می‌دانیم که نحوهٔ لباس پوشیدن بر شناخت و قضاوت افراد نسبت به ما تاثیر می‌گذارد؛ اما باید بدانید که همین لباس می‌تواند بر روح و روان خودمان نیز تاثیرگذار باشد. پوشیدن لباس‌های مختلف، افکار و فرآیندهای ذهنی مختلفی را ایجاد می‌کند. لباس می‌تواند روحیه و افکار ما را تغییر دهد.
جای هیچ تردیدی وجود ندارد که آنچه که ما به تن می‌کنیم، همان چیزی است که ما هستیم؛ چون مد و لباس راهی برای نشان دادن خود، هویت و حتی نشان دادن احساس‌مان است. لباس‌هایی که روزانه می‌پوشیم، بیانگر روشی است که می‌خواهیم دیگران از طریق آن ما را درک کنند؛ حتی با این لباس‌ها است که می‌توانیم بفهمیم خودمان را چگونه می‌بینیم. لباس‌ها حتی بر توانایی شناختی ما نیز تاثیر می‌گذارند.
چگونه لباس بر روحیه تاثیر می‌گذارد؟
روانشناسان و محققان بر این باورند که گاهی اوقات لباس تاثیر مستقیمی بر روحیه و رفتار افراد دارد. در این صورت لباس و پوشش نه تنها بر ظاهر و برون، بلکه بر درون، خلق و خو و اعتماد به‌نفس نیز تاثیر دارد. از این رو بسیاری از احساسات ما می‌تواند ناشی از مدل لباس و حتی رنگ آن باشد.
اما این تنها یک بُعد از این حقیقت است. چرا که ممکن است احساسات ما نیز روی انتخاب لباس‌هایمان نیز تاثیر بگذارد. برای مثال ممکن است یک روز ناراحت باشید و به طور ناخودآگاه یک لباس مشکی و کهنه از کمد خارج کنید و تا آخر روز آن را به تن کنید. به این جمله توجه کنید: برای موفقیت لباس بپوشید! بنابراین در صورتی که به طور آگاهانه لباس خود را انتخاب کنید، ممکن است لباس، بر رفتار و روحیه شما تاثیر مستقیم بگذارد. از این رو توصیه می‌کنیم برای حال خوب و موفقیت خود لباس بپوشید!
جای هیچ تردیدی وجود ندارد که آنچه که ما به تن می‌کنیم، همان چیزی است که ما هستیم؛ چون مد و لباس راهی برای نشان دادن خود، هویت و حتی نشان دادن احساس‌مان است. لباس‌هایی که روزانه می‌پوشیم، بیانگر روشی است که می‌خواهیم دیگران از طریق آن ما را درک کنند؛ حتی با این لباس‌ها است که می‌توانیم بفهمیم خودمان را چگونه می‌بینیم. لباس‌ها حتی بر توانایی شناختی ما نیز تاثیر می‌گذارند.
چگونه لباس بر روحیه تاثیر می‌گذارد؟
روانشناسان و محققان بر این باورند که گاهی اوقات لباس تاثیر مستقیمی بر روحیه و رفتار افراد دارد. در این صورت لباس و پوشش نه تنها بر ظاهر و برون، بلکه بر درون، خلق و خو و اعتماد به‌نفس نیز تاثیر دارد. از این رو بسیاری از احساسات ما می‌تواند ناشی از مدل لباس و حتی رنگ آن باشد.
اما این تنها یک بُعد از این حقیقت است. چرا که ممکن است احساسات ما نیز روی انتخاب لباس‌هایمان نیز تاثیر بگذارد. برای مثال ممکن است یک روز ناراحت باشید و به طور ناخودآگاه یک لباس مشکی و کهنه از کمد خارج کنید و تا آخر روز آن را به تن کنید. به این جمله توجه کنید: برای موفقیت لباس بپوشید! بنابراین در صورتی که به طور آگاهانه لباس خود را انتخاب کنید، ممکن است لباس، بر رفتار و روحیه شما تاثیر مستقیم بگذارد. از این رو توصیه می‌کنیم برای حال خوب و موفقیت خود لباس بپوشید!
در سال ۲۰۱۲ محققانی از دانشگاه Northwestern آمریکا دریافتند که پوشیدن لباس‌های خاص بر روان و عملکرد فرد تاثیر دارد. این محققان به این نتیجه رسیدند که هر لباس معنای نمادین دارد. وقتی لباسی با یک معنی خاص را می‌پوشیم، این پوشش بر وضعیت روانی ما می‌تواند تاثیر بگذارد. به این امر «شناخت پوشش» اطلاق می‌شود. به عنوان مثال، روپوش آزمایشگاه به هوش و تفکر علمی ربط دارد. بنا به گفته محققان زمانی که فردی روپوش آزمایشگاه به تن می‌کند، این خصوصیاتی که روپوش نماد آن است، تاثیرات مثبتی بر عملکرد فرد در انجام وظایف خاص می‌گذارد.
