فهرست مطالب
اگر تجربه بی خوابی دارید حتما می‌دانید که بیدار بودن در شب و زمانی که همه خواب هستند چقدر اذیت کننده است. اما باید بدانید که شما تنها نیستید و بسیاری از افراد این وضعیت را تجربه می‌کنند. در حقیقت، برای برخی از افراد، بی خوابی می‌تواند تنها یکبار در عرض چند ماه اتفاق بیفتد. اما برای برخی دیگر، بی خوابی یک مشکل طولانی مدت و مزمن است که حداقل سه بار در هفته رخ می‌دهد و انرژی و نشاط فرد را از بین می‌برد. از آنجایی که آشنایی با علل بی خوابی می‌تواند به کنترل این عارضه کمک کند پس بیایید با هم با دلایل بی خوابی آشنا شویم و ببینیم بی خوابی نشانه چه بیماری است؟ اگر بی خوابی مدت‌های زیادی است که زندگی‌تان را مختل کرده، از طریق دکترتو برای مراجعه حضوری یا ویزیت آنلاین با متخصص اعصاب و روان اقدام کنید.
بی خوابی نشانه چه بیماری است؟
بسیاری از افراد در دوره‌ای از زندگی خود دچار بی خوابی های مکرر می‌شوند. این بی خوابی ها نشان دهنده وجود یک مشکل هستند که نیاز به پیگیری و درمان دارد. اگر شما هم می‌خواهید بدانید که بی خوابی نشانه چه بیماری است، در اینجا به معرفی برخی از مهم‌ترین دلایل بی خوابی پرداخته‌ایم:
متن انگلیسی:
sleepfoundation
Insomnia is a sleep disorder that affects as many as 35% of adults.
ترجمه متن:
بی خوابی یک اختلال خواب است که ۳۵ درصد از بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
| علت بی‌خوابی | توضیحات مختصر |
|---|---|
| کم‌خونی و بی‌خوابی | کم‌خونی ناشی از فقر آهن بر انتقال‌دهنده‌های عصبی خواب مانند سروتونین تأثیر منفی می‌گذارد. |
| کرونا و بی‌خوابی | بی‌خوابی به عنوان یکی از عوارض کرونای طولانی‌مدت شناخته می‌شود. |
| سردرد و بی‌خوابی | سردردها مانند میگرن یا سردرد تنشی می‌توانند چرخه خواب را مختل کنند. |
| تومور مغزی و بی‌خوابی | فشار ناشی از تومورهای مغزی روی چرخه خواب و بیداری تأثیر منفی می‌گذارد. |
| تیروئید و بی‌خوابی | پرکاری یا کم‌کاری تیروئید می‌تواند باعث بی‌خوابی شود. |
| خشکی مغز و بی‌خوابی | در طب سنتی اعتقاد بر این است که از دست رفتن رطوبت مغز باعث اختلال در خواب می‌شود. |
| افسردگی و بی‌خوابی | ۹۰% افراد مبتلا به افسردگی جدی، مشکلات خواب را تجربه می‌کنند. |
| استرس و بی‌خوابی | استرس کوتاه‌مدت یا طولانی‌مدت می‌تواند منجر به بی‌خوابی شود. |
| کولیک و بی‌خوابی نوزاد | نوزادان مبتلا به کولیک معمولاً کمتر می‌خوابند و خواب آن‌ها بی‌کیفیت است. |
| رفلاکس معده و بی‌خوابی | رفلاکس اسید معده خوابیدن را دشوار می‌کند و سوزش سر دل ایجاد می‌کند. |
| بارداری و بی‌خوابی | تغییرات هورمونی، فشار جنین و علائمی مانند حالت تهوع در دوران بارداری می‌توانند خواب را مختل کنند. |
