خوشحالی، سلامتی و ایمنی با خواب درست
ناهید حان احمدی روانشناس و مشاور خانواده در یادداشتی اختصاصی برای میگنا نوشت تعداد بسیار کمی از ما، به میزان هشت ساعت یا بیشتر از آن در هر شب می­‌خوابیم. باید به این نکته توجه کرد که عواقب کم‌خوابی مزمن...

ناهید حان احمدی روانشناس و مشاور خانواده در یادداشتی اختصاصی برای میگنا نوشت تعداد بسیار کمی از ما، به میزان هشت ساعت یا بیشتر از آن در هر شب می­‌خوابیم. باید به این نکته توجه کرد که عواقب کم‌خوابی مزمن در طولانی‌مدت فاجعه­‌بار است.

پژوهشگران دریافته اند بسیاری افراد از شنیدن این خبر شگفت­‌زده خواهند شد که محققان، درمانی برای تقویت حافظه، افزایش قدرت تمرکز، تقویت دستگاه ایمنی و کاهش احتمال کشته‌­شدن در تصادف‌های جاده‌­ای پیدا کرده­‌اند. شاید باور آن برای شما نیز سخت باشد. این روش درمانی کاملاً رایگان بوده و هیچ‌گونه عوارض جانبی ندارد. این روش درمانی برای بسیاری از افراد لذت‌­بخش است. شما هم می‌خواهید آن را امتحان کنید؟

احتمالاً شما نیز به این روش نیاز دارید. برای بسیاری از افراد، این روش درمانی می‌تواند شصت تا نود دقیقه خواب بیشتر در هر شب باشد. روان‌شناسان و روان درمانگران چند سال است که دربارۀ یکی از مهم‌­ترین مشکل‌های سلامت عمومی در ایالات متحده بحث می­‌کنند یعنی موضوع کم‌خوابی مزمن بزرگسالان آمریکایی. تعداد اندکی از آمریکایی­‌ها در طول شب هشت یا بیش از هشت ساعت می­‌خوابند و این میزان خواب برای تمام بزرگسالان ضروری است. پیامدهای کم‌خوابی مزمن فاجعه‌­بار است.
تحقیق‌های آزمایشگاهی در زمینه تأثیرهای کم‌خوابی نشان داده‌­اند که نداشتن خواب کافی تأثیر نامطلوبی بر حافظه و تمرکز می‌گذارد، درعین‌حال میزان هورمون­‌های استرس را افزایش می‌دهد و مشکل‌هایی در متابولیسم طبیعی بدن ایجاد می­‌کند. تحقیق‌ها در خارج از آزمایشگاه نیز نشان می‌­دهند که کم‌خوابی در درازمدت به افزایش احتمال تصادف‌ها و بیماری‌­ها می‌انجامد.
تحقیق‌ها نشان می‌دهند که بسیاری از افراد با کم‌خوابی روبه‌رو هستند. این کمبود خواب در طی هفته‌­ها، ماه­‌ها یا حتی سال‌ها انباشته شده است. در بررسی کم‌خوابی، محققان هزینه‌­ای را به افراد پرداخت کردند و از آنها خواستند تا به مدت یک هفته یا بیشتر، روزانه حداقل چهارده ساعت در رختخواب بمانند.
بسیاری از افراد به مدت چند روز توانستند در حدود دوازده ساعت و گهگاه بیشتر از دوازده ساعت در رختخواب بمانند؛ سپس به هفت تا نه ساعت خواب شبانه عادت کردند. دکتر ویلیام دمنت نیز در این زمینه بیان می‌کند: «این بدین معناست که میلیون‌­ها نفرمان کیفیت بهینه برای زندگی‌مان نداریم و عملکردی پایین‌­تر از سطح بهینه داریم.»

ما آیا کم‌خوابی واقعاً مضر است؟ بر اساس تحقیق‌هایی که دکتر دیوید دینگِز و دیگران انجام داده‌اند، پاسخ مثبتی به این پرسش ارائه کردند. دینگز و همکارانش از داوطلبان جوان شرکت‌­کننده در تحقیقی درخواست کردند که به طور مداوم به مدت ده تا بیست روز در آزمایشگاهی بخوابند. با تعیین تصادفی میزان خواب و الگوهای خواب، با کنترل دسترسی آنها به محرک­‌هایی همچون کافئین و با نظارت مداوم به حالت­‌های فیزیولوژیکی (برای اطلاع از میزان خواب آنها)، دینگز به این نتیجه رسید: افرادی که در شب کمتر از هشت ساعت می‌­خوابند، با نقص‌های شناختی و فیزیولوژیکی مثل اختلالات حافظه، کاهش توانایی در تصمیم‌گیری و نقص‌های چشمگیری روبه‌رو می­‌شوند.
دینگز نشان داد که داشتن خواب کم به مدت دوهفته یعنی هر شب حدود چهار ساعت خوابیدن، نقص‌های مغزی ایجاد می‌کند و این نقص به همان اندازه‌ای است که فردی به مدت سه شب اصلاً نخوابیده است. با تداوم یافتن کمبود خواب: توجه، حافظه و سایر عملکردهای شناختی با مشکل رودررو می‌شود. نداشتن خواب کافی همانند این است که خرجتان بیشتر از درآمدتان شود.

