خردمندی و سلامت روان

فیلسوف بزرگ ارسطو می‌گوید: “انسان عاقل می داند که چیزی نمی داند.” در واقع، خرد یک ساختار پیچیده و چند وجهی است که در رشته های مختلف از جمله روانشناسی مورد مطالعه قرار گرفته است. این ساختار معمایی با توانایی درک اطلاعات پیچیده، انعکاس تجربیات و احساسات خود، تنظیم احساسات، همدلی با دیگران، عمل به روش هایی که به نفع جامعه است و تأثیر اعمال خود بر دیگران و محیط را در نظر می گیرد مشخص می شود.
خرد برای سلامت کلی بسیار مهم است، زیرا افراد را قادر می‌سازد تا قضاوت درستی کنند، مشکلات را حل کنند، استرس را مدیریت کنند، روابط مثبتی ایجاد کنند، به آینده‌ای پایدار کمک کنند و توسعه شخصی و حرفه‌ای را تقویت کنند. تحقیقات روان‌شناختی مؤلفه‌های متعددی را شناسایی کرده است که خرد را مشخص می‌کند. این مولفه ها با هماهنگی کار می کنند تا درک عمیقی از جهان و جایگاه فرد در آن ایجاد کنند.
ابعاد خرد
بعد شناختی خرد شامل درک اطلاعات پیچیده و حل مسائلی است که افراد را قادر می سازد تا اطلاعات را تجزیه و تحلیل و ترکیب کنند و بر اساس دانش و تجربه خود قضاوت صحیحی داشته باشند. محققان دریافته‌اند که افراد مسن‌تر نسبت به بزرگسالان جوان که پیشنهاد می‌کنند استراتژی‌های شناختی در ارتقای خرد ضروری هستند و تجربه نقش مهمی در توسعه این مهارت‌ها ایفا می‌کند، احتمالاً از راهبردهای شناختی مانند جستجوی اطلاعات و ارزیابی جایگزین‌ها برای حل مشکلات بیشتر استفاده می‌کنند.
بعد بازتابی خرد شامل تأمل در تجربیات و احساسات خود است. این مؤلفه افراد را قادر می‌سازد تا خود را بهتر درک کنند، در مورد رفتار و ارزش‌های خود اطلاعاتی کسب کنند و حس خودآگاهی را در خود پرورش دهند. مطالعه‌ای در سال 2010 نشان داد که افرادی که در خرد انعکاسی امتیاز بیشتری کسب کرده‌اند، بیشتر درگیر بازتاب خود هستند و در تنظیم احساسات خود بهتر عمل می‌کنند، که نشان می‌دهد دانش متفکرانه یک مؤلفه مهم در ارتقای رفاه عاطفی و رشد شخصی است.
بعد عاطفی خرد شامل مدیریت عاطفی و همدلی است که افراد را قادر می سازد تا احساسات را کنترل کنند، استرس را مدیریت کنند و با دیگران همدلی کنند. محققان دریافتند افرادی که در خرد عاطفی نمره بالاتری می‌گیرند، به احتمال زیاد احساسات خود را به طور مؤثر کنترل می‌کنند و سطوح بالاتری از همدلی، ارتقای ارتباط اجتماعی و رفاه عاطفی دارند.
بعد اجتماعی خرد متضمن احساس مسئولیت اجتماعی و نوع دوستی است. این عنصر افراد را قادر می سازد تا نیازهای دیگران را در نظر بگیرند و به گونه ای عمل کنند که به نفع جامعه باشد. مطالعه ای توسط آردلت (Ardelt) انجام شد، نشان داد افرادی که در خرد اجتماعی نمرات بالاتری کسب کرده اند، بیشتر درگیر رفتارهای اجتماعی هستند، مانند داوطلب شدن و کمک به دیگران که مؤلفه های اساسی مسئولیت اجتماعی هستند.