| دیسک گردن و بی‌خوابی | درد ناشی از دیسک گردن و تأثیر آن بر ترشح هورمون ملاتونین می‌تواند بی‌خوابی ایجاد کند. |
| فشار خون و بی‌خوابی | علائمی مانند سردرد و درد قفسه سینه در فشار خون بالا باعث اختلال خواب می‌شوند. |
| آلزایمر و بی‌خوابی | بیماران آلزایمری ممکن است دچار سندرم غروب آفتاب شوند و شب‌ها ناآرام باشند. |
| بیماری‌های قلبی و بی‌خوابی | نگرانی از وضعیت قلبی یا علائمی مانند آپنه خواب در این بیماران خواب را مختل می‌کند. |
| دردهای مزمن و بی‌خوابی | فیبرومیالژیا، آرتریت و کمردرد باعث بی‌خوابی ناشی از شدت درد می‌شوند. |
| بیماری‌های ریوی و بی‌خوابی | مشکلات تنفسی مانند آسم و آپنه خواب باعث اختلال در خواب می‌شوند. |
| بیماری پارکینسون و بی‌خوابی | این بیماری آپنه خواب و اختلال در مرحله REM خواب را ایجاد می‌کند. |
| سندروم پای بی‌قرار و بی‌خوابی | حرکات غیرارادی پاها به دلیل کاهش دوپامین شب‌ها تشدید شده و خواب را مختل می‌کند. |
| وقفه تنفسی در خواب | آپنه خواب با توقف تنفس در خواب باعث بیدار شدن مکرر در طول شب می‌شود. |
| پاراسومنیا و بی‌خوابی | اختلالاتی مانند راه رفتن یا صحبت کردن در خواب کیفیت خواب را پایین می‌آورند. |
| یائسگی و بی‌خوابی | تغییرات هورمونی و گرگرفتگی در یائسگی باعث بی‌خوابی مکرر می‌شود. |
| دیابت و بی‌خوابی | تعریق شبانه، نیاز مکرر به ادرار و درد پاها در دیابت می‌توانند خواب را مختل کنند. |
| مصرف دارو و مواد محرک | برخی داروها یا ترک آن‌ها و همچنین مصرف موادی مانند قهوه و سیگار روی خواب تأثیر منفی دارند. |
۱. کم خونی و بی خوابی
در پاسخ به این سوال که بی خوابی نشانه چه بیماری است باید بگوییم که گاهی این عارضه با کم خونی ناشی از فقر آهن مرتبط است. به گفته برخی از کارشناسان، کم خونی ممکن است روی انتقال‌دهنده‌های عصبی دخیل در خواب (مانند سروتونین و دوپامین) تاثیرات منفی بگذارد و باعث بی خوابی شود. تحقیقات نشان داده‌اند که آهن برای ایجاد این انتقال‌دهنده‌های عصبی مورد نیاز است و افراد مبتلا به کم خونی فقر آهن، ممکن است سطوح پایین‌تری از این انتقال‌دهنده‌ها را داشته باشند.
۲. کرونا و بی خوابی
در برخی از افرادی که به کرونای طولانی‌مدت دچار هستند، بی خوابی به عنوان یکی از عوارض این بیماری رخ می‌دهد. این افراد مدام با مشکلاتی نظیر بی خوابی، خواب‌آلودگی در طول روز، خواب بی‌کیفیت یا نداشتن احساس شادابی در صبح، روبه‌رو می‌شوند.
بعد کرونا دچار بی خوابی شدی؟
از متخصص نوبت بگیر.
۳. سردرد و بی خوابی
رابطه میان سردرد و بی خوابی دوطرفه است. این بدان معنی است که بی خوابی می‌تواند باعث سردرد شود و سردرد نیز می‌تواند روی چرخه خواب تاثیر منفی بگذارد. هر نوع سردردی از میگرن گرفته تا سردرد تنشی، سردرد سینوسی و غیره می‌تواند منجر به خستگی و خواب‌آلودگی مفرط شود و کیفیت زندگی‌تان را پایین بیاورد.