از دیگر پیامدهای کم‌خوابی می‌­توان به افزایش احتمال تصادف‌ها، ضعیف عملکرد کاری و مشکل‌های خلق‌وخویی و ارتباطی اشاره کرد. کم‌خوابی باعث ضعیف شدن دستگاه ایمنی یز می‌شود و احتمال ابتلا به بیماری­‌هایی مثل: فشارخون بالا، بیماری­‌های قلبی، سکته، دیابت، چاقی و افسردگی را افزایش می‌­دهد. افرادی که به طور مزمن توانایی خواب کافی ندارند، طول عمر آنها کاهش می‌­یابد
خواب بعدازظهر نیز به کاهش کم‌خوابی کمک می‌کند؛ اما نمی‌­توان آن را جایگزین خوبی برای خواب سالم به شمار آورد. الگوی خواب منظم مزایای طولانی­‌مدت بسیاری دارد. افزون بر آن، اگرچه چرت‌­زدن به بهبود عملکرد شناختی حاصل از کم‌خوابی را بهبود می‌بخشد؛ اما تأثیر چندانی بر خلق‌وخوی منفی ناشی از کم‌خوابی، ندارد
بسیاری از افراد نیز مدعی هستند که با خواب بسیار کم نیز می‌­توانند به‌راحتی به روند زندگی خود ادامه دهند.

بااین‌حال، تحقیق‌ها نشان می­‌دهند که فقط تعداد کمی از افراد با کمتر از هشت ساعت خواب عملکرد خوبی خواهند داشت. دکتر دینگز برآورد کرده است که در طولانی‌مدت، از هر هزار نفر یک نفر با خواب کمتر از شش ساعت عملکرد بهینه‌­ای خواهد داشت.
بسیاری از افرادی که با کم‌خوابی مزمن رودررو هستند، در طول روز چرت می‌زنند یا بعدازظهر با حس بی­‌خوابی روبه‌رو می‌شوند. به این مسئله نیز باید توجه داشت که بسیاری از افرادی که با کم‌خوابی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، اطلاعی از این موضوع ندارند. اگر در طی جلسه‌های طولانی یا رانندگی طولانی­‌مدت احساس خواب­‌آلودگی می­‌کنید، احتمالاً کم‌خوابی دارید.
اهمیت خواب کافی
برآورد شده است که حدود پنجاه تا هفتاد میلیون بزرگسال در ایالات متحده دارای اختلالات مزمن خواب هستند و نظرسنجی سال 2009 توسط مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌­هانشان داد: بیش از 35 درصد افراد به طور متوسط کمتر از هشت ساعت می‌­خوابند.
شب‌­های بدون خواب پیامدهای انبوهی دارند. سازمان حمل‌­ونقل ایالات متحده به این نتیجه رسیده است که رانندگی همراه با خواب‌آلودگی، سالیانه به کشته­‌شدن 1550 نفر می‌انجامد و تعداد مجروحین ناشی از این شرایط حدود چهل هزار نفر است. حتی کمترین اختلال در خواب نیز می­‌تواند تأثیر نامطلوبی بر عملکرد و ایمنی بگذارد. برای مثال، در پژوهش تصادف‌های خودرویی، بین سال‌های 1986 تا 1995، دکتر استنلی کورن، به بررسی تأثیرهای یک ساعت کم­‌خوابی پرداخت که به‌خاطر جلو کشیدن ساعت در آغاز فصل بهار اتفاق افتاده بود؛ نتیجه آن: افزایش 17درصدی مرگ­‌ومیرهای جاده‌­ای در روز دوشنبه بعد از تغییر ساعت (در مقایسه با دوشنبه‌­های قبل از آن) بود. سایر روان‌شناسان نیز به نتایج مشابهی دست یافتند. تحقیق‌های دکتر گرگوری هیکس و همکارانش نیز حاکی از افزایش تصادف‌های ناشی از مصرف الکل در هفته­‌های بعد از تغییر ساعت خواب دارد.

برآورد خسارت‌های ناشی از کم‌خوابی بر سلامتی، شادکامی و عملکرد، دشوار است؛ اما طبق گزارش سال 2011 آکادمی آمریکایی پزشکی خواب،

کاربرد عملی
به‌خاطر پیامدهای کم­‌خوابی و الگوهای خواب ناسالم، بنیاد ملی خواب با همکاری سازمان­‌های مختلفی، هفته ابتدایی فصل بهار را که در آن ساعت­‌ها به جلو کشیده می­‌شوند هفته ملی آگاهی خواب نام‌گذاری کرده است. در این هفته، مراکز خواب در سراسر آمریکای شمالی خدمات آموزشی را به جوامع محلی خود ارائه می‌­دهند. بسیاری از ایالت‌های آمریکا نیز رانندگان را نه‌تنها با خطرهای رانندگی در حالت مستی؛ بلکه رانندگی در حالت خواب­‌آلودگی نیز آشنا می­‌کنند.