پرورش خرد
برای پرورش و تقویت خرد، می‌توانیم راهبردهای زیر را تشویق کنیم:

خود اندیشی را تشویق کنید: خود اندیشی شامل بررسی افکار، احساسات و رفتارهای فرد است. تشویق افراد به خود اندیشی می تواند به آنها در درک بهتر خود و دیگران کمک کند. همچنین می تواند به آنها کمک کند تا نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنند، که می تواند به آنها در تصمیم گیری و حل مشکلات کمک کند.
نگرش باز را تقویت کنید: نگرش باز شامل پذیرا بودن از ایده ها و دیدگاه های جدید است. تشویق افراد به داشتن ذهنی باز می تواند به آنها کمک کند تفکر خود را گسترش دهند و راه حل های جایگزینی برای مشکلات در نظر بگیرند. همچنین می تواند به آنها کمک کند تا تنوع را درک کنند و تعصبات را کاهش دهند.
تشویق به یادگیری مادام العمر: یادگیری مادام العمر شامل کسب دانش و مهارت های جدید در طول زندگی است. تشویق افراد به ادامه تحصیل می تواند به آنها کمک کند تا با تغییرات محیطی سازگار شوند و مهارت های حل مسئله خود را بهبود بخشند. همچنین می تواند پیشرفت شخصی و حرفه ای آنها را افزایش دهد.
همدلی را تشویق کنید: همدلی شامل درک و به اشتراک گذاشتن احساسات دیگران است. تشویق افراد به همدلی می تواند به آنها کمک کند با دیگران ارتباط برقرار کنند و روابط مثبت ایجاد کنند. همچنین می تواند به آنها در درک دیدگاه های مختلف و قدردانی از تجربیات مختلف کمک کند.
تشویق به تنظیم هیجانی: تنظیم عاطفی شامل مدیریت مؤثر احساسات خود است. تشویق افراد به تنظیم احساسات خود می تواند به آنها کمک کند تا با استرس کنار بیایند و مهارت های تصمیم گیری خود را بهبود بخشند.
تشویق مسئولیت اجتماعی: مسئولیت اجتماعی شامل در نظر گرفتن تأثیر اعمال خود بر دیگران و محیط است. تشویق افراد به مسئولیت پذیری اجتماعی می تواند به آنها کمک کند تا تصمیمات اخلاقی بگیرند و به آینده ای پایدار کمک کنند.
نوع دوستی را تشویق کنید: نوع دوستی شامل عمل به نفع دیگران بدون انتظار چیزی است. تشویق افراد به کار نوع دوستانه می تواند به آنها کمک کند تا شفقت و همدلی ایجاد کنند.
دیدگاه‌گیری را تشویق کنید: دیدگاه‌گیری شامل در نظر گرفتن این است که دیگران چگونه ممکن است یک موقعیت را ببینند. تشویق افراد به دیدگاه‌های متفاوت می‌تواند به آنها کمک کند تا دیدگاه‌های مختلف را درک کنند و تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند.
تشویق به تفکر در مورد ارزش ها: تأمل در ارزش ها شامل در نظر گرفتن باورها و اصول فرد است. تشویق افراد به تفکر در مورد ارزش های خود می تواند به آنها کمک کند تا اهداف و اولویت های خود را روشن کنند.
کسب تجربه و راهنمایی از دیگران: این شامل جستجوی راهنمایی و حمایت از افراد با تجربه است. تشویق افراد به جستجوی تجربیات و هدایت افراد با تجربه می تواند به آنها کمک کند تا بینش ها و دیدگاه های ارزشمندی به دست آورند.
اجتناب از مسیر تلخ
همانطور که در تلاش برای توسعه خرد خود هستیم، می‌توانیم از سخنان حکیمانه کنفوسیوس (Confucius) الهام بگیریم: «با سه روش می‌توانیم حکمت را بیاموزیم: اول، با تأمل، که عالی‌ترین است. دوم، با تقلید، که آسان‌ترین است. سوم، با تجربه، که تلخ ترین است.” با درک و توسعه مولفه‌های لازم خرد، می‌توانیم احساس خودآگاهی، مسئولیت اجتماعی، همدلی و مهارت‌های تفکر انتقادی را در خود پرورش دهیم.
این مهارت‌ها می‌توانند به ما کمک کنند تا در پیچیدگی‌های زندگی پیمایش کنیم و بتوانیم تصمیمات درستی بگیریم که به نفع خود و جامعه باشد.
به جای تکیه صرف بر تجربیات منفی برای یادگیری درس های ارزشمند، می توانیم فعالانه در جهت توسعه خرد از طریق ابزارهای عملی تلاش کنیم. با انجام این کار، می‌توانیم زندگی کامل‌تر و هدفمندتری داشته باشیم و در ایجاد دنیایی بهتر برای خود و نسل‌های آینده سهیم باشیم.