نتایج مطالعه نشان می‌دهد که آنچه ما می‌پوشیم و معنای نمادینی که لباس‌های خاص دارد، تاثیرات بسزایی بر وضعیت روحی و روانی ما دارد. Camay Abraham که دارای مدرک کارشناسی ارشد در زمینه روانشناسی کاربردی در مد و لباس از دانشگاه فشن لندن است، می‌گوید: این تجربه واقعا نشان می‌دهد که لباس چگونه می‌تواند بر روان و حواس ما تاثیر بگذارد؛ حتی بر احساسی که نسبت به خود و شایستگی‌هایمان داریم هم اثرگذار است. این تاثیرات ممکن است مثبت یا منفی باشد.
آبراهام معتقد است اگر لباسی که می‌پوشیم با یک ساختار منفی مرتبط باشد، می‌تواند تاثیر منفی بر سلامت روان ما بگذارد. بنابراین «شناخت پوشش» یک خیابان دوطرفه است، درست مثل انتخاب روزانه لباس ما که می‌تواند احساس خوب یا بدی به ما منتقل کند. در روزهایی که حالمان خوب نیست، می‌توانیم لباس‌هایی بپوشیم که احساس خوبی به ما منتقل می‌کند و مثل زرهی در مقابل حال بدمان عمل می‌کند. در چنین روزهایی ممکن است ست کردن لباس کمی برایتان دشوار باشد؛ در چنین مواقعی لباسی بپوشید که راحت است.
ناهماهنگی شناختی
گاهی دوست دارید از استایل افراد دیگری تقلید کنید؛ اما ممکن است چنین استایلی، حسی که به آن فرد می‌دهد را به شما منتقل نکند و با آن اصلا احساس راحتی نکنید. در چنین مواقعی هرگز چنین لباس‌هایی را نپوشید. در این مورد، آبراهام به رابطهٔ بین ناهماهنگی و ناسازگاری شناختی و فشن اشاره می‌کند. اصطلاح «ناهماهنگی شناختی» نوعی پدیدهٔ روان‌شناختی را توصیف می‌کند که در آن عملی که با اعتقادات یا ارزش‌های شخصی ما همسو نیست، منجر به کشمکش و ناسازگاری ذهنی و در نتیجه ناراحتی روانی می‌شود. برای رفع چنین مشکلی، یا باید کاری که با عقایدمان همسو نیست را انجام ندهیم، یا خودمان را متقاعد کنیم که چنین عملی در واقع همان چیزی است که می‌خواهیم انجام دهیم.
گاهی فرد ممکن است دیگر چنین لباسی نپوشد، گاهی هم امکان دارد اعتقادات و باورهای خود را همسو با آن لباس کند. آبراهام می‌گوید: شما متوجه می‌شوید که این استایلی که دارید، با اعتقادات، باورها، ایدئال‌ها یا ارزش‌های شما سازگار نیست، بنابراین از لحاظ روانی احساس ناراحتی می‌کنید و سعی می‌کنید با تغییر استایل‌تان، این احساسات بد را از خود دور کنید. اگر شما هم چنین مشکلی دارید، سعی کنید چیزی بپوشید که با آن احساس راحتی می‌کنید. گاهی نیز می‌خواهیم نشان دهیم که این استایل، قسمت جدیدی از خودمان است و دقیقا همان چیزی است که می‌خواهیم به خودمان و دیگران منتقل کنیم.
یک آزمایشی در این زمینه انجام شد که ۱۰۰ زن در آن شرکت کردند و از آن‌ها در مورد لباسی که هنگام افسردگی به تن می‌کنند، پرسیده شد. بیش از نیمی از آن‌ها شلوار جین و پیراهن گشاد را انتخاب کردند و ۹۰ درصد آن‌ها گفتند که در چنین مواقعی از هر لباسی که احساس اعتماد به نفس آن‌ها را تقویت می‌کند، غافل می‌شوند. این نشان می‌دهد که وقتی که حالمان خوب نیست، لباس ساده انتخاب می‌کنیم؛ چون نمی‌خواهیم مورد توجه واقع شویم. فقط ۲ درصد این زنان گفتند که زمانی که خوشحال هستند، لباس گشاد می‌پوشند. این ممکن است مربوط به درمان رایج توصیه‌شده برای افسردگی باشد که بر تسکین و مراقبت از خود تمرکز دارد. این هم درست است، اما باید به این نکته نیز توجه داشته باشیم که انتخاب لباسی که به ما حس راحتی و آرامش می‌بخشد و ظاهر ما را زیبا می‌کند نیز بر روحیه تاثیر مثبتی دارد.
ارتباط بین روحیهٔ ما، تلاشی که می‌خواهیم بکنیم و هچنین ظاهرمان مشخص و آشکار است. اغلب لباس و ظاهر یک فرد گویای وضعیت روحی او است. مطالعات زیادی نشان داده‌اند که لباس‌هایی که به هنگام شادی می‌پوشیم، لباس‌هایی متناسب و خوش‌فرم با رنگ‌های روشن هستند. ما می‌توانیم زمانی که حال روحی‌مان خوب نیست، چنین لباس‌هایی را انتخاب کنیم و به خودمان اعتماد به نفس ببخشیم. این نشان از قدرت روان‌شناختی لباس و چگونگی تاثیر انتخاب درست بر شادی افراد دارد.
