هدف از آموزش تربیت جنسی به کودکان و نوجوانان
در مسیر رشد و تحول کودکان، باید بستری فراهم شود تا اطلاعات و آموزش‌های مناسب و متناسب سن خود را دریافت کنند تا بتوانند تکالیف رشدی دوره‌های مختلف زندگی را با موفقیت پشت سر بگذارند. در این مسیر شاید یکی از مهمترین نیازهای آموزشی کودکان و نوجوانان، آگاه شدن از رشد و تحولات جنسی، انگیزه‌ها، نگرش‌ها، باورهای جنسی و نحوه‌ی مدیریت رفتارهای جنسی باشد که در قالب «تربیت جنسی» تبلور می‌یابد. والدین در رشد و سلامت جنسی و شکل‌گیری اعتماد‌به‌نفس کودکان در آینده، نقش مهمی ایفا می‌کنند و باید سعی کنند که با شناخت مراحل رشد جنسی، آداب تربیتی مرسوم در فرهنگ و جامعه‌ی خود را به فرزندانشان منتقل کنند و پاسخگوی سوال‌ها و کنجکاوی‌های آنها باشند تا از وقوع پیامدهای مجرمانه و اخلاقی در آینده جلوگیری کنند.
زمان آموزش تربیت جنسی کودکان و نوجوانان
زمان تربیت جنسی کودکان را سوال‌های کودک تعیین می‌کند؛ سوال‌هایی از قبیل «مرا از کجا آورده‌ای؟» و «نوزاد از کجا می‌آید؟» زمانی‌که کودک درباره‌ی مسائل جنسی کنجکاوی به خرج می‌دهد و سوال می‌کند، بهترین زمان گفت‌وگو درباره‌ی موضوعات جنسی است. از این رو پاسخ‌های مناسب والدین به اینگونه سوالات کودک، منجر به کاهش چالش‌های آنها در دوران بلوغ می‌شود. بنابراین هیچ استانداردی غیر از آنچه کودک با سوال‌هایش تعیین می‌کند، برای آموزش جنسی وجود ندارد.
نحوه‌ی صحیح انتقال دانش جنسی به کودک
برای آموزش به کودک و انتقال اطلاعات جنسی مناسب به او به دو صورت می‌توان عمل کرد:
آموزش مستقیم: بر اساس سن کودک، اطلاعات جنسی با کلمات ساده و قابل درک بیان می‌شود.
آموزش غیرمستقیم: آموزش‌های غیرمستقیم در دوره‌ی کودکی مناسب‌تر و مؤثرتر است. مانند: تولیدمثل گل‌وگیاه و جانوران.
آموزش‌های اولیه‌ی جنسی به کودکان
آموزش‌هایی که لازم است توسط والدین به فرزندان آموزش داده شود:
آموزش تفاوت‌های دو جنس
در زدن برای ورود به اتاقخواب
آموزش مفهوم نقاط خصوصی بدن یا حریم خصوصی
قواعد بازی با همسالان و دکتربازی
مواردی که باید والدین با آگاهی کامل به آنها عمل کنند
رفتار جنسی والدین به عنوان الگو برای پیدایش تدریجی تمایلات جنسی و جلوگیری از بیداری جنسی در کودکان بسیار تعیین‌کننده است. والدین الگویی هستند که فرزندان نحوه‌ی برخورد و رفتار با جسم و جنسیت خود و دیگران را از آنها می‌آموزند و باید بدانند تمامی کارهایی که انجام می‌دهند، بر فرزندانشان تأثیر می‌گذارد.
علاوه بر پوشش مناسب در حضور کودکان، والدین باید از این رفتارها در حضور فرزندان پرهیز کنند:
پرهیز از دیدن فیلم‌های نامناسب: از دیدن فیلم‌هایی که در آن زنان و مردان با پوشش‌های نامناسب، عریان و نیمه‌عریان، روابط و رفتارهای زننده، رقص‌های تحریک‌آمیز، معاشقه و روابط جنسی را به نمایش می‌گذارند، در حضور کودکان خودداری کنید.
پرهیز والدین از شوخی‌های رکیک و زننده: در حضور کودکان از ایما و اشاره‌ها، کنایه‌های جنسی، لمس و در آغوش کشیدن همدیگر که معنی جنسی بدهد، خودداری کنید.
پرهیز از ناز و نوازش، بوسیدن و معاشقه در حضور فرزندان
پرهیز از انجام عمل جنسی در برابر فرزندان: والدین باید از انجام عمل زناشویی در جایی که کودکان نیز حضور دارند و می‌توانند آن را درک کنند، جلوگیری کنند تا از تحریکات جنسی آنها خودداری شود. این خودداری باید از دوران نوزادی تا سنین نوجوانی و بعد از آن انجام شود. چرا که مشاهده‌ی رابطه‌ی جنسی بزرگسالان در سنین پایین توسط کودکان، آنها را به این نتیجه می‌رساند که عمل جنسی نوعی سوء‌رفتار یا تجاوز است و کودک این عمل را نوعی رفتار سادیسمی تعبیر می‌کند.
