگرن، و ضد احتقان‌های بدون نسخه اشاره کرد. با پزشک یا داروساز خود درباره این که دارو‌های مصرفی شما می‌توانند موجب احساس سرما در انگشتان شوند، صحبت کنید. اگر شرایط شما آزاردهنده باشد، آنها ممکن است دارویی جایگزین را معرفی کرده یا دوز مصرفی را تغییر دهند.