آنژیوگرافی مغز، تکنیک تشخیص پیشرفته برای مشکلات عروقی مغز
آنچه در این مقاله می‌خوانید آنژیوگرافی مغز یک روش تصویربرداری دقیق برای بررسی عروق خونی مغزی و شناسایی مشکلات است. این روش برای تشخیص تومورها، آنوریسم‌ها یا انسدادهای عروقی استفاده می‌شود. ماده حاجب به جریان خون تزریق می‌شود تا تصاویر واضح‌تری ایجاد شود. این تکنیک به پزشکان کمک می‌کند تا درمان مناسبی را برای بیماران برنامه‌ریزی کنند.

در حوزه پزشکی از روش‌های تصویربرداری مختلفی استفاده می‌شود که هر یک از آن‌ها در تشخیص برخی از عوارض خاص استفاده می‌شوند. یکی از این روش‌ها آنژیوگرافی مغز است که پزشکان از آن برای تشخیص محل دقیق عارضه‌های مغزی، علت این عارضه‌ها و مدیریت آن‌ها استفاده می‌کنند. اگر برای شما هم انجام این روش توصیه شده است بهتر است با یک متخصص مغز و اعصاب یا جراح مغز و اعصاب در این باره مشورت کنید. شما می‌توانید از سامانه دکترتو نسبت به دریافت زمان ویزیت حضوری و یا مشاوره آنلاین کمک بگیرید.

آنژیوگرافی مغز چیست؟

آنژیوگرافی مغز (Cerebral angiography) یک روش کم تهاجمی است که پزشکان از آن برای تشخیص یا تایید ناهنجاری‌های عروق خونی مغز، سر یا گردن استفاده می‌کنند. در این پروسه با کمک اشعه ایکس، هر گونه انسداد یا مشکل در رگ‌های خونی تشخیص داده می‌شود. از آنجایی که این عروق بسیار حیاتی هستند و هر گونه مشکل در آن‌ها ممکن است منجر به سکته مغزی یا خونریزی در مغز شود، با انجام آنژیوگرافی می‌توانید تا حد زیادی از بروز این عوارض مهلک جلوگیری کنید.

متن انگلیسی:
A cerebral angiogram usually takes one to three hours to complete.
ترجمه متن:
آنژیوگرافی مغز معمولا یک تا سه ساعت طول می‌کشد.

my.clevelandclinic
روش آنژیوگرافی مغز چند نوع است؟آنژیوگرافی مغز ابزاری دقیق برای بررسی عروق خونی مغزی و شناسایی مشکلات است.

انواع روش آنژیوگرافی مغز

آنژیوگرافی مغز یکی از روش‌های پیشرفته تصویربرداری پزشکی است که برای بررسی و تشخیص مشکلات مرتبط با عروق مغزی به کار می‌رود. این روش در مواردی مانند تنگی یا انسداد عروق، آنوریسم، خونریزی‌های غیرطبیعی و سایر اختلالات مغزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. آنژیوگرافی مغز به روش‌های مختلفی انجام می‌شود، از جمله آنژیوگرافی تهاجمی (DSA)، سی‌تی آنژیوگرافی (CTA) و ام‌آر آنژیوگرافی (MRA). هر کدام از این روش‌ها ویژگی‌ها، مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند که پزشک بر اساس شرایط بیمار، نوع بیماری و شدت عارضه، یکی از آن‌ها را انتخاب می‌کند. در ادامه، در قالب یک جدول به بررسی مزایا و معایب هر یک از این روش‌ها پرداخته‌ایم تا درک بهتری از کاربردهای آن‌ها به دست آورید.

