آیا می‌دانید درمان آزواسپرمی (اسپرم صفر) چیست؟
مردانی که در مایع منی‌شان اسپرم ندارند یا میزان آن به حدی کم است که در آزمایش اسپرم قابل شمارش نیستند، دچار وضعیتی به نام آزواسپرمی (Azoospermia) هستند که برای حدود ۱٪ از همه‌ی مردان و ۱۵٪ از مردان نابارور اتفاق می‌افتد. این مشکل هیچ علامتی ندارد که شما متوجه وجود آن شوید، اما اگر مدت‌هاست در حال اقدام به بارداری هستید و بارداری رخ نداده است، ممکن است این وضعیت علت آن باشد.
علت آزواسپرمی چیست؟
ممکن است مشکلاتی وجود داشته باشد که مانع از تولید اسپرم توسط بیضه‌ها شوند یا اینکه اسپرم نتواند از بدن خارج شود.
سه نوع آزواسپرمی وجود دارد:
آزواسپرمی قبل بیضه
در این نوع آزواسپرمی بیضه‌های شما طبیعی هستند، اما نمی‌توانند اسپرم تولید کنند. این مسأله ممکن است به دلیل سطح پایین هورمون و یا پس از شیمی درمانی اتفاق بیافتد. این نوع آزواسپرمی بسیار نادر است.
آزواسپرمی بیضوی
آسیب به بیضه‌های شما باعث می‌شود که نتوانند به طور معمول اسپرم تولید کنند. این مسأله می‌تواند به‌دلیل عفونت در دستگاه تناسلی‌تان مانند اپیدیدیمیت و اورتریت (التهاب لوله‌های اسپرم یا التهاب مجاری ادراری)، یک بیماری دوران کودکی مانند اورکیت ویروسی (التهاب ویروسی بیضه) که سبب تورم یک یا هر دو بیضه می‌شود، ضربه و آسیب کشاله‌ی ران، سرطان یا درمان آن مانند رادیوتراپی، شرایط ژنتیکی مانند سندرم کلاین فیلتر (Klinefelter) باشد.
آزواسپرمی بعد از بیضه
در این نوع آزواسپرمی بیضه‌های شما اسپرم طبیعی را ایجاد می‌کنند، اما مانعی برای خروج آن‌ها وجود دارد، مانند انسداد در لوله‌هایی که اسپرم را از بیضه‌های شما به آلت تناسلی‌تان منتقل می‌کنند که آزواسپرمی انسدادی نامیده می‌شوند، وازکتومی، انزال رتروگرید Retrograde (اسپرم در هنگام ارگاسم به جای خارج شدن از آلت تناسلی‌تان به مثانه منتقل می‌شود). حدود ۴۰ درصد مردان مبتلا به آزواسپرمی دارای نوع پس از بیضه هستند.
تشخیص آزواسپرمی
اگر مدت‌هاست در تلاش برای بارداری هستید، اما بارداری صورت نگرفته است، پزشک شما با درخواست آزمایش اسپرموگرام (آنالیز اسپرم) وضعیت اسپرم‌ها را بررسی می‌کند. شما نمونه‌هایی از مایع منی را به آزمایشگاه تحویل می‌دهید و آزمایشگاه آن‌ها را با یک میکروسکوپ با قدرت بالا بررسی می‌کند. در صورتی‌که در مایع منی شما (حداقل دو نمونه به فاصله‌ی چند روز) اسپرمی وجود نداشته باشد، شما دچار آزواسپرمی هستید. سپس پزشک‌تان سعی خواهد کرد که عامل بوجود آورنده را مشخص نماید. او شما را معاینه‌ی فیزیکی کامل کرده، از شما درباره‌ی سابقه پزشکی‌تان سوال می‌کند و آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون‌هایتان درخواست می‌نماید. اگر سطح هورمون‌تان طبیعی باشد، ممکن است پزشک‌تان یک سونوگرافی معمولی یا سونوگرافی مقعدی (transrectal) به منظور تشخیص انسداد انجام دهد و گاهی برای تأیید تشخیص، MRI درخواست کند. برخی اوقات جراحی تنها راه برای پیدا کردن انسداد است که البته تنها روش قطعی تعیین وجود یا عدم وجود اسپرم در داخل بیضه، نمونه‌برداری از آن می‌باشد که اصطلاحاً این کار را بیوپسی می‌نامند. اگر شما انسداد نداشته باشید، آزمایشات ژنتیک برای تشخیص احتمالی
مشکلات ژنتیکی درخواست می‌شود.
درمان آزواسپرمی و باروری
چندین نوع درمان برای مردان مبتلا به آزواسپرمی که می‌خواهند فرزند داشته باشند وجود دارد:
اگر آزواسپرمی نوع انسدادی داشته باشید، با جراحی می‌توان انسداد را از بین برد. اگر انسداد اخیراً ایجاد شده باشد احتمال اینکه جراحی موفقیت آمیز باشد بیشتر است.
استخراج اسپرم می‌تواند به افرادی که مبتلا به آزواسپرمی غیر انسدادی هستند یا افرادی که دارای انسداد هستند، اما جراحی را نمی‌خواهند کمک کند. در این روش از یک سوزن کوچک برای کشیدن اسپرم از بیضه استفاده می‌شود. سپس، نمونه را به یک محیط مخصوص جهت استفاده بعدی (ICSI) انتقال می‌دهند. اگر بیوپسی بیضه دارید، پزشک تان می‌تواند اسپرم را در همان زمان استخراج کند، بنابراین شما نیازی به عمل جراحی دوم ندارید.
اگر علت آزواسپرمی واریکوسل باشد با درمان این بیماری مشکل حل خواهد شد، هرچند درمان واریکوسل هنوز بحث برانگیز است. واریکوسل شایع‌ترین علت اصلاح نازایی مردان است و جراحی واریکوسل یک درمان مهم برای بازگرداندن باروری است.
اگر علت آزواسپرمی کمبود هورمون LH و FSH باشد و علت آن قبل بیضوی باشد، میزان هورمون‌های LH و FSH پائین خواهد بود که با تجویز این هورمون‌ها می‌توان کمک کرد تا اسپرم توسط بیضه‌ها تولید شود. اما برعکس در علل بیضوی میزان هورمون‌های LH و FSH بویژه FSH بالا است. هر قدر میزان هورمون FSH بالاتر باشد پیش‌آگهی بدتر بوده و اغلب غیرقابل درمان و نیازمند اسپرم اهدایی برای فرزندآوری هستند.
به طور کلی آزواسپرمی با علل غیربیضوی (آزواسپرمی قبل بیضه و بعد بیضه) می‌توانند درمان شوند و به صورت طبیعی (اما با احتمال کمتر) و یا با تکنیک‌های استخراج اسپرم از بیضه و روش‌های IVF بچه‌دار شوند، اما آزواسپرمی با علل بیضوی غیرقابل درمان بوده و برای فرزندآوری به اسپرم یا جنین اهدایی نیاز است.
مرکز باروری و درمان ناباروری مام
پیشرفته ترین مرکز درمان ناباروری و سلامت باروری در خاورمیانه
تهران، شیراز جنوبی (پایین تر از همت)، کوچه ۶۸ شرقی، پلاک ۶، مرکز سلامت باروری و درمان ناباروری مام