خلاقیت چیست؟
خلاقیت و نوآوری به معنای انجام کار جدید و اثربخش است. کاری که ما را از دیگران متمایز کرده و به موفقیت نزدیک کند.
همه افراد از دوران کودکی خلاق هستند اما عواملی مانند محیط پیرامون، فرهنگ، خانواده، اطرافیان و… باعث می‌شوند به مرور زمان مهارت نوآوری و ابتکار خود را از دست بدهند.
این نکته را فراموش نکنید که خلاقیت و نوآوری استعدادی بالقوه است که برای افزایش و حفظ آن همواره باید تمرین‌هایی را انجام دهید. در غیر این صورت به مرور زمان مهارت تفکر خلاق را از دست خواهید داد.
نکته مهم در انجام تمرینات پرورش خلاقیت
باید بدانید که جمع‌آوری اطلاعات و تلاش برای خلاق بودن در تمام زمینه‌ها ما را به اهداف‌مان نمی‌رسانند و برای ما کارایی چندانی ندارند.
به همین دلیل برای رسیدن به اهدافی که در ذهن داریم و پیشرفت در زندگی شخصی و شغلی خود، باید بدانیم که چه چیزهایی برای ما مهم هستند تا تنها در آن حیطه‌ها اطلاعات و خلاقیت‌مان را پرورش دهیم.
با تمرین‌هایی که در این بخش معرفی می‌کنیم، می‌توانید به اهداف و مسائلی که مایل هستید خلاقیت و دانش خود را برای آن‌ها به کار بگیرید، پی ببرید و هدفمندتر پیش بروید.
1)فهرست‌برداری سریع
به این سوال در کمتر از 30 ثانیه پاسخ دهید: «سه هدف مهمی که هم‌اکنون در زندگی دارید، چیست؟».
اگر تنها 30 ثانیه برای پاسخ دادن به این سوال زمان داشته باشید، اهدافی که می‌نویسید واقعی خواهند بود. بعد از نوشتن اهداف‌تان لازم است به میزان رضایت از فعالیت‌ها و کارهایی که تاکنون انجام داده‌اید، برای هر کدام از این اهداف نمره‌ای در نظر بگیرید.
نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که به هر هدفی که کمترین نمره را اختصاص داده‌اید، بیشترین مشکل و سختی را برای رسیدن به آن دارید و باید برای آن چاره‌اندیشی کنید. برای مثال می‌توانید آموزش ببینید، از افراد آگاه مشاوره بگیرید و کتاب بخوانید تا بتوانید بهترین مسیر را پیدا کنید.
2)تمرینات خلاقیت :پرسش بی‌رحمانه
بدون شک در مسیر رسیدن به اهداف و خواسته‌ها با موانع و چالش‌های متعددی روبه‌رو می‌شوید که توان ادامه دادن به مسیر را از شما سلب می‌کنند.
در این‌گونه مواقع باید پرسش‌های بی‌رحمانه را از خود پرسید. پرسش‌هایی که شما را به تمرکز روی مسائل پیش آمده وادار کنند. این پرسش را برای اولین بار جیم کالینز مطرح کرد.
پرسش کلی: «سه مسئله اصلی دردسرساز کدام‌اند؟»
به این پرسش کلی توجه کنید و سپس آن را در حیطه فعالیت خود مطرح کنید. برای مثال در کسب و کاری که به آن مشغول هستید از خودتان بپرسید:
سه مسئله اصلی مالی ما کدام‌اند؟
سه مسئله اصلی فروش ما کدام‌اند؟
سه مسئله اصلی ما در مورد کارکنان کدام‌اند؟
و… .
اگر بتوانید این سوال اساسی را در موقعیت‌های درست از خودتان بپرسید و برای پاسخ‌هایی که بیان می‌کنید راه‌حلی پیدا کنید، بدون شک گامی بزرگ برای رسیدن به موفقیت برداشته‌اید.
3)قانون 20/80
قانون 20/80، قانونی است که می‌توانید آن را در تمام جنبه‌های زندگی فردی و اجتماعی خود به کار ببرید تا بتوانید بهترین عملکرد را داشته باشید.
برای انجام تمرین‌ها و رسیدن به نوآوری و ابداع در زمینه مورد نظرتان باید به این نکته توجه کنید که 80 درصد از مسائل، نگرانی‌ها و مشکلاتی که با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کنید، مربوط به فعالیت‌ها و عملکرهای خودتان است و تنها 20 درصد از آن‌ها به دیگران و عوامل بیرونی وابسته است.
بنابراین باید از خودتان بپرسید که چه چیزی لازم است در من تغییر کند تا بتوانم به اهدافی که در ذهنم دارم، برسم؟
4)تمرینات پرورش خلاقیت :شناسایی بهانه‌ها
اگر از شما بپرسند که دوست دارید درآمد ماهیانه خود را دو برابر کنید، بدون شک جواب‌تان مثبت است. اما اگر از شما بپرسند که چه چیزی باعث شده است که تا به امروز نتوانسته‌اید درآمدتان را افزایش دهید، شروع می‌کنید به بیان عذر و بهانه‌هایی که مانع شما بوده‌اند.