آبراهام معتقد است که باید لباسی پوشید که احساسی که می‌خواهیم را در ما ایجاد کند؛ چون باید به این موضوع تمرکز کنید که می‌خواهید چه احساسی داشته باشید، نه اینکه الان چه حسی دارید. مثلا اگر بی‌حوصله یا ناراحت هستید، لباسی بپوشید که حس شادی و سرزندگی در شما ایجاد کند. پوشیدن آن چیزی که می‌خواهید احساس مورد نظرتان را به شما منتقل کند، روشی است که وضعیت روحی که به دنبالش هستید را مجسم می‌کند و باعث می‌شود که دیگران نگرش مثبتی نسبت شما داشته باشند. اما مد و لباس فقط احساسات ما را نشان نمی دهد؛ مد بر نحوهٔ برخورد سایر افراد با ما نیز تاثیرگذار است که به نوبهٔ خود می‌تواند سلامت روان ما را تحت تاثیر بگذارد. آبراهام مثالی در این مورد می‌زند: با پوشیدن لباس‌های مد روز، ممکن است بیشتر مورد پذیرش مردم قرار بگیرید، چون چهارچوبی را دنبال می‌کنید که در زمانهٔ خود، در جامعه قابل قبول است.
تاثیر روانی و اجتماعی طرز لباس پوشیدن بر ذهن افراد
1. لباس به شما احساس قدرت می‌دهد
بر اساس تحقیقات صورت گرفته، لباس به شما احساس قدرت می‌دهد. محققان روی گروهی از خانم‌ها و آقایانی که در تجارت مشغول به کار بودند، تحقیقاتی صورت دادند که در نهایت به این نتیجه رسیدند که لباس‌های رسمی همچون کت و شلوار مردانه یا کت و دامن زنانه احساس قدرت و اعتماد به‌نفس را در انسان افزایش می‌دهد. محققان این گروه را با گروه دومی که لباس‌های بدون فکر و کهنه در محل کار به تن می‌کردند، مقایسه کردند و در نتیجه دریافتند گروه دوم در مقابله با چالش‌ها و روندهای منطقی، ضعیف‌تر عمل می‌کنند، چرا که اعتماد به نفس پایین‌تری دارند. از این رو قدرت لباس‌های رسمی را دست کم نگیرید. اگرچه این روزها بسیاری از مشاغل، انتخاب لباس را به نظر شخصی کارمندان سپرده‌اند، اما مانتوی زنانه رسمی یا کت مردانه، نسبت به مانتو اسپرت یا تیشرت اسپرت مردانه، باعث افزایش اعتماد به‌نفس و قدرت بیشتری می‌شود. چرا که شما به طور ناخودآگاه در لباس رسمی مجبور می‌شوید که قوز نکنید و رفتار آراسته‌تری داشته باشید.
2. لباس بر طرز تفکر شما تاثیر می‌گذارد
علاوه بر قدرت، لباس بر طرز تفکر نیز تاثیر می‌گذارد. برای مثال بسیاری از نویسندگان مشهور دنیا، در ابتدای صبح یک لباس آراسته یا رسمی به تن می‌کردند تا احساس کنند وارد یک محل کار حرفه‌ای شده‌اند. سپس متن یا داستان خود را خلق می‌کردند و این‌گونه آثار قدرتمند آنان در طول تاریخ ماندگار ماند. شاید برای شما نیز اتفاق افتاده باشد، زمانی که در خانه هستید و لباس راحتی یا کهنه به تن دارید، احساس خستگی می‌کنید. اما هنگامی که برای مهمانی یا محل کار خود لباس به تن می‌کنید، انرژی بیشتری دارید و دیگر کسل نیستید. از این رو می‌توان به این نکته پی برد که لباس بر طرز تفکر نیز تاثیر دارد.
3. لباس ورزشی شما را به تحرک هدایت می‌کند
لباس ورزشی همچون یک لباس جادویی عمل می‌کند و شما را به ورزش هدایت می‌کند. در ذهن ما یک مسئله به طور ناخودآگاه ثبت شده است که لباس ورزشی برای ورزش است. از این رو هنگامی که لباس ورزشی زنانه یا مردانه به تن می‌کنید، مغزتان شما را به تحرک سوق می‌دهد. جالب است بدانید نه تنها لباس ورزشی، بلکه رنگ آن نیز بر ذهن‌تان تاثیر دارد. در المپیک سال ۲۰۰۴ بسیاری از افرادی که مسابقات را از حریفان خود باختند، لباس آبی به تن داشتند و بیشتر افرادی که پیروز مسابقه شدند، لباس قرمز پوشیده بودند. از این رو محققان مقاله‌ای در ژورنال ورزش و روانشناسی منتشر کردند که افرادی که در مسابقات لباس قرمز به تن داشتند توانستند وزنه‌های سنگین‌تری را بلند کنند و ضربان قلب بالاتری نسبت به دیگر رقیب‌ها داشتند. ناگفته نماند که این مسئله اثبات نشده است، اما قدرت رنگ‌ها را نمی‌توان بر ذهن نادیده گرفت.
4. لباس بر هوش شما تاثیر دارد
ممکن است برایتان عجیب به نظر برسد، اما لباس نه تنها بر هوش شما تاثیر دارد، بلکه باعث می‌شود که باهوش‌تر به نظر برسید. به لباس فُرم پزشکان یا خلبان‌ها توجه کنید. بر اساس تحقیقات، بعضی از لباس‌ها نه تنها باعث می‌شوند که باهوش‌تر به نظر برسید، بلکه کمک می‌کند تا رفتار هوشمندانه‌ای نیز داشته باشید.