۴. تومور مغزی و بی خوابی
از آنجایی که تومورهای مغزی، فشار درون جمجمه را افزایش می‌دهند ممکن است باعث سردرد شوند که همین سردرد یکی از محرک های بی خوابی در نظر گرفته می‌شود. از این گذشته، تومورها با تحت فشار قرار دادن مغز، در فعالیت‌های منظمی مانند چرخه خواب و بیداری اختلال ایجاد می‌کنند و بی خوابی شبانه را در پی دارند.
۵. بی خوابی و تیروئید
هیپرتیروئیدیسم (پرکاری تیروئید) می‌تواند باعث مشکلات خواب شود. این اختلال سیستم عصبی را بیش از حد تحریک می‌کند، به خواب رفتن را دشوار می‌کند و ممکن است باعث تعریق شبانه شود. از طرف دیگر افراد مبتلا به هیپوتیروئیدیسم (کم کاری تیروئید) نیز اغلب در تحمل دمای سرد در شب مشکل دارند یا شب‌ها درد مفاصل و دردهای عضلانی را تجربه می‌کنند که همه این عوامل می‌توانند خواب را مختل کنند. بنابراین اختلالات خواب یکی از علائم تیروئید به حساب می‌آیند.
۶. خشکی مغز و بی خوابی
در طب سنتی اعتقاد بر این است که طبع مغز انسان سرد و مرطوب است. در واقع این رطوبت، امکان انجام درست بسیاری از فعالیت‌های بدنی را فراهم می‌کند. با این حال گاهی به خاطر آلودگی هوا، استفاده مکرر و افراطی از لوازم الکترونیکی، بی‌تحرکی و استرس، بخش اعظمی از این رطوبت از دست رفته و خشکی مغز اتفاق می‌افتد. در نتیجه تعادل مغز به هم می‌ریزد و عملکردهای مرتبط با مغز از جمله چرخه خواب، دچار اختلال می‌شوند.
هر نوع سردردی از میگرن گرفته تا سردرد تنشی، سردرد سینوسی و غیره می‌تواند منجر به خستگی و خواب‌آلودگی مفرط شود.۷. بی خوابی شبانه و افسردگی
افسردگی و مشکلات خواب ارتباط نزدیکی با هم دارند. به‌طوری‌که طبق تحقیقات، بالغ بر ۹۰ درصد از افرادی که افسردگی جدی دارند، اکثرا از بی خوابی رنج می‌برند. این افراد شب‌ها نمی‌توانند بخوابند یا این که در طول شب به طور مکرر از خواب بیدار می‌شوند. برخی از آن‌ها نیز صبح‌ها خیلی زود از خواب بیدار می‌شوند و دیگر نمی‌توانند بخوابند.
۸. بی خوابی و استرس
ممکن است قبل از یک امتحان مهم، مصاحبه شغلی، یا سایر موقعیت‌ها، دچار استرس شوید. این استرس می‌تواند باعث بی خوابی کوتاه مدت شود و اغلب پس از مواجهه با موقعیت استرس‌زا، برنامه خوابتان به حالت عادی برمی‌گردد. اما اگر دلیل استرس شدید یا طولانی‌مدت باشد می‌تواند منجر به بی خوابی های مکرری شود که چندین بار در هفته اتفاق می‌افتند.
۹. کولیک و بی خوابی نوزاد
نوزادانی که کولیک دارند، معمولا به طور مداوم گریه می‌کنند و ساعت خواب کمتری نسبت به دیگر نوزادان دارند. زمانی که کولیک شدید باشد، خواباندن این نوزادان خیلی دشوار است و آن‌ها پس از مدت کوتاهی مجددا با گریه از خواب بیدار می‌شوند. به‌طورکلی، نوزادان مبتلا به کولیک اغلب در حال نق‌زدن هستند و مدام نفخ می‌کنند. والدین این نوزادان نیز اغلب از کمبود خواب و بی‌حالی رنج می‌برند.
