«ممکنه لطفاً ظرفهای نشسته را بگذاری داخلِ ظرفشویی؟» «لطفاً ظرفهای نشسته را بگذار داخل ظرفشویی.» «فکر کنم صدامو نمیشنوی. میشه لطفاً ظرفهای نشسته را بگذاری داخل ظرفشویی؟»
اگر پدرومادر یک نوجوان هستید، این مکالمه برایتان آشناست. نگران نباشید. مطالعه جدیدی که در نشریه نوروساینس منتشر شده نشان میدهد که نوجوانان تعمداً حرفهای والدینشان را نشنیده نمیگیرند؛ این مشکل ریشه در عصبشناسی دارد. براساس آن کودکان وقتی به سن نوجوانی میرسند صدای والدین را کاملاً متفاوت با دورانِ کودکیشان پردازش میکنند. محققان در دانشگاه استنفورد برای این مطالعه از مغز نوجوانان بین سنین ۱۳ تا ۱۶ سالونیم اسکنفاکشنال گرفتند. آنها در زمانِ اسکن گرفتن، صداهای متفاوتی از قبیلِ صدای مادر نوجوان و صدای زنان ناآشنا را پخش میکردند. مادران و زنانِ غریبه هر دو کلماتِ بیمعنیِ مشابه را به زبان میآوردند. محققان میخواستند اطمینان حاصل کنند که مشارکتکنندگان به معنای واژگان واکنش نشان نمیدهند. این آزمایشها به صورتِ تصادفی در اوقات مختلف تکرار شد. برای افزایش صحت این مطالعه، صداهای دیگری مثل صدای وسایل برقی خانه، ازجمله جاروبرقی، نیز گاهی پخش میشد.
این مطالعه در ادامه مطالعه مشابه دیگری انجام شد که توسطِ همین محققان در سال ۲۰۱۶ به روی کودکان ۷ تا ۱۲ سال انجام شده بود.
در هر دو مطالعه، مشارکتکنندگان صدای مادرشان را در ۹۷ درصد مواقع تشخیص میدادند. نتیجه اسکن مغزی نشان داد در کودکانی که سن پایینتری داشتند، صدای مادر نواحی متنوعی از مغز، شاملِ مراکز پاداش، نواحیِ پردازش احساسات و نواحیِ پردازش دیداری، را فراتر از ناحیه شنوایی فعال میکرد.
اسکن مغز نشان داد که صدای مادر در نوجوانان باعث میشد که این نواحی با شدت بیشتری واکنش نشان دهند. درحقیقت، رابطه بین صدای مادر و شدت واکنش مغزی آنقدر قوی بود که محققان به راحتی از روی دادههای مرتبط به پاسخ به صدا، میتوانستند سن مشارکتکننده را حدس بزنند.
اما نکته اینجا بود که مغز نوجوانان، بهخصوص در نواحی مرتبط با پردازش پاداش و ارزشگذاریِ اجتماعی، به صداهای ناآشنا بسیار شدیدتر واکنش نشان میداد. این تغییر در هر دو جنسِ دختر و پسری که بین سنین ۱۳ تا ۱۴ سال قرار داشتند، بهطور مساوی مشاهده میشد.
محققان ضرورتاً نتیجهگیری کردند که تغییراتِ مغز نوجوان در راستای کمک به او برای هماهنگ شدن با آدمهای دیگر و تأکید کمتر روی والدین است. این تغییرات به نوجوانان کمک میکند تا به لحاظِ اجتماعی رشد و با انسانهایی که خارج از خانواده هستند، پیوند برقرار کنند.
دکتر پرسی میستری، یکی از نویسندگانِ ارشد این مقاله و محقق در زمینه روانپزشکی و علوم رفتاری میگوید: «صدای مادر، صدایِ منبعی است که همهچیز را درباره جهانِ احساسی-اجتماعی و رشد زبانی به کودک میآموزد. جنین پیش از تولد میتواند صدای مادر را تشخیص دهد، اما وقتی به نوجوانی میرسد ـ علیرغم اینکه سالهای زیادتری را با این صدا سپری کرده ـ مغزش به نفعِ صداهایی که هرگز نشنیده، از این صدای آشنا روی برمیگرداند.»
پیامی که این تحقیق میتواند برای ما داشته باشد آن است که تغییراتِ عصبشناختی در نوجوانان به آنها کمک میکند تا به صداهای جدید توجه بیشتری نشان دهند و باعث میشود که با صداهای والدینشان کمتر هماهنگ باشند.