5. لباس تاثیر مستقیمی بر موفقیت مصاحبه شغلی دارد
اولین نکته‌ای که توجه دیگران را در مصاحه شغلی جلب می‌کند، ظاهر و پوشش شما است. در واقع پیش از آنکه صحبت کنید و از خودتان و تجربیات شخصیتان بگویید، لباس‌تان می‌تواند بسیاری از خصوصیت اخلاقی را بیان کند. چرا که لباسی که به تن دارید، انتخاب شخصیتان است. از این رو توصیه می‌کنیم در مصاحبه کاری یک لباس رسمی یا نیمه‌رسمی به تن کنید، چرا که شما را موقرتر نشان می‌دهد. همچنین لباس مصاحبه باید به گونه‌ای باشد که اعتماد به نفس‌تان را نیز افزایش دهد. در این صورت پیش از مصاحبه زمانی را به انتخاب یک لباس موقر و رسمی اختصاص دهید و برای موفقیتتان لباس به تن کنید.
6. لباس مناسب روحیه شما را شاد می‌کند
بر اساس تحقیقات صورت گرفته، لباس مناسب و زیبا روحیه شما را شاد می‌کند. بسیاری از افرادی که ناراحت یا مضطرب هستند به صورت ناخودآگاه لباس‌های خود را بدون فکر انتخاب می‌کنند. همین مسئله باعث می‌شود که غمگین بمانند. با این حال اگر می‌خواهید در روحیه‌تان بهبودی ایجاد شود، لباسی که دوست دارید و فکر می‌کنید برازنده‌تان است را انتخاب کنید. همچنین رنگ‌های روشن نیز در ذهن تاثیر مستقیم و مثبتی دارد. برای مثال رنگ قرمز باعث شادی و رنگ آبی باعث آرامش می‌گردد.
لباس، بدن و خود نتایج مطالعه‌ای در روانشناسی اجتماعی لباس
کیم جانسون، استاد دانشگاه مینه‌سوتا و همکاران در مجموعه‌ای از پژوهش‌های آزمایشی به بررسی و تحلیل جنبه‌های اجتماعی لباس و رنگ پوشش افراد بر ادراک فرد از خود و همچنین تصویرسازی دیگران از فرد پرداختند. این گزارش که در نوامبر ۲۰۱۴ در مجله علمی پژوهشی اسپرینگر منتشر شد، نتایج مهمی در باب روانشناسی اجتماعی لباس به اشتراک می‌گذارد که در زیر خلاصه‌ای از آن را از نظر می‌گذرانیم.
دو پژوهشی که ادموند و کاهون (۱۹۸۶) محققان امریکایی راجع به لباس تحریک‌آمیز زنان و تصویرسازی مردان و زنان درباره آن، انجام داده اند، نشان داد رتبه‌بندی زنانی که لباس تحریک‌آمیز می‌پوشیدند، منفی‌تر از زنانی بود که لباس غیرتحریک‌کننده می‌پوشیدند. زمانی که زنان مدل لباس تحریک‌آمیز می‌پوشیدند با این ویژگی‌ها توصیف می‌شدند: از نظر جنسی جذاب‌تر، دارای تجربه جنسی بیشتر، در ازدواج کمتر وفادار، بیشتر احتمال دارد تمسخر جنسی انجام دهد، بیشتر احتمال دارد از رابطه جنسی برای منافع شخصی استفاده کند، بیشتر احتمال دارد مورد تجاوز جنسی قرار گرفته‌باشد.
همچنین ابی و همکاران (۱۹۸۷) در پژوهشی از شرکت‌کنندگان خواستند ویژگی‌های دو زن را با دو سبک پوشش برهنه (دامن چاکدار، بلوز کوتاه، کفش پاشنه بلند) و پوشیده (دامن بدون چاک، بلوز یقه بسته، چکمه اسپرت) ارزیابی کنند. نتایج امتیازات نشان داد فرد هنگام پوشیدن لباس‌های برهنه به طور قابل‌توجهی اغواگر، اهل گفتگو با محوریت مسائل جنسی، شهوانی، پیچیده، بی‌بند و بار، قاطع، غیرصادق و مرموز ارزیابی می‌شد.
در سال ۲۰۱۰ پژوهش دیگری توسط جانسون و ورکمن احتمال آزار جنسی را به عنوان تابعی از پوشش تحریک‌آمیز زنان مورد مطالعه قرار داد. در این پژوهش عکس دو مدل زن با دو پوشش متفاوت به شرکت‌کنندگان نشان داده‌شد؛ اولی با لباس تحریک‌کننده (دامن بالای زانو، بلوز کوتاه، کفش پاشنه بلند و ساپورت مشکی) و دومی با لباس غیر تحریک‌کننده (کت و شلوار تیره، کفش پاشنه پهن متوسط). طبق ارزیابی شرکت‌کنندگان مدل اول در مقایسه با مدل دوم به احتمال بیشتری مورد تحریک و آزار جنسی قرار می‌گرفت.