۱۰. رفلاکس معده و بی خوابی
رفلاکس اسید معده، پس از دراز کشیدن تشدید می‌شود و می‌تواند خوابیدن را سخت کند. این بیماران علائمی مانند سوزش سر دل، درد قفسه سینه و سرفه را نیز تجربه می‌کنند که همگی عوامل تأثیرگذاری در بی خوابی هستند.
اگر از رفلاکس معده رنج می‌برید، بهتر است هنگام خواب سر خود را کمی بالاتر از بدنتان قرار دهید و از بالش‌هایی با ارتفاع بیشتر استفاده کنید. این موقعیت به نیروی جاذبه این امکان را می‌دهد تا با پایین نگه داشتن اسید معده و کاهش احتمال رفلاکس، علائمتان را تسکین دهد و خواب راحت‌تری را برای شما به ارمغان آورد.
بی خوابی مزمن داری و نمی‌دونی علتش چیه؟ مشاوره بگیر.
۱۱. بی خوابی در بارداری
زمانی که باردار هستید داشتن خواب کافی بسیار مهم است. با این حال بسیاری از زنان، در دوران بارداری خود با بی خوابی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. دلایل زیادی برای این بی خوابی وجود دارد، از جمله:
- تغییرات هورمونی
- فشار جنین به مثانه و تکرر ادرار
- سوزش سر دل یا حالت تهوع
- سنگین‌شدن و افزایش وزن
- کمردرد یا گرفتگی عضلات پا
- اضطراب
متن انگلیسی:
webmd
Many sleep medicines aren’t considered safe for pregnant women and their babies.
ترجمه متن:
بسیاری از داروهای خواب برای زنان باردار و فرزند آن‌ها، ایمن نیستند.
۱۲. دیسک گردن و بی خوابی
یکی از علل شایع بی خوابی، دیسک گردن و التهاب در امتداد ستون فقرات گردنی است. بیرون زدگی دیسک باعث می‌شود هنگام دراز کشیدن درد شدیدی را تجربه کنید. علاوه بر این، التهاب طولانی‌مدت در این ناحیه اغلب روی مکانیسم تولید هورمون‌های طبیعی در بدن تاثیر می‌گذارد و ترشح هورمون‌های مهم خواب (مانند ملاتونین) را مختل می‌کند. در نتیجه باعث ایجاد علائم بی خوابی مزمن یا حاد می‌شود.
۱۳. بی خوابی و فشار خون
اکثر بیماران مبتلا به فشار خون بالا معمولا از بی خوابی شکایت دارند. فشار خون بالا زمانی رخ می‌دهد که میزان پمپاژ خون در رگ‌ها، زیادتر از حد معمول باشد. این وضعیت به رگ‌ها فشار وارد می‌کند و می‌تواند علائمی مانند سردرد، درد قفسه سینه و مشکل در تنفس را ایجاد کند. همه این علائم می‌توانند خوابیدن را برای شما دشوار کنند.
۱۴. بی خوابی در آلزایمر
آلزایمر و سایر اشکال زوال عقل باعث می‌شوند که بیماران هنگام خواب ناآرام و بی‌قرار شوند. این وضعیت به عنوان “سندرم غروب آفتاب” شناخته می‌شود و طی آن، ممکن است فرد شب‌ها گیج، مضطرب، سرگردان یا پرخاشگر شود و شروع به بی‌هدف قدم‌زدن کند. گاهی اوقات این رفتار و علائم بیمار پس از مدت کوتاهی محو می‌شوند، اما گاهی اوقات این علائم، بیمار را تمام شب بیدار نگه می‌دارند.
۱۵. بی خوابی در بیماران قلبی
افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی اغلب دچار بی خوابی می‌شوند. معمولا زمانی که این بیماران دراز می‌کشند، علائمی همچون کاهش اکسیژن‌رسانی، آپنه خواب و تنگی نفس تشدید می‌شوند و در نتیجه فرد نمی‌تواند بخوابد.
