وقتی که یک بیماری حاد تشخیص داده می شود، افکار غالبا به این سوال سوق داده می شوند که حالا چه اتفاقی می افتد؟ این سناریو قطعا برای مردان زیادی که تشخیص داده می شود به سرطان پروستات مبتلا شده اند، پیش خواهد آمد. آنها می خواهند بدانند که این سفر غیر منتظره (مراحل تشخیص تا درمان سرطان پروستات) شامل چه مراحلی است تا خود و عزیزانشان را برای آگاهی از این انتظارات آماده سازند. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به بررسی سرطان پروستات می پردازیم.
سرطان پروستات در مردان
همزمان با ازدیاد امید به زندگی در مردان جهان، وقوع سرطان پروستات رو به افزایش است. در وهله اول، این بیماری در مردان بالاتر از پنجاه سال تشخیص داده شده است. خطر سرطان پروستات در مردانی که کم تحرک هستند، رژیم غذایی حاوی غذاها و گوشت های فرآوری شده، نوشیدنی های الکلی مصرف می کنند و مردانی که در معرض انواع گوناگون آلاینده ها و تشعشعات رادیو اکتیو هستند، افزایش داشته است.
این سرطان، غده پروستات را که یک غده گردویی شکل در مردان می باشد و کارکرد آن تولید مایع منی در مرد هنگام مقاربت جنسی است، تحت تاثیر خود قرار می دهد. سرطان پروستات یکی از سرطان های رایج در میان مردان هندی است. بر اساس پیش بینی موسسه ملی ثبت سرطان هندوستان انتظار می رود که تا سال 2020 میلادی سرطان پروستات تا میزان 220 درصد افزایش یابد. این میزان افزایش بسیار زیاد، فقط در دو سال آینده خواهد بود.
برای درک بهتر سرطان پروستات، در اینجا بررسی اجمالی از تشخیص تا درمان آن به عمل می آوریم:
تشخیص سرطان پروستات
اولین مرحله از تشخیص سرطان پروستات برای یک مرد، تعیین وقت ملاقات با پزشک مراقبت های اولیه خود یا یک ارولوژیست برای تجویز آزمایش PSA خون که مربوط به یک پادتن خاص پروستات است، می باشد. از آزمایش PSA برای تشخیص وجود یک پروتئین در خون که توسط سلول های پروستات تولید شده است، استفاده می شود. اگر سطح این پروتئین در خون بالا باشد می تواند به معنای تشخیص سرطان پروستات باشد. البته بالا بودن مقدار این پروتئین، لزوما به معنای وجود سرطان پروستات نیست. ممکن است فردی دارای میزان بالایی از این پروتئین در خونش باشد اما سرطان پروستات نداشته باشد.
سطح خاصی برای تعیین طبیعی یا غیر طبیعی بودن PSA در خون وجود ندارد و ممکن است در زمان های مختلف در یک مرد متغیر باشد. در عین حال و به طور کلی سطح بالای PSA یک مرد این احتمال را تقویت می کند که او مبتلا به سرطان پروستات است. به علاوه، بالا بودن مداوم سطح PSA در یک مرد در طول زمان ممکن است که نشانه ای از سرطان پروستات باشد.
چنانچه بیمار مشکوک به ابتلای سرطان پروستات باشد، پزشک بیوپسی پروستات را تجویز می کند. در طی این روند نمونه های متعددی از بافت پروستات از طریق قرار دادن سوزن های توخالی در پروستات و سپس خارج کردن آنها، تهیه می گردد. غالبا، سوزن ها از طریق دیواره رکتوم وارد می شوند. سپس یک آسیب شناس بافت های جمع آوری شده را در زیر میکروسکوپ بررسی می کند. در طی دوره نمونه برداری، ممکن است که پزشک از روش سونوگرافی هم پروستات را بررسی کند اما از روش سونوگرافی نمی توان به تنهایی برای تشخیص سرطان پروستات استفاده کرد.
تعیین مراحل بیماری
پس از آنکه سرطان پروستات مثبت تشخیص داده شد، ارولوژیست آزمایش دیگری را برای آنکه تعیین کند بیماری در چه مرحله ای است، انجام می دهد.
ممکن است از روش تصویر برداری استخوانی بر پایه فناوری پزشکی هسته ای استفاده شود تا مشخص گردد که سرطان پروستات به استخوان ها سرایت کرده است یا خیر. به بیمار مقدار کمی از مواد رادیو اکتیو ضعیف شده در نواحی آسیب دیده استخوان های بدن تزریق می شود. در این گام، تصویری تهیه می شود تا محدوده بیماری را تعیین کند و مشخص سازد که بیماری به استخوان ها سرایت کرده یا خیر.
چنانچه سرطان پراکنده نشده باشد، درمان را می توان انجام داد. درمان اولیه برای کسب بهترین نتایج عمل جراحی و یا رادیو درمانی است.
