تروما در کودکان (Childhood trauma) چیست و چرا ایجاد می شود؟ تروما در کودکان به تجربه‌های آسیب‌زا و پرتنش اشاره دارد که می‌تواند تأثیرات عمیقی بر ذهن و روان آن‌ها بگذارد. این تجارب ممکن است شامل حوادث طبیعی، سوءاستفاده، خشونت خانگی، تصادفات و یا از دست دادن عزیزان باشد. درک و شناخت تروما در کودکان به والدین و متخصصان کمک می‌کند تا بهترین حمایت را ارائه دهند. تروما در کودکان می‌تواند تأثیرات عمیقی بر رشد عاطفی، رفتاری و شناختی آن‌ها داشته باشد. در این مقاله، علائم تروما، تأثیرات آن و راهکارهای موثر برای کمک به کودکان در مدیریت این تجربه بررسی شده است.
فهرست مطالب
Toggleتروما در کودکان چیست؟
همان طور که گفته شد تروما در کودکان به تجربه‌های آسیب‌زا و پرتنش گفته می شود. رویدادی که باعث تروما می شود ممکن است به نظر شما بزرگ، ناراحت کننده یا خشونت آمیز نباشد. متاسفانه تجارب تروما در بین کودکان بیشتر از آن چیزی است که ما تصور می کنیم. اما خبر خوب این است که انعطاف پذیری طبیعی کودک و حضور یک بزرگسال قابل اعتماد می‌تواند به کودکان کمک کند تا با آن کنار بیایند. تروما به زبان خیلی ساده می شود یک اتفاق خیلی بد و ناراحت کننده که باعث ترس و ناراحتی شدید در کودک می‌شود و روی احساسات و رفتار او تأثیر می‌گذارد که ممکن است تا آینده نیز تاثیر داشته باشد.
علائم تروما در کودکان
علائم ترومای کودکی با توجه به سن و ویژگی های کودک متفاوت است اما علائم زیر را می توان از نشانه های عمومی تروما در کودکان دانست:
- اضطراب و نگرانی بیش از حد
- مشکلات خواب و کابوس‌های شبانه
- کاهش تمرکز و افت تحصیلی
- اجتناب از موقعیت‌ها یا افرادی که یادآور حادثه هستند
- تغییرات ناگهانی در رفتار، مانند پرخاشگری یا انزوا
- تفکر بیش از اندازه در مورد مرگ و امنیت
- رفتارهای بازگشتی (مثلاً کودک ۷ساله دوباره شروع به مکیدن انگشت یا شب‌ادراری می‌کند)
- افزایش واکنش‌های بدنی به صداهای بلند یا موقعیت‌های استرس‌زا
پیشنهاد مشاور: بازی درمانی اضطراب کودکان
هر روز تأخیر در درمان تروما، آسیب‌های عمیق‌تری برای آینده‌ی فرزندتان رقم می‌زند!
همین امروز با مراجعه به مرکز مشاوره ستاره ایرانیان، مسیر بهبود و آرامش را برای کودک خود آغاز کنید. برای صحبت با برترین روانشناسان کودک و نوجوان می توانید با شماره های ۰۲۱۲۲۳۵۴۲۸۲ و ۰۲۱۸۸۴۲۲۴۹۵ تماس بگیرید و به صورت حضوری، آنلاین یا تلفنی صحبت کنید.
مشکلاتی که ریشه در کودکی دارند
- مشکلات عاطفی و روانی (اضطراب و افسردگی، اعتماد به نفس پایین، مشکلات مدیریت احساسات)
- ناتوانی در برقراری ارتباط مؤثر
- ترس از طرد شدن
- وابستگی شدید یا مشکلات در اعتماد به دیگران
- رفتارهای پرخاشگرانه
- وابستگی به رفتارهای ناسالم
چه چیزی یک اتفاق را تبدیل به تروما می کند؟
این سوالی است که در جلسه مشاوره زیاد پرسیده می شود، چه چیزی یک اتفاق را برای کودک تبدیل به یک تروما می کند:
- شدت و ماهیت رویداد ( ناگهانی بودن رویداد، خشونت فیزیکی، تجربه طولانی مدت)
- تصور کودک از اینکه بر محیط کنترلی ندارد و همه چیز غیرقابل پیشبینی است.
- اگر کودک نتواند احساسات خود را پردازش کند.
