مدیتیشن چیست؟
بیشتر کسانی که مدیتیشن می‌کنند در پاسخ به این سوال توافق نظر دارند که مدیتیشن تمرینی‌ست که به آن‌ها کمک می‌کند کنترل خودِ ذهنی و احساسی‌شان را به دست بگیرند و از نیرو‌ها و تاثیراتِ بیرونی رهایی یابند. واژه‌ی مدیتیشن به معنای پرداختن به تمرینات ذهنی از قبیل تمرکز روی تنفس یا تکرار کلمات مثبت به هدفِ رسیدن به سطحِ بالایی از آگاهیِ معنوی است.
منشا مدیتیشن کجاست؟
تمرین مدیتیشن نشات‌گرفته از هندوستانِ دورانِ وِدایی باستان است. هدف مدیتیشن ارتباط با خودِ درونی‌ست. در متون بودایی، نزدیک‌ترین ترجمه‌ی واژه‌ی «مدیتیشن» واژه‌ی «Dhyana» است به معنای آموزش ذهن برای کاهش سرعتِ واکنش‌های خودکار به منظور دستیابی به آگاهی بیشتر و حسِ آرامش.
مزایای مدیتیشن
مدیتیشن به شرایط بی‌شمار فیزیکی و روانی کمک می‌کند و حسِ رفاه و کیفیت زندگی را ارتقاء می‌دهد. برخی از مشکلاتی که ذهن‌آگاهی به بهبود آن‌ها کمک می‌کند عبارتند از:
- درد مزمن
- فشار خون بالا
- سندروم روده‌ی تحریک‌پذیر (IBS)
- کولیت زخمی
- اضطراب
- افسردگی
- بی‌خوابی
- ترک سیگار
- اختلالات مصرف مواد
مزایای مدیتیشن برای مردان
۱. ممکن است به ناباروری مردان کمک کند: مدیتیشن به بهبودِ ناباروری یا به عبارتی ناتوانی یک مرد در آبستن کردن زن به خاطر انواع مشکلاتی که در دستگاه تولیدمثل مرد و همچنین سبک زندگی او وجود دارد، کمک می‌کند. استرس می‌تواند منجر به وارد شدن آسیب به DNA اسپرم شود. تغییرات مثبت در سبک زندگی مانند تمرین مدیتیشن منجر به معکوس کردن مقداری از استرس اکسیداتیو می‌شود که ممکن است ناباروری مردان را بهبود ببخشد.
۲. ممکن است فشار خون را پایین بیاورد: با توجه به مطالعه‌ای که به طور ویژه روی مردان و زنان سیاهپوست انجام شده است، تمرینِ مدیتیشن متعالی از سوی افرادی با فشار خون طبیعیِ بالا توام با پایین آمدن فشار خون سیستولیک آن‌ها بوده است.
۳. ممکن است هورمون‌ها را تنظیم کند: در مطالعه‌ای دیگر روی مردانی که مدیتیشن متعالی را تمرین کردند، هورمون‌های تستوسترون، کورتیزول، هورمون محرک تیروئید و هورمون رشد به شکل مثبتی تغییر یافته‌اند.
مدیتیشن برای مردان در محیط کار
وقت گذاشتن برای مدیتیشن در دنیای کسب و کار هم در حال عادی شدن است. آشکار شدن مزایای مدیتیشن در محیط کار دلیلِ روی آوردنِ مردان به تمرین آن است. جوُر-اِل کارابالو درمانگر، مدیتیشن را معادلِ یکپارچه‌ساز‌های کامپیوتر می‌داند، اما برای مغز، در حالیکه مدیتیشن توانایی بهبود عملکرد کاری را هم دارد، هم در سطوح فردی و هم در سطوح سازمانی. گروهی از کارکنان یک شرکت ایتالیایی مدیتیشن را همراه با هم به صورت روزانه به مدت ۳ ماه تمرین کردند. در پایان این دوره، نه تنها بهره‌وری کارکنان افزایش و میزان اشتباهات‌شان کاهش یافته بود، بلکه انسان‌های شادتری هم شده بودند.
ممکن است مردان و زنان واکنش‌های متفاوتی به مدیتیشن نشان دهند
با درنظرگرفتن نقش‌های متفاوت زنان و مردان در جامعه، تعجبی ندارد که واکنش آن‌ها به مدیتیشن هم متفاوت باشد. «پرسشنامه‌ی ذهن‌آگاهیِ پنج عاملی» امتیاز افراد در پنج جنبه‌ی مختلف ذهن‌آگاهی (مشاهده، آگاهانه عمل کردن، توصیف، قضاوت نکردن و عدم واکنش‌پذیری) را می‌سنجد. نتایج این پرسشنامه قبل و بعد از آموزشِ مدیتیشنِ ۱۲ هفته‌ای نشان داد مدیتیشن به احتمال بیشتری به زنان کمک می‌کند با بالا بردن پذیرش تجربیات‌شان و کسب وضوح ذهنی، کنترل احساسی‌شان را بهبود ببخشند.
