خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: هوگو ستزر مدیر عامل انتشاراتی مانوئل مدرنو، رئیس فعلی انجمن ناشران مکزیک، (CANIEM) و رئیس سابق انجمن بین المللی ناشران (IPA) است. او رئیس گروه ویژه دسترسی در کمیته انتشارات فراگیر و سوادآموزی این انجمن نیز هست.
ستزر به‌تازگی گزارشی نوشته و به موضوع اطلاعات نادرست (Disinformation) و پوسیدگی مغز(Brain rot) در روزگار کنونی پرداخته است.
مشروح این‌گزارش در ادامه می‌آید؛
انتشارات دانشگاه آکسفورد که سال ۱۵۸۶ تأسیس شد، یکی از قدیمی ترین و مهم‌ترین ناشران دانشگاهی و دانشگاهی در جهان است. آکسفورد اصطلاح پوسیدگی مغز را که به عنوان کلمه سال نامگذاری شد، اینگونه تعریف می‌کند: «وخیم شدن فرضی وضعیت ذهنی یا فکری یک فرد، به ویژه در نتیجه مصرف بیش از حد مطالب (در حال حاضر به ویژه محتوای آنلاین) پیش پا افتاده یا بدون چالش در نظر گرفته می‌شود.»
دکتر کایرا بوبینت، عصب‌شناس رفتاری، عواقب پوسیدگی مغز را این‌طور توضیح می‌دهد: «مردم در دامنه توجه خود مشکل دارند. آنها احساس می‌کنند ذهنشان مه آلود است، تمرکز کمتری دارند… آنها نمی‌توانند کار عمیق انجام دهند. اصطلاح فساد یا پوسیدگی مغز برای اولین بار توسط ملیسا فلمینگ معاون دبیر کل سازمان ملل متحد، در طی سخنرانی اصلی خود در کنگره بین المللی ناشران اخیر که در گوادالاخارا برگزار شد، مورد توجه من قرار گرفت.
و او فراتر رفت و اظهار داشت: حتی بدتر، جریان مداوم محتوا - که بیشتر آن با اطلاعات نادرست، اطلاعات نادرست و نفرت آلوده است - چیزی است که اکنون در حوزه عمومی ما وجود دارد.
اما در این حوزه عمومی است که اغلب بحث‌های معنادار متوقف می‌شود. فضایی که ترول های شرور مخالفان را ساکت می‌کنند. حمله و بیرون راندن صداهای آسیب پذیر یا اقلیت‌ها. و آسیب رساندن به افراد در سراسر جهان. سایت‌های خبری جعلی، دیپ فیک–اطلاعات نادرست بسیار قانع‌کننده_ و آنقدر شخصی‌سازی شده که حتی حقیقت‌بین‌های خبره نیز در تلاش برای شناسایی و مقابله با آنها در جهان واقعی هستند. این باعث از بین رفتن اعتماد به نهادها، به علم و خود واقعیات است.
هانا آرنت، مورخ و فیلسوف آلمانی که مفهوم «ابتذال شر» را توسعه داد، در رابطه با رژیم‌های توتالیتر زمان خود چنین نوشت: «هدف از دروغ گفتن مداوم این نیست که مردم یک دروغ را باور کنند، بلکه این است که اطمینان حاصل شود که هیچکس دیگر چیزی را باور نمی‌کند. مردمی که دیگر نمی‌توانند درست و غلط را تشخیص دهند. و چنین افرادی که از قدرت تفکر و قضاوت محرومند، ناخواسته و ناخواسته کاملاً در معرض حکومت دروغ قرار می‌گیرند. با چنین افرادی، می‌توانید هر کاری که بخواهید انجام دهید.»
خانم فلمینگ ادامه داد: «جای تعجب نیست که بسیاری از مردم دیگر نمی‌دانند چه چیزی را باور کنند. در سازمان ملل مدت‌هاست که هشدار می‌دهیم که این اکوسیستم اطلاعاتی سمی است و به جهان ما آسیب جدی وارد می‌کند.»