درمان سرطان پروستات
اخبار هیجان انگیز برای سرطان پروستات آن است که در واقع فناوری، راه تشخیص و درمان را به گونه ای هموار ساخته که به بیماران امید تازه ای می بخشد. این فناوری جدیدتر کمتر دردناک است، امید بیشتر و آرامش ذهن برای بیشتر مردانی که زندگی خود را در روند تشخیص تا درمان سپری می کنند، به همراه می آورد. دو روش که اثبات شده است برای درمان سرطان پروستات بسیار موفقیت آمیز هستند، عبا رتند از robot-assisted رادیکال پروستاتکتومی یا radical prostatectomy و جراحی با سایبر نایف یا CyberKnife robotic radiosurgery .
رادیکال پروستاتکتومی یک روش جراحی است که طی آن غده پروستات به طور کامل به همراه غدد لنفاوی برداشته می شود. چندین راه برای انجام آن وجود دارد که می تواند شامل جراحی باز یا استفاده از دستیار روباتیک باشد. از میان این روش ها رادﻳﻜﺎل رﺗﺮوﭘﻮﺑﻴﻚ ﭘﺮوﺳﺘﺎﺗﻜﺘﻮمی بهترین نتیجه را در بر دارد.
در این روش یک جراح که روی یک کنسول نشسته است در سراسر عمل جراحی بازوی روبوتیک را هدایت می کند. هر مردی که این روش را مورد استفاده قرار می دهد باید در جستجوی یک ارولوژیست مجرب ماهر در جراحی روباتیک باشد. با این روش جراحان فقط از طریق یک برش کوچک عمل می کنند. سیستم داوینچی یک سیستم دید سه بعدی با کیفیت، با بزرگنمایی بالا و ابزاری به اندازه مچ دست کوچکی است که بهتر از دست انسانی می چرخد و خم می شود. در نتیجه سیستم داوینچی جراح را قادر می سازد که با دید، دقت و کنترل بالایی عمل کند.
سیستم داوینچی در تمام مدت جراحی با کمک به تبدیل حرکات دست جراح به حرکات دقیق در بدن شما، جراحی را به میزان صد در صد تحت کنترل دارد.
این روش روباتیک اجازه می دهد که دوره بهبودی بیمار کوتاه تر شود، از دست دادن خون به حداقل برسد، پس از عمل جراحی بیمار درد کمتری را تحمل کند و احتمال عوارض جانبی کمتر باشد.
روش دیگری که برای مردان مبتلا به سرطان پروستات توصیه می شود، روش جراحی با سایبر نایف است.
این روش یک سیستم طراحی شده برای درمان تومورها در هر جای بدن از جمله در مغز، ستون فقرات، ریه، کبد، لوزالمعده و پروستات است.
در این روش بیمار در معرض تابش با دقت زیاد و نقطه ای قرار می گیرد. چون سایبرنایف می تواند ستون های اشعه را از هر جهتی بتاباند، ستون های اشعه به طور دقیق روی تومور متمرکز می شوند تا کمترین آسیب را به بافت های سالم اطراف و ساختار هایی نظیر نخاع یا عصب بینایی وارد آورد.
پیش از درمان با سایبرنایف، بیمار تحت سونوگرافی قرار می گیرد تا اندازه، شکل و محل تومور تعیین گردد. این روند با یک اسکن استاندارد با وضوح بالا آغاز می گردد و همچنین برای تومورهای قطعی سایر شیوه های فنی مانند MRI، آنژیوگرافی یا PET می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
بعد از اسکن، داده های تصویری به صورت دیجیتالی به مرکز برنامه ریزی درمان سایبرنایف انتقال می یابد تا پزشک معالج، اندازه دقیق، شکل و محل تومور را شناسایی کند.
یک پزشک متخصص از نرم افزار سایبرنایف، برای تهیه یک طرح درمانی جهت فراهم آوردن دوزهای مطلوب تابش به محل تومور شناسایی شده، بدون آسیب رساندن به بافت سالم اطراف، استفاده می کند. در این مرحله نیازی به حضور بیمار نمی باشد.
در مدتی که روش سایبرنایف انجام می شود، بیمار روی میز درمان که بطور خودکار بدن بیمار را در بر می گیرد، به راحتی دراز می کشد. به دلیل آنکه این روش بدون درد بوده و آزار دهنده نیست، نیازی به بیهوش کردن بیمار نمی باشد.
درمان عموما بین 30 تا 90 دقیقه به طول می انجامد و معمولا در یک تا پنج دوره کامل می گردد.
تصویر برداری های بعدی که عموما ترکیبی از CT، MRI و PET می باشد، در ماه های بعدی درمان به منظور ارزیابی واکنش تومور به تابش دریافتی، انجام می شود.