از سوی دیگر، مردان از طریق ذهن‌آگاهی که دربرگیرنده‌ی افزایشِ تواناییِ شناسایی، توصیف و متمایز کردن احساسات‌شان می‌شود، واکنش‌پذیریِ احساسی، عدم‌قضاوت و خودشفقتی را در خودشان بهبود می‌بخشند. تحقیقات نشان داده است مردان به احتمال زیاد آشفتگی‌های روانی‌شان را از طریق برونی کردنِ رفتار‌ها مثلا سوءمصرف مواد یا رفتار‌های خشونت‌آمیز نشان می‌دهند. مردان بسیاری هم چابکی احساسی‌شان را از طریق ورزش یا بازی‌های ویدئویی به بیرون هدایت می‌کنند در حالی که زنان تمایل دارند احساسات‌شان را ثبت کنند یا درباره‌ی آن‌ها فکر کنند.
مدیتیشن از نظر مردان یک فعالیت قابل‌اجراست
کارابالو می‌گوید به دلیل بیرونی کردن مسئله‌ی رسیدگی به آشفتگی روانی، میزان قابل‌توجهی از مراجعانِ مرد او به مدیتیشن روی آورده‌اند، چون فعالیتی است که آن‌ها احساس می‌کنند توان انجامش را دارند: «خیلی از مرد‌ها فکر می‌کنند این همون چیزیه که همه‌ی مشکلات رو حل میکنه. بعضیا تقریباً به عنوان سمبل منزلت بهش نگاه می‌کنن، چیزی که میتونن درباره‌ش لاف بزنن.»
تمرین مدیتیشن برای مردان
مدیتیشن تکنیک‌های گسترده‌ای دارد بنابراین مردان ممکن است به رویکرد‌های مختص مردان به تمرین ذهن‌آگاهی گرایش پیدا کنند. به عبارت دیگر مردان احتمالاً جذبِ اَشکال سخت‌تر مدیتیشن می‌شوند خواه این سختی به معنای فعالیت فیزیکیِ بیشتر باشد از قبیل پیاده‌رویِ ذهن‌آگاهانه یا به معنای فعال‌تر بودن به لحاظ روان‌شناختی و منفعل‌بودن کمتر باشد مانند یادگیریِ برچسب زدن به احساسات خود. دو نوع فعالیت مبتنی بر ذهن‌آگاهی که شاید تاثیر ویژه‌ای برای مردان داشته باشد عبارتند از:
۱. مدیتیشن نظارت باز که شامل حساس شدن به همه چیز می‌شود، یعنی مشاهده‌ی تمام حواس پنجگانه به علاوه‌ی نگاه کردن به درون خود تا ببینید به لحاظ فیزیکی و حسی در چه حالید. شاید این نوع مدیتیشن سخت به نظر برسد، اما دربرگیرنده‌ی مشاهده‌ی افکار و احساسات خودتان بدون قضاوت است.
۲. مدیتیشن برچسب‌زنی یا «برایش نام بگذار تا اهلی‌اش کنی» دربرگیرنده‌ی نوشتن برای خودتان از احساسات‌تان است، فرقی نمی‌کند چطور، با صدای بلند، در ذهن یا روی کاغذ. تصور بر اینست که این راهِ بیرونی کردنِ احساسات فرصتِ فاصله گرفتن از آن‌ها را فراهم می‌کند و شاید با این کار از قدرت آن‌ها کاسته شود، به ویژه در مردان. از نظر علم عصب‌شناسی، تاثیر این تمرین بر کاهشِ واقعیِ واکنش‌پذیری احساسی در مغز ثابت شده است.
اگر یک‌جا نشستن برایم سخت باشد چطور؟
کارابالو می‌گوید: «برخی از مراجعین احساس می‌کنن مدیتیشن کافی نیست. یک‌جا نشستن کار سختیه. سنجیدن ارزش برای برخی افراد سخته و اونا نمی‌دانن چه نتیجه‌ای ازش حاصل میشه.» کارابالو تکنیکی مانند پیاده‌روی ذهن‌آگاهانه را به این افراد پیشنهاد می‌کند. پیشنهادات او برای حداکثر استفاده از این تمرین استفاده از حواس پنجگانه برای حساس شدن به محیط پیرامون با پرسیدن سوالاتی نظیر این است:
- چی می‌بینی؟
- متوجه بویی میشی؟
- صدا‌های اطرافت چی هستن؟
نکته: کارابالو توصیه می‌کند هدفون را در خانه بگذارید تا بتوانید با تمام وجود جذب تجربه‌ی محیط پیرامون خود شوید. برخی از مبتدیان مدیتیشن‌های هدایت‌شده را ترجیح می‌دهند: «بعضی اوقات افراد دوست دارن بهشون گفته بشه چکار کنن.»
اگر درست مدیتیشن نکنم چطور؟
حتی اگر احساس کنید به درستی مدیتیشن نمی‌کنید باز هم از مزایای آن بهره می‌برید، چون زمانی را فقط به خودتان اختصاص داده‌اید و این بهتر از تمرین نکردن است. این طبیعی‌ست افراد توقع داشته باشند اگر بعد از یک جلسه مدیتیشن به طرز جادویی احساس آرامش نکنند پس یک جای کارشان می‌لنگد، اما مدیتیشن یک پروسه و یک سفر است پس دور از ذهن نیست اگر کمی طول بکشد تا با آن سازگار شوید.