نوع روش آنژیوگرافی مغزتوضیحاتمزایامعایب
آنژیوگرافی مغزی با کاتتر (استاندارد)شامل وارد کردن یک کاتتر از طریق عروق در ناحیه کشاله ران یا بازو به شریان‌های مغزی و تزریق مواد کنتراست است.– دقیق‌ترین روش برای مشاهده شریان‌های مغزی. – توانایی درمان همزمان مشکلات مانند انسداد.– نیاز به بیهوشی یا آرام‌بخشی. – خطرات عفونت، خونریزی و آسیب به شریان‌ها. – نیاز به زمان بیشتر برای انجام.
آنژیوگرافی مغزی CT (CTA)استفاده از سی‌تی اسکن برای تصویربرداری از شریان‌های مغزی به همراه تزریق مواد کنتراست.– سریع‌تر از روش کاتتر است. – کمترین خطر عوارض. – مناسب برای بیماران اضطراری.– دقت کمتر نسبت به آنژیوگرافی استاندارد. – تابش اشعه X به بدن. – محدودیت در تشخیص برخی مشکلات پیچیده.
آنژیوگرافی مغزی MRI (MRA)استفاده از ام‌آر‌آی و مواد کنتراست برای تصویربرداری از شریان‌های مغزی.– بدون تابش اشعه X. – مناسب برای بیماران حساس به اشعه. – دقت بالا در نمایش برخی بیماری‌ها.– زمان‌برتر از CT. – ممکن است برای بیماران دارای تجهیزات فلزی یا ضربان‌ساز مناسب نباشد.
آنژیوگرافی مغزی دیجیتال (DSA)یک روش پیشرفته آنژیوگرافی است که تصاویر دیجیتالی با کیفیت بالا از شریان‌های مغزی می‌سازد.– دقت بسیار بالا در تشخیص ضایعات عروقی. – نمایش تصاویر دقیق و واضح.– نیاز به تجهیزات تخصصی و هزینه بالاتر. – خطرات بالقوه مانند عفونت و خونریزی.
مقایسه انواع روش های آنژیوگرافی مغز

این روش‌ها به طور کلی با توجه به نیازهای بیمار و شرایط بالینی انتخاب می‌شوند. برای تصمیم‌گیری در خصوص استفاده از هر یک از این روش‌ها، معمولاً پزشک متخصص شرایط بیمار را بررسی کرده و بهترین گزینه را توصیه می‌کند.

۱. آنژیوگرافی مغز با اشعه ایکس

در این پروسه از اشعه ایکس برای تصویربرداری از رگ‌هایی که مشکوک به ناهنجاری هستند استفاده می‌شود. در این روش برای این که رگ‌ها به خوبی در تصاویر مشخص باشند، پزشکان از ماده کنتراست استفاده می‌کنند.

۲. سی تی آنژیوگرافی مغز

این روش که با نام آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری (CTA) نیز شناخته می‌شود، از تصویربرداری سی‌تی‌اسکن برای به تصویر کشیدن برخی از شریان‌های مغز استفاده می‌کند. در این روش، دستگاه سی تی اسکن با آنژیوگرافی ترکیب می‌شود و نتایجی واضح را ایجاد می‌کند. به‌طورکلی، تمامی انواع CTA به استفاده از ماده کنتراست نیاز دارند.

قراره سی تی آنژیوگرافی مغز بشی و نگرانی؟

از متخصص مشاوره بگیر.

۳. آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRA)

این روش نیز نوعی MRI است که به طور خاص رگ‌های خونی بدن و جریان خون را با یک میدان مغناطیسی قوی، بررسی می‌کند. برخلاف آنژیوگرافی سنتی که نیاز به قرار دادن کاتتر در بدن دارد، در اکثر موارد آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی بدون کاتتر و رنگ کنتراست انجام می‌شود. به همین خاطر اغلب به میزان کمتری تهاجمی است و درد کمتری دارد. از MRA می‌توان برای تشخیص بیماری‌هایی مانند آترواسکلروز، لخته شدن خون، تنگی یا انسداد شریان‌ها استفاده کرد.

کاربردهای آنژیوگرافی مغز

گاهی، آنژیوگرافی مغزی فقط برای اهداف تشخیصی استفاده می‌شود. اما در برخی مواقع دیگر، این روش به پزشکان اجازه می‌دهد که بسیاری از بیماری‌ها را درمان کنند. به‌طورکلی، برخی از اصلی‌ترین کاربردهای آنژیوگرافی مغز، کمک به تشخیص ناهنجاری‌های عروقی زیر در مغز است:

  • آنوریسم مغزی
  • آترواسکلروز
  • ناهنجاری شریانی وریدی (AVM)
  • فیستول شریانی وریدی دورال
  • واسکولیت
  • پارگی در دیواره یک شریان
  • سکته مغزی (لخته شدن خون)