- تکرار اتفاق
تأثیرات تروما بر رشد کودک
تروما می‌تواند پیامدهای کوتاه‌مدت و بلندمدتی بر روان و رفتار کودک داشته باشد، از جمله:
- اعتماد به نفس و عزت نفس پایین
- اختلالات اضطرابی و افسردگی
- مشکلات در تنظیم هیجانات و بروز احساسات
- رفتارهای اجتنابی (دوری از افراد یا موقعیت‌های خاص)
- کاهش تمرکز و توجه
- مشکلات ارتباطی و اجتماعی
- خطر بالاتر برای رفتارهای پرخطر در آینده
- مشکل در تصمیم‌گیری و حل مسئله
- مشکل در تشخیص و درک احساسات دیگران (همدلی کم‌تر)
- علائم جسمانی بدون علت پزشکی (مانند سردرد یا دل‌درد)
- تکرار رفتارهای مرتبط با تجربه‌ی تروما در بازی یا نقاشی
ترومای کودکی تأثیرات عمیقی بر رشد مغز دارد، زیرا در این دوران، مغز به شدت در حال شکل‌گیری و اتصال شبکه‌های عصبی است. هرچه ترومای روانی زودتر و شدیدتر باشد، احتمال بروز مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی، اختلالات استرسی و مشکلات تنظیم هیجانی در بزرگسالی بیشتر خواهد بود.
با این حال، مغز دارای خاصیت انعطاف‌پذیری عصبی است، به این معنا که با مداخلات مناسب مانند درمان‌های روانشناختی، حمایت‌های اجتماعی و مراقبت‌های پایدار، می‌توان برخی از این تأثیرات را کاهش داد و بهبود یافت. برای صحبت با برترین روانشناسان کودک و نوجوان می توانید با شماره های ۰۲۱۲۲۳۵۴۲۸۲ و ۰۲۱۸۸۴۲۲۴۹۵ تماس بگیرید و به صورت حضوری، آنلاین یا تلفنی صحبت کنید.
پیشنهاد مشاور: قصه شب برای کودکان هشت ساله
درمان تروما در کودکان
همان طور که گفته شد حمایت و توجه والدین در درمان زخم های کودکی اهمیت زیادی دارد:
۱.فراهم کردن محیطی امن برای کودکان
کودک باید در خانه و مدرسه احساس امنیت داشته باشد. محیط امن باید پایدار و پر محبت باشد. به یاد داشته باشید که نقش شما در ایجاد این محیط اساسی است، اگر کسی باعث می شود خانه از حالت امنیت خارج شود باید با آن ها صحبت کنید، تروما گاهی اوقات از طرف خانواده های والدین ایجاد می شود بنابراین صحبت با آن ها نیز تاثیر گذار است.
۲. صحبت با مشاور و متخصص کودک
کودک شما شاید در صحبت های خود نشان ندهد اما زخم‌های روحی را در رفتار، احساسات و رشد خود نشان می‌دهند. راجعه به یک روانشناس کودک نه‌تنها به فرزندتان کمک می‌کند تا احساس امنیت و آرامش را بازیابد، بلکه به شما نیز مهارت‌هایی می‌دهد تا بهتر او را در این مسیر همراهی کنید. سکوت و بی‌توجهی، زخم‌ها را عمیق‌تر می‌کند، اما درمان به موقع می‌تواند مسیر زندگی کودک شما را تغییر دهد. برای صحبت با برترین روانشناسان کودک و نوجوان در محیطی امن و مناسب می توانید با شماره های ۰۲۱۲۲۳۵۴۲۸۲ و ۰۲۱۸۸۴۲۲۴۹۵ تماس بگیرید و به صورت حضوری، آنلاین یا تلفنی صحبت کنید.
پیشنهاد مشاور: شناسایی کودک با استعداد ✔️ مشاوره استعدادیابی کودکان
۳. تشویق کودک به بیان احساسات
تشویق کودک به بیان احساسش باعث می شود کودک احساسات خود را پردازش کند. این کار می‌تواند به کاهش استرس، اضطراب و احساس انزوا کمک کند. اگر کودکتان در برابر صحبت کردن و بیان احساسات خود مقاومت می کند به زور با او صحبت کنید و از مشاور کمک بگیرید. می توانید از او بخواهید نقاشی بکشد یا داستانی تعریف کند و با آن احساسات او را تحلیل کنید اما بهترین راه کمک گرفتن از متخصص است زیرا تحلیل نقاشی نیز باید توسط متخصص انجام شود و ممکن است اشتباه کنید.