از این گذشته افرادی که سابقه حمله قلبی دارند مدام نگران سلامتی خود هستند. آن‌ها از این که هنگام خواب دچار حمله قلبی یا سکته شوند می‌ترسند. این اضطراب می‌تواند خواب شبانه را برای آن‌ها بسیار سخت کند.
۱۶. بی خوابی در دردهای مزمن مانند فیبرومیالژیا، آرتریت و کمردرد
فیبرومیالژیا نوعی اختلال مرتبط با مغز و اعصاب است که سبب بروز دردهای مفصلی، عضلانی و اسکلتی می‌شود. آرتریت نیز شامل التهاب مفاصل است که طی آن فرد درد شدیدی را در مفصل آسیب دیده تجربه می‌کند و گاهی قادر به حرکت دادن آن نیست. علاوه بر این، کمردرد نیز اغلب به دلایلی همچون بیرون‌زدگی دیسک، پوکی‌استخوان یا بلند کردن اجسام سنگین اتفاق می‌افتد. در تمامی این اختلالات، فرد به خاطر شدت درد نمی‌تواند بخوابد.
رفلاکس معده می‌تواند خواب شما را مختل کرده و بی خوابی ایجاد کند.۱۷. بیماری های ریوی و تنفسی و بی خوابی
در پاسخ به افرادی که می‌پرسد بی خوابی نشانه چیست؟ باید بگوییم که گاهی بیماری‌های ریوی و تنفسی عامل کمبود خواب هستند. این بیماری‌ها با اختلال در روند طبیعی تنفس، به خواب رفتن را دشوار می‌کنند. آپنه خواب، تنگی نفس، آسم و بیماری مزمن انسدادی ریه همگی در بروز بی خوابی نقش دارند.
این بیماری‌ها باعث باریک شدن راه‌های تنفسی در هنگام خواب می‌شوند. در نتیجه، کاهش سطح اکسیژن و نیاز به نفس‌های عمیق‌تر رخ می‌دهد که می‌توانند خواب فرد را مختل کنند.
۱۸. بی خوابی و بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون در سیگنال‌های مغزی و عصبی تداخل ایجاد می‌کند. در نتیجه باعث می‌شود دچار آپنه خواب شوید یا در طول شب به طور مکرر برای ادرار کردن از خواب بیدار شوید. همچنین به نظر می‌رسد این بیماری، مرحله REM خواب که با عمیق خوابیدن و رویابینی در ارتباط است را نیز مختل می‌کند.
۱۹. بی خوابی در سندروم پای بی قرار
سندرم پای بی‌قرار با نقص در سلول‌های عصبی و آسیب دیدن آن‌ها مرتبط است. زمانی که این سلول‌ها آسیب ببینند، میزان دوپامین در مغز کاهش می‌یابد که باعث اسپاسم عضلانی و حرکات غیرارادی می‌شود. از این گذشته، میزان تولید دوپامین به طور طبیعی در اواخر روز نیز کمتر می‌شود. به همین خاطر است که علائم سندرم پای بی‌قرار اغلب در عصر و در طول شب تشدید می‌شوند و فرد بی خوابی یا خواب بی‌کیفیت را تجربه می‌کند.
۲۰. وقفه تنفسی در خواب (آپنه خواب)
آپنه خواب شامل متوقف شدن تنفس در طول خواب است. این مشکل می‌تواند خفیف یا شدید باشد و زمانی رخ می‌دهد که ریه‌ها هوای کافی دریافت نمی‌کنند. افراد مبتلا به آپنه خواب اغلب از فشار خون بالا و مشکلات خواب رنج می‌برند و حتی در صورت خوابیدن نیز در طول شب چندین بار از خواب می‌پرند.
۲۱. پاراسومنیا و بی خوابی
پاراسومنیا نوعی اختلال خواب است که باعث حرکت کردن، صحبت کردن، راه رفتن یا سایر رفتارهای غیرطبیعی هنگام خواب می‌شود. افرادی که از این اختلال رنج می‌برند، اغلب خواب باکیفیتی ندارند و صبح‌ها با بی‌حالی شدید از خواب بیدار می‌شوند. زمانی که این افراد از وجود بیماری خود مطلع می‌شوند، ممکن است به خاطر استرس و اضطراب ناشی از اعمال ناخودآگاهی که انجام می‌دهند دچار بی خوابی شوند.
