سندروم کیاری یا فتق مخچه اختلالی است که در آن به دلیل ناهنجاری در ساختار مخچه، مشکلاتی در عملکرد مخچه و سایر نواحی مغزی-نخاعی ایجاد می شود. در واقع در این سندروم قسمتی از مخچه پایین آمده که سبب داخل شدن بخشی از مخچه به درون سوراخ فورامن مگنوم گردن می شود که منجر به وارد آمدن فشار مضاعف به این قسمت می گردد.
پایین آمدن بخشی از مخچه باعث می شود استخوان انتهای جمجمه به سمت داخل برود. معمولا این نقص در دوران جنینی اتفاق می افتد که جهش ژنتیکی دلیل عمده آن است. در درصد بسیار کمی از بیماران این نقص در کودکان یعنی بعد از تولد رخ می دهد. دلیل این اتفاق بعد از تولد تخلیه بیش از حد مایع مغزی نخاعی در اثر ضربه، صدمه و یا عفونت است.
سرگیجه، اختلال در تنفس، سردرد، بزرگی جمجمه، اختلال در بینایی و ضعف در عضلات از علائم این بیماری به شمار می روند. افرادی که به این عارضه مبتلا هستند گاهی خود از وجود آن بی خبرند و اگر معاینه روی بیمار انجام نشود این عارضه قابل تشخیص نیست. در این معاینه پزشکی عملکرد اعضا در بینایی، حرکت و لامسه مورد بررسی قرار می گیرد. در مرحله بعد پزشک برای اطمینان از تصویربرداری اشعه ایکس، سی تی اسکن و ام آر آی کمک می گیرد.
در بعضی بیماران علائم خیلی مشهود نیست و آن ها فقط از سردرد های خود شکایت می کنند. در این مواقع نیاز به درمان خاصی نیست و پزشک فقط داروهای مسکن برای رفع این سردردها و شل کننده عضلات گردن را تجویز می کند.
در مواردی که بیمار احساس اختلال در انجام کارهای روزانه را داشته باشد نیاز است پزشک روش جراحی را به عنوان تنها روش درمانی این سندروم انجام می دهد. این جراحی برای رفع فشار مضاعف ایجاد شده روی مغز و برگرداندن روند اصلی جریان مایع مغزی نخاعی انجام می گیرد.
جراحی لامینوکتومی نخاع، الکتروکوتر، جراحی رفع فشار حفره خلفی و جراحی هیدروسفالی انواع جراحی برای درمان فتق مخچه هستند.
در جراحی لامینوکتومی نخاع قسمتی از استخوان بالایی کانال نخاعی برداشته می شود. در روش الکتروکوتر پزشک با استفاده از جریان های الکتریکی قسمت پایینی مخچه را منقبض می کند. در جراحی رفع فشار حفره خلفی بخشی از انتهای جمجمه برداشته شده که در نتیجه آن راه جریان مایع مغزی نخاعی عریض تر می شود. در جراحی هیدروسفالی از شانت مغزی برای بهبود مشکلات این عارضه استفاده می شود.
بعد از انجام هر کدام از این جراحی ها بیمار باید مراقبت های پس از جراحی را داشته باشد. این مراقبت ها عبارتند از: استفاده از داروهای مسکن برای کاهش درد و داروهای ضد تهوع، فیزیوتراپی برای بازیابی توان حرکتی، وارد آوردن کمترین فشار به ستون فقرات در هنگام نشستن و راه رفتن، انجام ورزش های ساده و منظم برای بهبود درد و سفتی عضلات گردن، پرهیز از انجام حرکات ناگهانی و ورزش هایی مانند شنا.
هر علائمی مانند درد شدید در گردن، عفونت، نشت مایع مغزی، سردرد و تهوع شدید و اختلال در هوشیاری به عنوان علائم هشدار دهنده پس از جراحی شناخته می شود.
پایین آمدن بخشی از مخچه باعث می شود استخوان انتهای جمجمه به سمت داخل برود. معمولا این نقص در دوران جنینی اتفاق می افتد که جهش ژنتیکی دلیل عمده آن است. در درصد بسیار کمی از بیماران این نقص در کودکان یعنی بعد از تولد رخ می دهد. دلیل این اتفاق بعد از تولد تخلیه بیش از حد مایع مغزی نخاعی در اثر ضربه، صدمه و یا عفونت است.
سرگیجه، اختلال در تنفس، سردرد، بزرگی جمجمه، اختلال در بینایی و ضعف در عضلات از علائم این بیماری به شمار می روند. افرادی که به این عارضه مبتلا هستند گاهی خود از وجود آن بی خبرند و اگر معاینه روی بیمار انجام نشود این عارضه قابل تشخیص نیست. در این معاینه پزشکی عملکرد اعضا در بینایی، حرکت و لامسه مورد بررسی قرار می گیرد. در مرحله بعد پزشک برای اطمینان از تصویربرداری اشعه ایکس، سی تی اسکن و ام آر آی کمک می گیرد.
در بعضی بیماران علائم خیلی مشهود نیست و آن ها فقط از سردرد های خود شکایت می کنند. در این مواقع نیاز به درمان خاصی نیست و پزشک فقط داروهای مسکن برای رفع این سردردها و شل کننده عضلات گردن را تجویز می کند.
در مواردی که بیمار احساس اختلال در انجام کارهای روزانه را داشته باشد نیاز است پزشک روش جراحی را به عنوان تنها روش درمانی این سندروم انجام می دهد. این جراحی برای رفع فشار مضاعف ایجاد شده روی مغز و برگرداندن روند اصلی جریان مایع مغزی نخاعی انجام می گیرد.
جراحی لامینوکتومی نخاع، الکتروکوتر، جراحی رفع فشار حفره خلفی و جراحی هیدروسفالی انواع جراحی برای درمان فتق مخچه هستند.
در جراحی لامینوکتومی نخاع قسمتی از استخوان بالایی کانال نخاعی برداشته می شود. در روش الکتروکوتر پزشک با استفاده از جریان های الکتریکی قسمت پایینی مخچه را منقبض می کند. در جراحی رفع فشار حفره خلفی بخشی از انتهای جمجمه برداشته شده که در نتیجه آن راه جریان مایع مغزی نخاعی عریض تر می شود. در جراحی هیدروسفالی از شانت مغزی برای بهبود مشکلات این عارضه استفاده می شود.
بعد از انجام هر کدام از این جراحی ها بیمار باید مراقبت های پس از جراحی را داشته باشد. این مراقبت ها عبارتند از: استفاده از داروهای مسکن برای کاهش درد و داروهای ضد تهوع، فیزیوتراپی برای بازیابی توان حرکتی، وارد آوردن کمترین فشار به ستون فقرات در هنگام نشستن و راه رفتن، انجام ورزش های ساده و منظم برای بهبود درد و سفتی عضلات گردن، پرهیز از انجام حرکات ناگهانی و ورزش هایی مانند شنا.
هر علائمی مانند درد شدید در گردن، عفونت، نشت مایع مغزی، سردرد و تهوع شدید و اختلال در هوشیاری به عنوان علائم هشدار دهنده پس از جراحی شناخته می شود.