مهارت خواندن عمیق
چندین دانشمند، مانند دکتر مریان ولف، در مورد عواقب از دست دادن مهارت خواندن عمیق هشدار داده‌اند. در کنگره بین المللی ناشران، محقق دانشگاه لیوبلیانا، میها کواچ، در مورد اهمیت خواندن سطح بالاتر برای توسعه تفکر انتقادی صحبت کرد. وی هشدار داد که: «تحقیقات تجربی اخیر نشان می‌دهد که محیط دیجیتال تأثیر منفی بر خواندن، به ویژه بر خواندن طولانی و درک مطلب دارد. عمل خواندن در سطح بالاتر، تمرینی برای توجه و صبر شناختی، گسترش واژگان و ظرفیت‌های مفهومی، و به چالش کشیدن فعالانه پیش‌تصورات خوانندگان است. مخصوصاً متون طولانی مانند کتاب‌ها هستند که مهارت‌های خواندن سطح بالاتر ما را تقویت می‌کنند.
خواندن سطح بالاتر قدرتمندترین ابزار ما برای تفکر تحلیلی و استراتژیک است. بدون آن، ما برای مقابله با ساده‌سازی‌های پوپولیستی، تئوری‌های توطئه و اطلاعات نادرست مجهز نیستیم و در نتیجه در برابر دستکاری آسیب‌پذیر می‌شویم.»
مجله Psychologs می‌گوید: «در حالی که رسانه‌های دیجیتال تنها ابزاری هستند که از آن استفاده می‌کنیم، استفاده افسارگسیخته (این رسانه‌ها) می‌تواند ذهن ما را به حالت منفعل یا گسسته از واقعیت سوق دهد. پیامدهای آن می‌تواند از حواس پرتیِ صرف تا آسیب شدید شناختی متغیر باشد. مطالعات علوم اعصاب مدرن نشان داده‌اند، که تحریک بیش از حد مزمن (که معمولاً به دلیل پوسیدگی مغز ایجاد می‌شود) می‌تواند به نوروپلاستیسیته (توانایی مغز ما برای یادگیری، سازگاری و ایجاد مسیرها یا ارتباطات جدید عصبی) آسیب برساند. برای حفظ عملکرد ذهن خود، باید سبک زندگی سالم‌تری را در پیش بگیریم و بیشتر مراقب محتوایی که روزانه مصرف می‌کنیم باشیم.»
کتاب‌ها پادزهر و کتابخانه‌ها پناهگاه ماست
خانم فلمینگ در مقابل بیش از ۲۰۰ ناشر از بیش از ۴۰ کشور جهان، که در گوادالاخارا برای کنگره بین المللی ناشران گرد هم آمده بودند، راه حل را به ما پیشنهاد کرد: «کتاب‌ها پادزهر ما هستند. کتابخانه‌ها، پناهگاه‌های ما. در عصری که ذهن ما برای اطلاعات مغذی‌تر و تفکر عمیق بیشتر فریاد می‌زند، این رژیم رسانه‌ای چیست؟ رژیمی غیرتخیلی و واقعی، که هم سرگرم کننده است و هم آموزش می‌دهد. که توسط روزنامه نگاران اخلاق مدار و نویسندگانی که در راستای منافع عمومی عمل می‌کنند تهیه شده، و توسط ناشران مستقلی که از آزادی کامل خود برای انتشار استفاده می‌کنند چاپ شده است. این قدرت کتاب در عصری مانند عصر ماست.»
این دقیقاً همان جایی است که مأموریت ناشران نهفته است؛ ارائه آزادانه اطلاعات معتبر و منتخب، با متونی که ما را به تأمل و تعمق دعوت و از پوسیدگی مغز ما جلوگیری می‌کند. ناشران در سراسر جهان، متعهد به آموزش و فرهنگ در کشورهای خود، به وظیفه ارائه این پادزهرهای ارزشمند برای درمان پوسیدگی مغز هستند.