تیگمن و اندرو در یک مطالعه تجربی در سال ۲۰۱۲ اثرات لباس را بر ادراک فرد از خود مورد بررسی قرار دادند. در این مطالعه از شرکت‌کنندگان خواسته شد خود را در چهار وضعیت لباس در اجتماع تصور و توصیف کنند: «چه چیزی می‌بینند، چه چیزی احساس می‌کنند، چه چیزی فکر می‌کنند». چهار سناریوی لباس عبارت بودند از: تصور پوشیدن لباس شنا در خیابان، تصور پوشیدن لباس شنا در رختکن، تصور پوشیدن ژاکت در خیابان و تصور پوشیدن ژاکت در اتاق رختکن.
این پژوهش نشان داد فکر کردن به پوشیدن لباس شنا در مقایسه با ژاکت حالت خودابزار انگاری بیشتر در فرد، شرم از بدن بیشتر، نارضایتی از وضعیت بدنی بیشتر و خلق و خوی منفی‌تر را ایجاد می‌کند.
تاثیر رنگ‌ها
لباس‌ها احساسات مختلفی به ما منتقل می‌کنند و رنگ یکی از قوی‌ترین روش‌هایی است که می‌توانیم از طریق آن احساسات خود را بیان کنیم.
مطالعات زیادی در این زمینه انجام شده است، اما یک چیز بسیار واضح است: بین روحیه و احساسات ما و آنچه که برای پوشیدن انتخاب می‌کنیم، ارتباط مستقیم وجود دارد. این امر به‌طور چشمگیری بر رفتار، اعتماد به نفس و تعاملات اجتماعی ما تاثیر دارد. Julie Zanes که یک مشاور است، می‌گوید: من مراجعانم را تشویق می‌کنم که طوری لباس بپوشند که انگار حال‌شان خوب است. این امر بر عزت نفس آن‌ها تاثیر مثبت می‌گذارد و باعث می‌شود تفکرمثبت جایگزین افکار منفی‌شان شود. و این است قدرت مد و لباس!
پژوهشگران روانشناسی اجتماعی از دهه ۱۹۹۰ نظریه‌ای را با عنوان «نظریه رنگ» مطرح کردند. طبق این نظریه، رنگ نیز مانند سایر متغیر‌هایی که بر ادراک اجتماعی تأثیر می‌گذارد، معنایی را منتقل می‌کند که تابعی از زمینه‌های اجتماعی و تاریخی است. معانی رنگ‌ها در طول زمان بر اثر همزمانی و جفت شدن‌های مکرر با یک تجربه یا پیام خاص (مثلاً نور قرمز علامت توقف یا خطر) یا تمایلات بیولوژیکی برای پاسخ به رنگ در زمینه‌های خاص تداعی می‌شوند.
در یکی از مطالعات که از سوی گوگن در سال ۲۰۱۲ انجام شد، جذابیت جنسی زنان به عنوان تابعی از رنگ پیراهن مورد مطالعه قرار گرفت. در این پژوهش شرکت‌کنندگان عکس زنی را در لباس‌هایی با رنگ‌های متفاوت مشاهده می‌کردند و در موارد مختلف به هر عکس امتیار می‌دادند. نتایج نشان داد هنگام پوشیدن رنگ قرمز در مقایسه با رنگ‌های دیگر، زن جذاب‌تر و دارای تمایل جنسی بیشتر درنظر گرفته می‌شد.
همچنین آزمایش پازادا و همکاران در سال ۲۰۱۴ نشان داد زنان نیز بین پوشیدن لباس قرمز و توانایی جنسی زن دیگر ارتباط برقرار و او را رقیب جنسی خود تلقی می‌کنند. آن‌ها همچنین دریافتند زنان نسبت به زنی که لباس قرمز پوشیده‌بود در مقایسه با زنی با لباس سفید حساسیت جنسی بیشتری احساس و او را از نظر جنسی پذیراتر ارزیابی می‌کردند. آزمایش بعدی آن‌ها نشان داد زن دارای لباس قرمز از سوی شرکت‌کنندگان زن، مورد تحقیر بیشتری قرار گرفت و رتبه‌بندی وفاداری جنسی او کمتر بود.
همچنین از زنان شرکت‌کننده درخواست شد درباره احتمال اینکه اجازه دهند دوست از جنس مخالف آن‌ها با هر یک از مدل‌های زن مورد آزمایش (لباس قرمز و لباس سبز) آشنا شود، اعلام نظر کنند. نتایج نشان داد شرکت‌کنندگان بیشتر تمایل داشتند دوست خود را از تعامل با مدل لباس قرمز بازدارند.
پژوهشگران متعددی علاقه‌مند به بررسی نوع لباس بر رفتار‌های فرد بوده‌اند. فردریکسون و همکاران (۱۹۹۸) به مطالعه خودابزار انگاری زنان بر عملکرد شخصی آن‌ها پرداختند. آن‌ها از تعدادی شرکت‌کننده زن خواستند در یک فروشگاه پوشاک به اتاق پرو رفته و یک مایو یا یک ژاکت بلند را پرو کنند. سپس از شرکت‌کنندگان خواسته می‌شد یک آزمون عملکرد ریاضی را انجام دهند. نتایج نشان داد زنانی که لباس شنا می‌پوشیدند، در مقایسه با زنانی که ژاکت بلند پوشیده‌بودند، عملکرد ضعیف‌تری در آزمون ریاضی داشتند. چنین اثری در شرکت‌کنندگان مرد یافت نشد.