کاربردهای دیگر آنژیوگرافی مغز عبارت‌اند از:

  • ارزیابی شریان‌های سر و گردن قبل از جراحی یا قبل از سایر درمان‌های پزشکی‌ای که روی این نواحی انجام می‌شوند.
  • دیدن این که چگونه رگ‌های خونی به یک تومور مغزی متصل می‌شوند یا این که چگونه این تومور را تغذیه می‌کنند.
  • زمانی که پزشکان در آزمایش‌های تصویربرداری همچون MRI یا CT اسکن نتایج غیرطبیعی را دیده باشند، برای کسب اطلاعات دقیق‌تر از ساختار مغز، از آنژیوگرافی استفاده می‌کنند.
  • با کمک آنژیوگرافی مغز پزشک می‌تواند علت علائمی همچون سردردهای شدید، سرگیجه، اختلالات گفتاری، از دست دادن حافظه، تاری یا دوبینی، ضعف یا بی حسی و از دست دادن تعادل یا هماهنگی را نیز تشخیص دهد.

چه کسانی باید آنژیوگرافی مغز انجام دهند؟

اگر پزشک مشکوک شود که علائم شما ناشی از یک اختلال در عروق مغزی هستند، کاندید خوبی برای انجام آنژیوگرافی مغز هستید. با این حال برای جلوگیری از بروز مشکل، باید در خصوص داروها و مکمل‌هایی که در حال حاضر مصرف می‌کنید و بیماری‌هایی که دارید به پزشک اطلاع دهید. اگر سابقه مشکلات خونریزی دارید یا از داروهای رقیق کننده خون همچون داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) استفاده می‌کنید نیز پزشک را در جریان قرار دهید. این اختلالات یا داروها ریسک خونریزی را چندین برابر می‌کنند و ممکن است باعث بروز عوارض جدی شوند.

آنژیوگرافی مغز برای چه افرادی خطرناک است؟

همه افراد کاندید خوبی برای آنژیوگرافی مغز نیستند. برای مثال افراد باردار یا افرادی که احتمال بارداری آن‌ها وجود دارد، تاحدامکان نباید تحت این درمان قرار بگیرند. به‌علاوه اگر به مواد بی‌حسی یا ماده کنتراست آلرژی دارید نیز انجام این درمان به شما توصیه نمی‌شود. در صورتی که از بیماری دیابت یا اختلالات مرتبط کلیه، کبد یا تیروئید رنج می‌برید نیز آنژیوگرافی مغز ممکن است بیماری شما را تشدید کند.

مراحل انجام آنژیوگرافی مغز ( آنژیوگرافی مغز چگونه انجام می شود؟)این روش با تزریق ماده حاجب، تصاویر دقیق‌تری از جریان خون مغزی ایجاد می‌کند.

مراحل انجام آنژیوگرافی مغز (آنژیوگرافی مغز چگونه انجام می شود؟)

برای انجام آنژیوگرافی مغز، باید لباس‌هایتان را عوض کنید و لباس بیمارستان بپوشید. پس از آماده شدن، پرستار یا رادیولوژیست، داروی آرام‌بخش را به صورت درون وریدی (IV) تزریق می‌کند. سپس دستگاه‌هایی را به بدن متصل می‌کند تا ضربان قلب و فشار خون شما، تحت کنترل باشد.

در مرحله بعدی از شما خواسته می‌شود که روی تخت مخصوص دراز بکشید. در همین حال با استفاده از بند، نوار یا نگهدارنده‌های فومی مخصوص سر شما را ثابت نگه می‌دارند تا در طول آنژیوگرافی نتوانید آن را حرکت دهید.

پرستار ناحیه‌ای از بدن شما که قرار است کاتتر در آن قرار داده شود (معمولا ران، پا یا بازو) را استریل می‌کند. سپس از بی‌حسی موضعی و گاهی بیهوشی عمومی استفاده می‌کند. اگر از بی حسی موضعی روی ناحیه تحت بررسی یا درمان استفاده شده باشد، ممکن است برای مدت کوتاهی سوزش را تجربه کنید.