شناسایی این بهانه‌ها باعث می‌شود تا به ایده‌های جدیدی برسید و به مرور زمان خلاقیت‌تان افزایش پیدا کند.
برای مثال ممکن است بهانه بیاورید که:
زمان کافی برای این کار نداشتم،
نتوانستم فردی را پیدا کنم که در این زمینه به من کمک کند،
هنوز مهارت و اطلاعات کمی دارم،
و… .
این بهانه‌ها به مرور زمان تبدیل به باورهای محدود کننده می‌شوند و ما را از انجام و شروع هر کاری باز می‌دارند.
5)تصویرسازی ذهنی
همواره آینده ایده‌آلی که مایل هستید به آن برسید را در ذهن‌تان تصور کنید و سپس به زمان حال بازگردید و برای محقق ساختن آینده‌ای که تصور کرده‌اید، برنامه‌ریزی کنید.
داشتن برنامه ریزی باعث می‌شود تا بتوانید اولین گام را بردارید. شاید نتوانید برای تمام مسیر رسیدن به اهداف‌تان برنامه‌ای دقیق و حساب شده داشته باشید، اما به راحتی می‌توانید با تحقیق و پرس‌جو از افراد مناسب، اولین گام را بشناسید و اقدام کنید.
6)پرسش نهایی و جادویی
در نهایت یک سوال جادویی از خودتان بپرسید: «کدام کار است که اگر اطمینان داشتید به هیچ‌وجه در آن شکست نمی‌خورید، حتما آن کار را انجام می‌دادید؟»
جواب این سوال تکلیف شما را مشخص می‌کند که مایل هستید در کدام حیطه دانش‌تان را افزایش دهید و خلاقیت پیدا کنید تا به موفقیتی که انتظار آن را دارید، برسید.
در ادامه به بیان تمریناتی برای افزایش نوآوری می‌پردازیم.
تمرینات جذاب برای پرورش خلاقیت
«پایه و اساس رسیدن به تفکر خلاق، قدرت تصور و تصویر است».
برای این‌که بتوانید خلاقیت و نوآوری خود را افزایش دهید، تمرین‌هایی که در ادامه بیان می‌کنیم را روزانه و به‌طور مکرر انجام دهید:
1)دیدتان را تغییر دهید
اولین و جذاب‌ترین تمرین این است که سعی کنید دیدگاه خود را در مورد هر مسئله‌ای که با آن روبه‌رو می‌شوید، تغییر دهید.
برای مثال اگر دیدگاه‌تان در مورد بالشت تنها به وسیله‌ای برای خواب محدود شده است از امروز به بعد آن را به چشم تکیه‌گاه تخیل و یا شکارگاه کابوس ببینید.
می‌توانید شکل‌های مختلفی را روی کاغذ بکشید و آن‌ها را به تصاویر مختلفی تبدیل کنید. برای مثال نیمی از یک لوزی را بکشید و آن را به یک خرگوش و یا دهان تمساح تبدیل کنید.
2)تشابهات را بیابید
دو شی کاملا متفاوت را در کنار یکدیگر قرار دهید و سعی کنید تشابهات آن‌ها را روی برگه بنویسید. برای مثال گلدان و سماور، دفتر و لامپ، سوسک و شهاب‌سنگ و… . به جای شی می‌توانید دو شغل متفاوت را نیز با یکدیگر مقایسه کنید.
با انجام این تمرین و پیدا کردن تشابهات از این‌که تاکنون به این مسائل توجهی نداشته‌اید، شگفت‌زده خواهید شد.
3)بازی کنید
از بازی‌هایی مانند لگو و روبیک مار برای ساختن اشکال جدید استفاده کنید. با بازی‌های مختلف می‌توانید به فرد خلاق‌تری تبدیل شوید.
4)تجربیات جدید داشته باشید
کارهای جدید را هر از چندگاهی امتحان کنید. لازم نیست اقدام به فعالیت‌های خاص و دردسرساز کنید. تنها کافی است:
غذای جدیدی بپزید،
خوراکی‌هایی که تا امروز نخورده‌اید را امتحان کنید،
با افراد جدید ملاقات کنید،
به موزه بروید و آثار هنری را با دقت ببینید،
و یادگیری مهارت جدیدی را شروع کنید.
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که خلاقیت، استعداد و توانایی ذاتی است و همه افراد نمی‌توانند از آن بهره‌مند شوند. این تصور کاملا اشتباه است. با خواندن مقاله استعداد چیست به این نکته پی خواهید برد.
توصیه می‌کنم در یک بازه زمانی 30 روزه این تمرینات را به‌طور مکرر انجام دهید تا نتیجه دلخواه‌تان را ببینید.