هبل و همکاران در سال ۲۰۰۴ همین آزمایش را در بین شرکت‌کنندگانی از قومیت‌های اسپانیایی، افریقایی امریکایی، آسیایی امریکایی و قفقازی اجرا کردند. در کلیه این پژوهش‌ها شرکت‌کنندگانی که لباس شنا به تن داشتند در آزمون ریاضی عملکرد بدتری نسبت به شرکت‌کنندگان با پلیور بلند داشتند. این نتایج برای همه قومیت‌ها یکسان بود.
موارد بالا تنها بخشی از یافته‌های محققان حوزه روانشناسی اجتماعی در رابطه با تأثیرات پوشش و لباس بر ادراک فرد از خود و ادراک دیگران از فرد بود. بر اساس این یافته‌ها می‌توان گفت پوشش و لباس یک فرد امری صرفاً شخصی و خصوصی نبوده و بر جامعه اطراف فرد نیز تأثیرگذار است. لباس افراد، رنگ و سبک پوشش آن‌ها نه‌تنها امری خنثی و بدون بار ارزشی محسوب نمی‌شود، بلکه همچون آینه‌ای است که سایرین بر اساس آن بسیاری از ویژگی‌های فردی و فرهنگی و زمینه‌ای فرد را حدس می‌زنند.
انجام پژوهش‌ها در میان قومیت‌های متعدد و اخذ نتایج یکسان حاکی از وجود نوعی توافق کلی انسانی در مسائلی، چون مذمت برهنگی و طرفداری از وقار در پوشش است.
سخن آخر
لباسی که می‌پوشیم، نشان می‌دهد که دوست داریم چگونه مردم با ما رفتار کنند، به چه گروه از جامعه تعلق داریم یا می‌خواهیم مورد قبول چه جمعی واقع شویم. پذیرش آنچه که هستیم و آنچه که می‌پوشیم به ما آرامش روانی می‌بخشد، همان‌طور که پوشیدن لباسی که با آن راحت هستیم می‌تواند بر سلامت روان ما تاثیر بگذارد. اما برای حضور در اجتماع باید به عرف و قوانین پوشش هر کشوری احترام گذاشت.
نتایج مطالعه نشان می‌دهد که آنچه ما می‌پوشیم و معنای نمادینی که لباس‌های خاص دارد، تاثیرات بسزایی بر وضعیت روحی و روانی ما دارد. Camay Abraham که دارای مدرک کارشناسی ارشد در زمینه روانشناسی کاربردی در مد و لباس از دانشگاه فشن لندن است، می‌گوید: این تجربه واقعا نشان می‌دهد که لباس چگونه می‌تواند بر روان و حواس ما تاثیر بگذارد؛ حتی بر احساسی که نسبت به خود و شایستگی‌هایمان داریم هم اثرگذار است. این تاثیرات ممکن است مثبت یا منفی باشد.
آبراهام معتقد است اگر لباسی که می‌پوشیم با یک ساختار منفی مرتبط باشد، می‌تواند تاثیر منفی بر سلامت روان ما بگذارد. بنابراین «شناخت پوشش» یک خیابان دوطرفه است، درست مثل انتخاب روزانه لباس ما که می‌تواند احساس خوب یا بدی به ما منتقل کند. در روزهایی که حالمان خوب نیست، می‌توانیم لباس‌هایی بپوشیم که احساس خوبی به ما منتقل می‌کند و مثل زرهی در مقابل حال بدمان عمل می‌کند. در چنین روزهایی ممکن است ست کردن لباس کمی برایتان دشوار باشد؛ در چنین مواقعی لباسی بپوشید که راحت است.
ناهماهنگی شناختی
گاهی دوست دارید از استایل افراد دیگری تقلید کنید؛ اما ممکن است چنین استایلی، حسی که به آن فرد می‌دهد را به شما منتقل نکند و با آن اصلا احساس راحتی نکنید. در چنین مواقعی هرگز چنین لباس‌هایی را نپوشید. در این مورد، آبراهام به رابطهٔ بین ناهماهنگی و ناسازگاری شناختی و فشن اشاره می‌کند. اصطلاح «ناهماهنگی شناختی» نوعی پدیدهٔ روان‌شناختی را توصیف می‌کند که در آن عملی که با اعتقادات یا ارزش‌های شخصی ما همسو نیست، منجر به کشمکش و ناسازگاری ذهنی و در نتیجه ناراحتی روانی می‌شود. برای رفع چنین مشکلی، یا باید کاری که با عقایدمان همسو نیست را انجام ندهیم، یا خودمان را متقاعد کنیم که چنین عملی در واقع همان چیزی است که می‌خواهیم انجام دهیم.
گاهی فرد ممکن است دیگر چنین لباسی نپوشد، گاهی هم امکان دارد اعتقادات و باورهای خود را همسو با آن لباس کند. آبراهام می‌گوید: شما متوجه می‌شوید که این استایلی که دارید، با اعتقادات، باورها، ایدئال‌ها یا ارزش‌های شما سازگار نیست، بنابراین از لحاظ روانی احساس ناراحتی می‌کنید و سعی می‌کنید با تغییر استایل‌تان، این احساسات بد را از خود دور کنید. اگر شما هم چنین مشکلی دارید، سعی کنید چیزی بپوشید که با آن احساس راحتی می‌کنید. گاهی نیز می‌خواهیم نشان دهیم که این استایل، قسمت جدیدی از خودمان است و دقیقا همان چیزی است که می‌خواهیم به خودمان و دیگران منتقل کنیم.