اجازه گرفتن فرزندان برای ورود به اتاق والدین: با توجه به ذهن پرسشگر کودک، نباید هیچ‌گونه زمینه‌ی انحراف را در آنها به وجود بیاورید. حتی لباس‌خواب یا وضعیت خاص والدین در رختخواب می‌تواند فکر کودک را به خود مشغول کند. ورود کودک به اتاق والدین باید با آموزش‌های لازم مدیریت شود.
پرهیز از اعمال خشونت در صورت مشاهده‌ی خودارضایی کودکان: در صورت مشاهده‌ی خودارضایی کودکان یا اقدام آنها به لمس اندام جنسی‌شان، به هیچ عنوان خشونت به خرج ندهید و تلاش کنید از طریق بازی کردن و… حواس آنها را پرت کنید.
پرهیز از دست زدن به عضو جنسی کودک: برخی از خانواده‌ها و گاهی پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها برای شوخی با کودک، به آلت کودک دست زده و از واژه‌ی خاصی در مورد آن استفاده می‌کنند. این عمل برای کودک مخرب و آسیب‌رسان است.
جداسازی بستر کودکان از خواهر برادرهایشان
اصل گفت‌وگو در آموزش تربیت جنسی به کودکان و نوجوانان
شنونده‌ی خوبی باشید و اجازه دهید فرزندتان در کمال آرامش سوالات خود را مطرح کند.
صبور باشید.
احساسات کودک را درک کنید.
به او نشان دهید از این‌که سوالاتشان را با شما مطرح کرده‌اند، خوشحال هستید.
بعضی کودکان از این‌که شروع‌کننده باشند خجالت می‌کشند، در این مواقع شما پیش‌قدم شوید.
جواب‌ها ساده، روشن و متناسب با سطح رشد و سن کودکان باشد.
کودک را به خاطر سوال‌هایش تحقیر و سرزنش نکنید.
در توضیحات خود، اصطلاحات و لغت‌های مناسب و صحیح به کار ببرید.
فقط کتاب‌هایی را در اختیار فرزندتان قرار دهید که خودتان آنها را قبلا مطالعه کرده‌اید و درباره‌ی آنها نظر مثبتی داشته‌اید.
برای توضیح چارچوب‌های روند تولیدمثل به کودک، نحوه‌ی بیان خود را تمرین کنید. این کار سبب می‌شود تا با اطمینان بیشتری به پرسش‌های فرزندتان پاسخ دهید.
برای آن‌که به کنه تخیلات یا پیش‌آگاهی‌های فرزندتان پی ببرید، به جای جواب دادن به او، طرح سوال می‌تواند مفید و موثر واقع شود؛ مثلا از کودک بپرسید: «خودت چه فکری می‌کنی؟ به نظر تو بچه‌های کوچولو از کجا می‌آیند؟» این پرسش‌ها کار را ساده‌تر می‌کند و می‌توانید مسئله را از منظر کودک بررسی کنید.
سخن آخر
پدر و مادر آگاه می‌دانند که تربیت جنسی کارآمد، نه تنها احتمال خطراتی مثل سوء‌استفاده‌ی جنسی را برای فرزندانشان در جامعه‌ی امروزی کمتر می‌کند، بلکه او را برای زندگی سالم آماده خواهد کرد و یک کودک با اعتماد‌به‌نفس بالا را به جامعه می‌بخشند. چرا که بسیاری از مشکلات موجود بین افراد در رابطه‌ی عاطفی و زناشویی ناشی از عدم تربیت صحیح جنسی و غفلت از آن در دوران کودکی است.
اصولا این افراد در سنین بالاتر با وجود رابطه‌ی عمیق عاطفی، احساس رضایتمندی نمی‌کنند و توانایی برقراری یک رابطه‌ی جنسی لذت‌بخش را ندارند. بنابراین، پدر و مادری که به تربیت جنسی فرزندشان اهمیت می‌دهند، سلامت روانی و جنسی او را در دوران کودکی و بزرگسالی تضمین کرده‌اند. اگر پس از مطالعه‌ی این مقاله، باز هم سوالاتی در مورد تربیت جنسی کودکان داشتید، می‌توانید از درمانگران و متخصصان ما در حوزه‌ی کودک و نوجوان در کلینیک نیک‌آرام کمک بگیرید.
به قلم فاطمه حسام پور