اگر نوجوانتان به حرف هایتان گوش نمیدهد آن را فقط به یاغیگری در این سنین ربط ندهید، بلکه آن را نقطه عطفی در رشد طبیعی نوجوان در نظر بگیرید.
اگر پدرومادر یک نوجوان هستید، این مکالمه برایتان آشناست. نگران نباشید. مطالعه جدیدی که در نشریه نوروساینس منتشر شده نشان میدهد که نوجوانان تعمداً حرفهای والدینشان را نشنیده نمیگیرند؛ این مشکل ریشه در عصبشناسی دارد. براساس آن کودکان وقتی به سن نوجوانی میرسند صدای والدین را کاملاً متفاوت با دورانِ کودکیشان پردازش میکنند. محققان در دانشگاه استنفورد برای این مطالعه از مغز نوجوانان بین سنین ۱۳ تا ۱۶ سالونیم اسکنفاکشنال گرفتند. آنها در زمانِ اسکن گرفتن، صداهای متفاوتی از قبیلِ صدای مادر نوجوان و صدای زنان ناآشنا را پخش میکردند. مادران و زنانِ غریبه هر دو کلماتِ بیمعنیِ مشابه را به زبان میآوردند. محققان میخواستند اطمینان حاصل کنند که مشارکتکنندگان به معنای واژگان واکنش نشان نمیدهند. این آزمایشها به صورتِ تصادفی در اوقات مختلف تکرار شد. برای افزایش صحت این مطالعه، صداهای دیگری مثل صدای وسایل برقی خانه، ازجمله جاروبرقی، نیز گاهی پخش میشد.
این مطالعه در ادامه مطالعه مشابه دیگری انجام شد که توسطِ همین محققان در سال ۲۰۱۶ به روی کودکان ۷ تا ۱۲ سال انجام شده بود.
در هر دو مطالعه، مشارکتکنندگان صدای مادرشان را در ۹۷ درصد مواقع تشخیص میدادند. نتیجه اسکن مغزی نشان داد در کودکانی که سن پایینتری داشتند، صدای مادر نواحی متنوعی از مغز، شاملِ مراکز پاداش، نواحیِ پردازش احساسات و نواحیِ پردازش دیداری، را فراتر از ناحیه شنوایی فعال میکرد.
اسکن مغز نشان داد که صدای مادر در نوجوانان باعث میشد که این نواحی با شدت بیشتری واکنش نشان دهند. درحقیقت، رابطه بین صدای مادر و شدت واکنش مغزی آنقدر قوی بود که محققان به راحتی از روی دادههای مرتبط به پاسخ به صدا، میتوانستند سن مشارکتکننده را حدس بزنند.
اما نکته اینجا بود که مغز نوجوانان، بهخصوص در نواحی مرتبط با پردازش پاداش و ارزشگذاریِ اجتماعی، به صداهای ناآشنا بسیار شدیدتر واکنش نشان میداد. این تغییر در هر دو جنسِ دختر و پسری که بین سنین ۱۳ تا ۱۴ سال قرار داشتند، بهطور مساوی مشاهده میشد.
محققان ضرورتاً نتیجهگیری کردند که تغییراتِ مغز نوجوان در راستای کمک به او برای هماهنگ شدن با آدمهای دیگر و تأکید کمتر روی والدین است. این تغییرات به نوجوانان کمک میکند تا به لحاظِ اجتماعی رشد و با انسانهایی که خارج از خانواده هستند، پیوند برقرار کنند.
دکتر پرسی میستری، یکی از نویسندگانِ ارشد این مقاله و محقق در زمینه روانپزشکی و علوم رفتاری میگوید: «صدای مادر، صدایِ منبعی است که همهچیز را درباره جهانِ احساسی-اجتماعی و رشد زبانی به کودک میآموزد. جنین پیش از تولد میتواند صدای مادر را تشخیص دهد، اما وقتی به نوجوانی میرسد ـ علیرغم اینکه سالهای زیادتری را با این صدا سپری کرده ـ مغزش به نفعِ صداهایی که هرگز نشنیده، از این صدای آشنا روی برمیگرداند.»
پیامی که این تحقیق میتواند برای ما داشته باشد آن است که تغییراتِ عصبشناختی در نوجوانان به آنها کمک میکند تا به صداهای جدید توجه بیشتری نشان دهند و باعث میشود که با صداهای والدینشان کمتر هماهنگ باشند.
اگر نوجوانتان به حرف هایتان گوش نمیدهد آن را فقط به یاغیگری در این سنین ربط ندهید، بلکه آن را نقطه عطفی در رشد طبیعی نوجوان در نظر بگیرید.