۲۲. بی خوابی در یائسگی
معمولا در میان‌سالی، بدن زنان به آرامی تولید پروژسترون و استروژن را متوقف می‌کند. تغییر در تعادل هورمون‌ها و همچنین تغییرات دیگری که اغلب در این دوره از زندگی اتفاق می‌افتند، می‌توانند زنان را نسبت به چیزهایی مانند استرس (که روی کیفیت خواب تاثیر می‌گذارد) حساس‌تر کنند. علاوه بر این، گرگرفتگی‌های شدید در یائسگی گاهی آن‌قدر اذیت‌کننده و شدید هستند که باعث می‌شوند چندین بار در شب غرق در عرق از خواب بیدار شوید.
بی خوابی های مکرر ممکن است نشانه دردهای مزمن یا افسردگی باشد.۲۳. بی خوابی و دیابت
در برخی از افراد مبتلا به دیابت، قند خون در طول شب کاهش یا افزایش می‌یابد و خواب را مختل کند. تحقیقات نشان داده‌اند که افراد مبتلا به دیابت که سطح قند خون آن‌ها به خوبی کنترل نشده است، ممکن است به دلایل زیر دچار مشکلات خواب شوند:
- تعریق شبانه
- نیاز مکرر به ادرار کردن
- اگر دیابت به اعصاب پاها آسیب رسانده باشد، حرکت دادن پاها در شب باعث درد می‌شود و بی خوابی را به دنبال دارد.
۲۴. بی خوابی و مصرف دارو و مواد محرک
مشکلات خواب و بی خوابی می‌توانند از عوارض جانبی داروهایی همچون داروهای فشار خون، داروهای ضدآسم و داروهای ضدافسردگی باشند. علاوه بر این برخی دیگر از داروها باعث خواب‌آلودگی در طول روز می‌شوند و خواب شب فرد را دچار اختلال کنند. گاهی نیز متوقف کردن مصرف یک دارو، می‌تواند برای خواب مشکل ایجاد کند زیرا بدن به آن دارو عادت کرده و ترک مصرف آن، باعث اختلال در الگوی خواب می‌شود.
یک عامل دیگر که باعث بی خوابی می‌شود مصرف مواد محرکی مانند قهوه یا استعمال دخانیات است که روی چرخه خواب تاثیر منفی می‌گذارند.
درمان بی خوابی ناشی از بیماری
پزشکان بسته به این که چه بیماری باعث بی خوابی شده، درمان‌های متفاوتی را برای شما تجویز می‌کنند. با رفع بیماری زمینه‌ای، بی خوابی و سایر علائم مرتبط با آن نیز در عرض مدت کوتاهی بهبود پیدا می‌کنند و برنامه خوابتان به روال قبلی خود برمی‌گردد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
خواب خوب شبانه برای سلامت جسمی و روحی هر فردی حیاتی است. اگر شب‌ها نمی‌توانید به راحتی بخوابید، ممکن است در طول روز خود و دیگران را در معرض خطر قرار دهید. شما سزاوار یک استراحت شبانه خوب هستید بنابراین قبل از هر چیزی باید بدانید که بی خوابی نشانه چه بیماری است و سپس برای درمان آن اقدام کنید. ما در این راهنما به تمامی علل اصلی بی خوابی اشاره کردیم با این حال اگر بی خوابی شما همچنان ادامه داشت حتما به دکتر اعصاب و روان مراجعه کنید. همچنین دکتر روانپزشک آنلاین راهنمایی‌های مفیدی در اختیارتان قرار می‌دهد. شما می‌توانید از سامانه دکترتو به منظور مشاوره آنلاین با دکتر اعصاب و روان کمک بگیرید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!