یک دوز نیکوتین، معادل آن چیزی که در یک سیگار یافت می شود، تولید استروژن را در مغز زنان مسدود می کند.
این امر، ممکن است چندین تفاوت رفتاری را در زنان سیگاری توضیح دهد، از جمله اینکه چرا آنها نسبت به مردان، نسبت به ترک سیگار مقاومت بیشتری از خود نشان می دهند.
محققان گفته اند:ما برای اولین بار، دریافتیم که نیکوتین، مکانیسم تولید استروژن را در مغز زنان متوقف می کند. ما متعجب شدیم که این اثر، حتی با یک دوز نیکوتین، معادل تنها یک سیگار، قابل مشاهده است، که نشان می دهد تأثیر سیگار بر مغز یک زن چقدر قدرتمند است.
این اثر در تالاموس، که بخشی از سیستم لیمبیک در مغز است، مشاهده شده است. این سیستم در واکنش های رفتاری و احساسی نقش دارد.
محققان دانشگاه اوپسالا در سوئد، داده های گروهی از ده داوطلب زن سالم را مورد بررسی قرار دادند. به این زنان یک دوز نیکوتین تجاری قابل استفاده از طریق بینی داده شد و در همان زمان یک ردیاب رادیواکتیو متصل به مولکولی که به آنزیم آروماتاز متصل می شود، تزریق شد. آروماتاز که به نام استروژن سنتاز نیز شناخته می شود، آنزیمی است که مسئول تولید استروژن است.
اسکن مغزی MRI و PET به محققان این امکان را داد که هم مقدار آروماتاز و هم محل قرارگیری آن در مغز را مشاهده کنند.
پژوهشگران، دریافتند که یک دوز واحد، میزان آروماتاز را در مغز کاهش می دهد.
دانشمندان اضافه کرده اند: این کشف، ما را به این باور می رساند که نیکوتین تأثیر قابل توجهی بر بر تولید استروژن دارد. به طور کلی، می دانیم که تفاوت های قابل توجهی در نحوه واکنش مردان و زنان به سیگار کشیدن وجود دارد.
به نظر می رسد زنان نسبت به درمان جایگزینی نیکوتین، مقاوم تر هستند و در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری های اولیه مرتبط با سیگار، مانند سرطان ریه و حملات قلبی، قرار دارند. اکنون باید بررسی شود، که آیا این عمل نیکوتین روی سیستم هورمونی، در هر یک از این واکنش ها دخیل است یا خیر.
نتایج این مطالعه برای اولین بار در کنگره European College of Neuropsychopharmacology در وین ارائه شده است.
پژوهشگران دانشگاه اوپسالا با گروهی از داوطلبان شامل ۱۰ زن سالم کار کردند. یک دوز نیکوتین تجاری در دسترس، به داخل بینی زنان وارد شد و هم‌زمان یک ردیاب رادیواکتیو به مولکولی که به آنزیم "آروماتاز"(Aromatase) متصل می‌شود، تزریق شد.
آروماتاز، آنزیمی است که مسئولیت تولید استروژن را بر عهده دارد. اسکن مغزی ام‌آرآی و پت اسکن، به پژوهشگران امکان داد که هم مقدار آروماتاز و هم محل قرارگیری آن در مغز را ارزیابی کنند. پژوهشگران دریافتند که یک دوز واحد، میزان آروماتاز را در مغز کاهش می‌دهد.
مدتی است که مشخص شده زنان و مردان، واکنش متفاوتی را به نیکوتین نشان می‌دهند. زنان نسبت به درمان جایگزین نیکوتین، مقاوم‌تر هستند و نسبت به مردان، بیشتر مستعد بازگشتن به مصرف سیگار هنگام تلاش برای ترک آن هستند.
در هر حال، مبنای بیولوژیکی این تفاوت‌ها درک نشده است. این نخستین بار است که این اثر بازدارنده بر تولید آروماتاز در انسان نشان داده شده اما تأثیر آن بر مردان هنوز مورد بررسی قرار نگرفته است.
این کشف، ما را به این باور می‌رساند که اثر نیکوتین بر تولید استروژن نه تنها تأثیر قابل توجهی بر مغز، بلکه شاید بر عملکرد سایر اندام‌ها مانند سیستم تولید مثل نیز دارد.
ما هنوز این را نمی‌دانیم. تفاوت‌های قابل توجهی در نحوه واکنش مردان و زنان نسبت به سیگار کشیدن وجود دارد. به نظر می‌رسد که زنان نسبت به درمان جایگزین نیکوتین مقاوم‌تر هستند، بازگشت بیشتری را تجربه می‌کنند، آسیب‌پذیری بیشتری را نشان می‌دهند و بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های اولیه مرتبط با سیگار، مانند سرطان ریه و حملات قلبی هستند. اکنون باید درک کنیم که آیا این عملکرد نیکوتین روی سیستم هورمونی، در هر یک از این واکنش‌ها دخیل است یا خیر.
وی افزود: این یک گروه نسبتا کوچک از زنان است. ما برای تأیید این یافته‌ها، به نمونه بزرگتری نیاز داریم. پیام این است که نیکوتین، اثرات مختلفی بر مغز دارد؛ از جمله بر تولید هورمون‌های جنسی مانند استروژن تاثیر می‌گذارد.
پروفسور "ویم ون دن برینک"(Wim van den Brink)، استاد روانپزشکی و اعتیاد "مرکز پزشکی آکادمیک"(Academic Medical Center) در "دانشگاه آمستردام" (University of Amsterdam) که در این پژوهش دخیل نبود، گفت: این در واقع، نخستین یافته مهم است. سیگار اثرات نامطلوب زیادی بر مردان و زنان دارد اما این اثر ویژه نیکوتین بر کاهش تولید استروژن در زنان قبلا شناخته نشده بود. اعتیاد به دخانیات، یک اختلال پیچیده با عوامل مؤثر بسیاری است.
بعید است که این اثر ویژه نیکوتین روی تالاموس و تولید استروژن، همه تفاوت‌های مشاهده‌شده در رشد، درمان و نتایج به دست آمده از مردان و زنان سیگاری را توضیح دهد. این پژوهش هنوز از کاهش تولید استروژن ناشی از نیکوتین تا کاهش خطر اعتیاد به نیکوتین، اثرات منفی درمان و عود بیماری در زنان سیگاری فاصله دارد و مستلزم بررسی بیشتر است این پژوهش نیز ، در "نشست کالج نوروسیکوفارماکولوژی اروپا"(ECNP Congress) در وین ارائه می‌شود.