ایده شهرهای ۱۵ دقیقه ای در نوع خود بسیار جذاب بوده و مردم و محیط زیست را در مرکز برنامه ریزی شهری قرار می دهد.
شهر ۱۵ دقیقه‌ای مفهومی است که با هدف کاهش انتشار کربن در شهرها از طریق به حداقل رساندن امکان تردد وسایل حمل‌ونقل موتوری شکل گرفت و به تغییر طراحی در بعضی از شهرهای جهان منجر شد. مدیران در شهرهای ۱۵ دقیقه‌ای تمرکز خود را بر زمینه‌سازی برای افزایش قابلیت دسترسی شهروندان به تمام خدمات و امکانات در نزدیکی محل زندگی خود گذاشته‌اند و به ایجاد مناطقی پرداخته‌اند که نیازی به تردد وسایل نقلیه در آنها برای برآورده کردن ملزومات اولیه نیست.
در واقع، چنین شهرهایی مناطقی چندمنظوره را در بر می‌گیرد که در آنها مراکز کاری، تجاری، تفریحی و آموزشی همگی در فاصله نزدیک به هم قرار دارد و در نتیجه، ساکنان می‌توانند بدون استفاده از وسایل نقلیه، شخصی یا عمومی، تمام نیازهای خود را تنها با استفاده از دوچرخه یا پیاده‌روی برآورده کنند.
این الگو شامل ساخت مراکز شهری جدید و بازسازی مراکز موجود است تا اطمینان حاصل شود که خدمات مورد نیاز مردم برای کار، غذا، بهداشت، آموزش، فرهنگ و اوقات فراغت همگی در نزدیکی آن ها قرار داشته و با پیاده روی یا دوچرخه سواری از خانه می توانند طی حداکثر پانزده دقیقه به آن ها دسترسی داشته باشند. عناصر کلیدی این طرح عبارتند از: نزدیکی نیازها، مشارکت محلی و تصمیم گیری؛ همبستگی و پیوند جامعه؛ و زندگی شهری سبز و پایدار.
امروزه این تصویر از زندگی محلی به سرعت در حال جهانی شدن است. طرفداران آن در حال رشد هستند. گفتنی است ایده شهر ۱۵ دقیقه ای یکی از ویژگی های کمپین موفقیت آمیز آن هیدالگو برای انتخاب مجدد به عنوان شهردار پاریس در سال ۲۰۲۰ بود.
سازمان ملل نیز از ایده شهر ۱۵ دقیقه ای به عنوان ابزاری برای خروج شهرها از عوارض ناشی از همه گیری کرونا و همچنین کاهش وابستگی مضر به خودروها استقبال کرده است.
پژوهشگران اما می گویند: این طرح علاوه بر مزایای زیست محیطی و ترافیکی، پتانسیل ارتقاء سلامت روان و رفاه قابل توجهی دارد.
البته طرح فوق مخالفانی نیز دارد و طی ماه های اخیر، طرفداران تئوری های توطئه عنوان کرده‌اند که احتمال گم شدن اجباری خودروها، ایجاد مناطق قفل شده شهری در این مناطق وجود داشته و همه چیز تحت کنترل دولت ها در خواهد آمد.
این مفاهیم حتی اخیراً در پارلمان بریتانیا نیز مطرح شده و نیک فلچر، نماینده محافظه کار، ایده شهر ۱۵ دقیقه ای را مفهوم سوسیالیستی بین المللی خواند که به قیمت از دست رفتن آزادی شخصی ما تمام خواهد شد.
طرفداران این طرح در مقابل مخالفان می گویند که شهرها در تلاش برای رشد، تمایل دارند مردم، محیط زیست و سلامت آنها را به سمت حاشیه سوق دهند. در این میان نکته مهم این است که این اثرات خطرات را برای سلامت روان افراد افزایش می دهد. به همین دلیل است که شهر ۱۵ دقیقه ای یک فرصت عالی برای سلامت روان بهتر است.
بررسی ها نشان می دهد زمان های طولانی رفت و آمد و عوامل استرس زا ناشی ازدحام ترافیک، شرایط جاده و … با کاهش معیارهای ذهنی سلامت روان و رفاه شهروندان مرتبط است و مزایای کاهش این عوامل استرس زا می تواند فوری باشد.
از سوی دیگر فعالیت های بدنی مانند پیاده روی و دوچرخه سواری و البته قرار گرفتن در معرض فضاهای طبیعی و سبز نیز به طور گسترده ای برای سلامت روان مفید هستند. از سوی دیگر ایجاد فضاهای محلی برای اوقات فراغت و بازی برای کودکان و والدین به طور یکسان حیاتی است.