یک آزمایشی در این زمینه انجام شد که ۱۰۰ زن در آن شرکت کردند و از آن‌ها در مورد لباسی که هنگام افسردگی به تن می‌کنند، پرسیده شد. بیش از نیمی از آن‌ها شلوار جین و پیراهن گشاد را انتخاب کردند و ۹۰ درصد آن‌ها گفتند که در چنین مواقعی از هر لباسی که احساس اعتماد به نفس آن‌ها را تقویت می‌کند، غافل می‌شوند. این نشان می‌دهد که وقتی که حالمان خوب نیست، لباس ساده انتخاب می‌کنیم؛ چون نمی‌خواهیم مورد توجه واقع شویم. فقط ۲ درصد این زنان گفتند که زمانی که خوشحال هستند، لباس گشاد می‌پوشند. این ممکن است مربوط به درمان رایج توصیه‌شده برای افسردگی باشد که بر تسکین و مراقبت از خود تمرکز دارد. این هم درست است، اما باید به این نکته نیز توجه داشته باشیم که انتخاب لباسی که به ما حس راحتی و آرامش می‌بخشد و ظاهر ما را زیبا می‌کند نیز بر روحیه تاثیر مثبتی دارد.
ارتباط بین روحیهٔ ما، تلاشی که می‌خواهیم بکنیم و هچنین ظاهرمان مشخص و آشکار است. اغلب لباس و ظاهر یک فرد گویای وضعیت روحی او است. مطالعات زیادی نشان داده‌اند که لباس‌هایی که به هنگام شادی می‌پوشیم، لباس‌هایی متناسب و خوش‌فرم با رنگ‌های روشن هستند. ما می‌توانیم زمانی که حال روحی‌مان خوب نیست، چنین لباس‌هایی را انتخاب کنیم و به خودمان اعتماد به نفس ببخشیم. این نشان از قدرت روان‌شناختی لباس و چگونگی تاثیر انتخاب درست بر شادی افراد دارد.
آبراهام معتقد است که باید لباسی پوشید که احساسی که می‌خواهیم را در ما ایجاد کند؛ چون باید به این موضوع تمرکز کنید که می‌خواهید چه احساسی داشته باشید، نه اینکه الان چه حسی دارید. مثلا اگر بی‌حوصله یا ناراحت هستید، لباسی بپوشید که حس شادی و سرزندگی در شما ایجاد کند. پوشیدن آن چیزی که می‌خواهید احساس مورد نظرتان را به شما منتقل کند، روشی است که وضعیت روحی که به دنبالش هستید را مجسم می‌کند و باعث می‌شود که دیگران نگرش مثبتی نسبت شما داشته باشند. اما مد و لباس فقط احساسات ما را نشان نمی دهد؛ مد بر نحوهٔ برخورد سایر افراد با ما نیز تاثیرگذار است که به نوبهٔ خود می‌تواند سلامت روان ما را تحت تاثیر بگذارد. آبراهام مثالی در این مورد می‌زند: با پوشیدن لباس‌های مد روز، ممکن است بیشتر مورد پذیرش مردم قرار بگیرید، چون چهارچوبی را دنبال می‌کنید که در زمانهٔ خود، در جامعه قابل قبول است.
تاثیر روانی و اجتماعی طرز لباس پوشیدن بر ذهن افراد
1. لباس به شما احساس قدرت می‌دهد
بر اساس تحقیقات صورت گرفته، لباس به شما احساس قدرت می‌دهد. محققان روی گروهی از خانم‌ها و آقایانی که در تجارت مشغول به کار بودند، تحقیقاتی صورت دادند که در نهایت به این نتیجه رسیدند که لباس‌های رسمی همچون کت و شلوار مردانه یا کت و دامن زنانه احساس قدرت و اعتماد به‌نفس را در انسان افزایش می‌دهد. محققان این گروه را با گروه دومی که لباس‌های بدون فکر و کهنه در محل کار به تن می‌کردند، مقایسه کردند و در نتیجه دریافتند گروه دوم در مقابله با چالش‌ها و روندهای منطقی، ضعیف‌تر عمل می‌کنند، چرا که اعتماد به نفس پایین‌تری دارند. از این رو قدرت لباس‌های رسمی را دست کم نگیرید. اگرچه این روزها بسیاری از مشاغل، انتخاب لباس را به نظر شخصی کارمندان سپرده‌اند، اما مانتوی زنانه رسمی یا کت مردانه، نسبت به مانتو اسپرت یا تیشرت اسپرت مردانه، باعث افزایش اعتماد به‌نفس و قدرت بیشتری می‌شود. چرا که شما به طور ناخودآگاه در لباس رسمی مجبور می‌شوید که قوز نکنید و رفتار آراسته‌تری داشته باشید.