در مرحله بعدی، یک برش بسیار کوچک روی پوست این قسمت ایجاد می‌شود و یک کاتتر (یک لوله پلاستیکی بلند، نازک و توخالی) با هدایت اشعه ایکس، از طریق این سوراخ وارد رگ خونی می‌شود. این کاتتر به سمت یک رگ در گردن هدایت می‌شود. البته نگران نباشید زیرا چیزی حس نخواهید کرد.

حالا ماده کنتراست از طریق کاتتر وارد می‌شود که باعث احساس گرمای موقت می‌شود. هنگامی که ماده کنتراست به رگ‌های خونی رسید، چندین عکس اشعه ایکس گرفته می‌شود. پس از تهیه عکس‌ها، کاتتر و دیگر ابزار خارج می‌شوند و پزشک برای جلوگیری از تجمع خون در بافت‌های اطراف (هماتوم)، کمی به شریان فشار وارد می‌کند. سپس در صورت نیاز زخم را می‌بندد و روی آن را با بانداژ می‌پوشاند.

متن انگلیسی:
In children up to mid-teens, cerebral angiography is usually performed with the patient under general anesthesia.
ترجمه متن:
در کودکان تا اواسط نوجوانی، آنژیوگرافی مغز معمولا به گونه‌ای انجام می‌شود که بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد.

radiologyinfo

آمادگی قبل از آنژیوگرافی مغز

پزشکتان در مورد نحوه انجام این پروسه و مراقبت‌های قبل و بعد از آن، توضیحاتی را به شما ارائه می‌دهد. اگر سوالی دارید حتما از قبل از پزشک بپرسید تا با خیالی آسوده برای انجام آنژیوگرافی اقدام کنید. به‌طورکلی برای آمادگی جهت انجام آنژیوگرافی مغز باید این نکات را در نظر بگیرید:

  • باید یک فرم رضایت‌نامه را امضا کنید که اجازه انجام این درمان را به پزشک می‌دهد.
  • از آنجایی که در این پروسه از بی‌حسی موضعی و گاهی حتی بیهوشی عمومی استفاده می‌شود، توصیه می‌شود که حداقل ۶ ساعت قبل از آن چیزی نخورید.
  • ممکن است قبل از عمل دارویی برای آرام شدن و خواب‌آلودگی به شما داده شود. همچنین گاهی یک داروی آنتی کولینرژیک دریافت می‌کنید که تولید بزاق در دهان را کاهش می‌دهد و تولید اسید معده را متوقف می‌کند. این دارو ممکن است سبب علائمی نظیر خشکی دهان شود.
  • ممکن است نیاز باشد قبل از آنژیوگرافی مغز، آزمایشاتی انجام دهید. این آزمایشات شامل آزمایش خون و نوار قلب هستند. پزشک یا پرستار، شما را در خصوص این آزمایشات راهنمایی خواهند کرد.
  • بسته به محل تزریق رنگ کنتراست و نوع بیهوشی مورد استفاده، ممکن است بهبودی شما ۱۲ تا ۲۴ ساعت طول بکشد؛ بنابراین در صورت لزوم باید آماده باشید که شب را بیمارستان بگذرانید.
  • بهتر است با یک دوست یا یکی از اعضای خانواده‌تان صحبت کنید که شما را از کلینیک یا بیمارستان به خانه برگرداند و در صورت نیاز به بستری، در کنار شما بماند.

نمی‌دونی قبل از آنژیوگرافی مغز چه کارهایی باید انجام بدی؟ با متخصص صحبت کن.

مراقبت های بعد از آنژیوگرافی مغز

پس از آنژیوگرافی مغز با بی‌حسی موضعی، برای چند ساعت در اتاق ریکاوری تحت نظر می‌مانید. بعد از آن، می‌توانید به خانه بروید. برای این که دچار عوارض جانبی نشوید، باید مراقبت‌های زیر را در نظر بگیرید:

  • معمولا می‌توانید بلافاصله پس از آنژیوگرافی به رژیم غذایی عادی خود بازگردید، مگر این که پزشک توصیه دیگری کرده باشد. علاوه بر این، پزشک به شما توصیه می‌کند که مایعات بیشتری مصرف کنید تا رنگ کنتراست از بدنتان خارج شود.
  • قبل از شروع مجدد فعالیت‌های روزانه و همیشگی‌تان، باید بین ۸ تا ۱۲ ساعت استراحت کنید. البته بهتر است به مدت ۱ الی ۲ روز از دوش گرفتن، حمام آب گرم، فعالیت‌های سنگین و ورزش‌های شدید خودداری کنید.
  • مادران شیرده نباید تا ۲۴ ساعت پس از تزریق ماده کنتراست، به فرزندشان شیر دهند.
  • ممکن است بعد از مصرف داروی آرام‌بخش کمی احساس خواب‌آلودگی کنید بنابراین وقتی به خانه برگشتید استراحت کنید.
  • اگر پزشک داروی مسکنی برای شما تجویز کرده، بهتر است آن را به موقع مصرف کنید.
  • توصیه می‌کنیم زمانی که به خانه برمی‌گردید به طور مرتب محل تزریق را از نظر قرمزی، تورم و خونریزی کنترل کنید. به‌علاوه در صورت تغییر دما در محل تزریق، بی حسی، از دست دادن عملکرد، سوزن سوزن شدن و تغییر رنگ، پزشک را در جریان قرار دهید.

عوارض بعد از آنژیوگرافی مغز

از آنجایی که در آنژیوگرافی از اشعه استفاده می‌شود، ممکن است این پروسه خطرات و عوارضی را به همراه داشته باشد که برخی از آن‌ها شامل این مواردند:

  • قرار گرفتن در معرض اشعه در دوران بارداری می‌تواند منجر به بروز نقایص مادرزادی شود.
  • واکنش آلرژیک به ماده کنتراست که احتمال رخ دادن این عارضه خیلی پایین است. اگر به این ماده واکنش نشان دهید، رادیولوژیست می‌داند که چگونه این وضعیت را کنترل و درمان کند.

در موارد نادر ممکن است بیمار دچار این عوارض جدی شود:

  • بیهوش شدن و از دست دادن هوشیاری
  • حمله ایسکمی گذرا (TIA)
  • همی پلژی (فلج شدن یک طرف بدن)
  • آمبولی یا انسداد ناگهانی سرخرگ
  • هماتوم (خونریزی یا کبودی در محل تزریق)
  • عفونت

در صورتی که این علائم را تجربه کردید، بلافاصله به پزشکتان اطلاع دهید یا به کلینیکی که در آن آنژیوگرافی را انجام دادید مراجعه کنید.

عوارض بعد از آنژیوگرافی مغز چیست؟معمولا عوارض ناشی از آنژیوگرافی مغز بسیار نادر است و تعداد کمی ممکن است به ماده کنتراست واکنش نشان دهند که قابل کنترل است.

هزینه آنژیوگرافی مغز

هزینه آنژیوگرافی مغز ثابت نیست و به عواملی همچون کلینیک مورد نظر، نوع بی‌حسی یا بیهوشی مورد استفاده و تخصص پزشک بستگی دارد. اما از آنجایی که هزینه این پروسه تشخیصی یا درمانی را بیمه تقبل می‌کند، بهتر است برای جلوگیری از هزینه‌های گزاف، حتما از قبل بیمه شده باشید.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

آنژیوگرافی مغز نوعی جراحی محسوب نمی‌شود بلکه یک روش تشخیصی و درمانی نسبتا کم تهاجمی است. زمانی که عروق مرتبط با مغز دچار اختلال شده باشند، پزشک با کمک آنژیوگرافی، سعی در تشخیص و حل این مشکل می‌کند. اگر اخیرا از مشکلاتی مانند سرگیجه، سردرد، عدم تمرکز یا عدم تعادل رنج می‌برید، به یک متخصص مغزواعصاب یا جراح مغز و اعصاب مراجعه کنید. متخصصان مغز و اعصاب، علائم شما را بررسی می‌کنند و در صورت نیاز به تشخیص دقیق‌تر، شما را برای انجام آنژیوگرافی به یک پزشک رادیولوژیست ارجاع می‌دهند. البته اگر دسترسی به پزشک ندارید می‌توانید از سامانه خدمات آنلاین دکترتو بدین منظور کمک بگیرید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!