۴. استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی
این تکنیک‌ها به کودک کمک می‌کنند تا تنش‌های جسمی و عاطفی ناشی از تجربیات دشوار را کاهش دهد. تمرینات بدنی، ورزش و یوگا می تواند کمک کند یا داستان های آرامبخش، موسیقی های آرامبخش و موارد دیگر که باعث افزایش آرامش کودک می شود.
۵. ایجاد روال روزانه پایدار
یکی از مواردی که بسیار به افزایش آرامش کودک کمک می کند، روال پایدار در زندگی است تا کودک احساس کند که کنترلی بر روی محیط دارد، زندگی در محیطی که هیچ چیز قابل پیشبینی نیست برای کودک سخت تر از بزرگسالان است. به یاد داشته باشید تغییرات ناگهانی در برنامه روزانه می‌توانند برای کودکانی که دچار تروما هستند، اضطراب‌آور باشند. می توانید برنامه را از قبل بنویسید تا کودک احساس ارامش بیش تری داشته باشد.
پیشنهاد مشاور: رفتار با کودک بیش فعال
۶. دوری از موقعیت‌های استرس‌زا و محرک‌های منفی
برخی از والدین که آگاهی لازم را ندارند ممکن است موقعیت های استرس زا که باعث تروما می شوند را تکرار کنند تا ترس کودک از بین رود ولی این کار تا زمانی که تروما کودک درمان نشود تاثیری ندارد و باعث آسیب های بدتری می شود. کودکانی که دچار تروما هستند، ممکن است به برخی صداها، بوها یا مکان‌ها حساس باشند، حتما محرک ها را شناسایی کنید و آن ها را در زندگی کودک محدود کنید.
همین امروز با مراجعه به مرکز مشاوره ستاره ایرانیان، مسیر بهبود و آرامش را برای کودک خود آغاز کنید. برای صحبت با برترین روانشناسان کودک و نوجوان می توانید با شماره های ۰۲۱۲۲۳۵۴۲۸۲ و ۰۲۱۸۸۴۲۲۴۹۵ تماس بگیرید و به صورت حضوری، آنلاین یا تلفنی صحبت کنید.
۷. حمایت از رشد مهارت‌های اجتماعی
کودک درگیر تروما اغلب با همسالان خود ارتباط کمی برقرار می کند و این باعث می شود که به مرور دچار انزوا شود. فراهم کردن فرصت‌هایی برای بازی و تعامل با همسالان کمک می کند تا کودک دچار این انزوا نشود.
نتیجه گیری این است که درمان تروما در کودکان نیازمند حوصله، حمایت و تکنیک‌های مناسب است. ترکیبی از محیط امن، حمایت عاطفی، فعالیت‌های آرامش‌بخش و در صورت نیاز درمان حرفه‌ای می‌تواند به کودک کمک کند تا احساس امنیت کرده و دوباره به زندگی عادی بازگردد.
چرا مرکز مشاوره ستاره ایرانیان؟
مرکز مشاوره کودکان ستاره ایرانیان، به عنوان برترین مرکز مشاوره تخصصی کودک و نوجوان، با ارائه خدمات حرفه‌ای و محیطی حمایت‌گر و امن، به کودکان کمک می‌کند تا با چالش‌های عاطفی، رفتاری و رشدی خود روبه‌رو شوند و تضمین می کند که آن ها آینده ای سالم را تجربه خواهند کرد. مرکز مشاوره کودک و نوجوان ستاره ایرانیان در طی ۲۰ سال خدمت رسانی این افتخار را داشته است که برگزیده صد برند ملی با رویکرد مسئولیت اجتماعی، برگزیده پنجمین اجلاس سراسری رضایتمندی مراجع، اجلاس سراسری رضایتمندی، خانه فرهنگ و روان، برگزیده مراجع محوری و رضایتمندی باشد. همچنین این مرکز برای راحتی شما امکان مشاوره آنلاین یا تلفنی را نیز فراهم کرده است.
ستاره ایرانیان بیش از ۳۰ مشاور و متخصص با تجربه و مجرب را برای کمک به شما گرد هم آورده است و همچنین از ابزارها و تکنولوژی‌های روز دنیا استفاده می‌کند. ضمن اینکه این مرکز با بیمه‌های تکمیلی نیز طرف قرارداد است. با مراجعه به مرکز ستاره ایرانیان، گامی مطمئن برای آینده‌ای روشن‌تر و شادتر برای فرزندتان بردارید. ما اینجاییم تا بهترین همراه شما باشیم.