2. لباس بر طرز تفکر شما تاثیر می‌گذارد
علاوه بر قدرت، لباس بر طرز تفکر نیز تاثیر می‌گذارد. برای مثال بسیاری از نویسندگان مشهور دنیا، در ابتدای صبح یک لباس آراسته یا رسمی به تن می‌کردند تا احساس کنند وارد یک محل کار حرفه‌ای شده‌اند. سپس متن یا داستان خود را خلق می‌کردند و این‌گونه آثار قدرتمند آنان در طول تاریخ ماندگار ماند. شاید برای شما نیز اتفاق افتاده باشد، زمانی که در خانه هستید و لباس راحتی یا کهنه به تن دارید، احساس خستگی می‌کنید. اما هنگامی که برای مهمانی یا محل کار خود لباس به تن می‌کنید، انرژی بیشتری دارید و دیگر کسل نیستید. از این رو می‌توان به این نکته پی برد که لباس بر طرز تفکر نیز تاثیر دارد.
3. لباس ورزشی شما را به تحرک هدایت می‌کند
لباس ورزشی همچون یک لباس جادویی عمل می‌کند و شما را به ورزش هدایت می‌کند. در ذهن ما یک مسئله به طور ناخودآگاه ثبت شده است که لباس ورزشی برای ورزش است. از این رو هنگامی که لباس ورزشی زنانه یا مردانه به تن می‌کنید، مغزتان شما را به تحرک سوق می‌دهد. جالب است بدانید نه تنها لباس ورزشی، بلکه رنگ آن نیز بر ذهن‌تان تاثیر دارد. در المپیک سال ۲۰۰۴ بسیاری از افرادی که مسابقات را از حریفان خود باختند، لباس آبی به تن داشتند و بیشتر افرادی که پیروز مسابقه شدند، لباس قرمز پوشیده بودند. از این رو محققان مقاله‌ای در ژورنال ورزش و روانشناسی منتشر کردند که افرادی که در مسابقات لباس قرمز به تن داشتند توانستند وزنه‌های سنگین‌تری را بلند کنند و ضربان قلب بالاتری نسبت به دیگر رقیب‌ها داشتند. ناگفته نماند که این مسئله اثبات نشده است، اما قدرت رنگ‌ها را نمی‌توان بر ذهن نادیده گرفت.
4. لباس بر هوش شما تاثیر دارد
ممکن است برایتان عجیب به نظر برسد، اما لباس نه تنها بر هوش شما تاثیر دارد، بلکه باعث می‌شود که باهوش‌تر به نظر برسید. به لباس فُرم پزشکان یا خلبان‌ها توجه کنید. بر اساس تحقیقات، بعضی از لباس‌ها نه تنها باعث می‌شوند که باهوش‌تر به نظر برسید، بلکه کمک می‌کند تا رفتار هوشمندانه‌ای نیز داشته باشید.
5. لباس تاثیر مستقیمی بر موفقیت مصاحبه شغلی دارد
اولین نکته‌ای که توجه دیگران را در مصاحه شغلی جلب می‌کند، ظاهر و پوشش شما است. در واقع پیش از آنکه صحبت کنید و از خودتان و تجربیات شخصیتان بگویید، لباس‌تان می‌تواند بسیاری از خصوصیت اخلاقی را بیان کند. چرا که لباسی که به تن دارید، انتخاب شخصیتان است. از این رو توصیه می‌کنیم در مصاحبه کاری یک لباس رسمی یا نیمه‌رسمی به تن کنید، چرا که شما را موقرتر نشان می‌دهد. همچنین لباس مصاحبه باید به گونه‌ای باشد که اعتماد به نفس‌تان را نیز افزایش دهد. در این صورت پیش از مصاحبه زمانی را به انتخاب یک لباس موقر و رسمی اختصاص دهید و برای موفقیتتان لباس به تن کنید.
6. لباس مناسب روحیه شما را شاد می‌کند
بر اساس تحقیقات صورت گرفته، لباس مناسب و زیبا روحیه شما را شاد می‌کند. بسیاری از افرادی که ناراحت یا مضطرب هستند به صورت ناخودآگاه لباس‌های خود را بدون فکر انتخاب می‌کنند. همین مسئله باعث می‌شود که غمگین بمانند. با این حال اگر می‌خواهید در روحیه‌تان بهبودی ایجاد شود، لباسی که دوست دارید و فکر می‌کنید برازنده‌تان است را انتخاب کنید. همچنین رنگ‌های روشن نیز در ذهن تاثیر مستقیم و مثبتی دارد. برای مثال رنگ قرمز باعث شادی و رنگ آبی باعث آرامش می‌گردد.
لباس، بدن و خود نتایج مطالعه‌ای در روانشناسی اجتماعی لباس
کیم جانسون، استاد دانشگاه مینه‌سوتا و همکاران در مجموعه‌ای از پژوهش‌های آزمایشی به بررسی و تحلیل جنبه‌های اجتماعی لباس و رنگ پوشش افراد بر ادراک فرد از خود و همچنین تصویرسازی دیگران از فرد پرداختند. این گزارش که در نوامبر ۲۰۱۴ در مجله علمی پژوهشی اسپرینگر منتشر شد، نتایج مهمی در باب روانشناسی اجتماعی لباس به اشتراک می‌گذارد که در زیر خلاصه‌ای از آن را از نظر می‌گذرانیم.
دو پژوهشی که ادموند و کاهون (۱۹۸۶) محققان امریکایی راجع به لباس تحریک‌آمیز زنان و تصویرسازی مردان و زنان درباره آن، انجام داده اند، نشان داد رتبه‌بندی زنانی که لباس تحریک‌آمیز می‌پوشیدند، منفی‌تر از زنانی بود که لباس غیرتحریک‌کننده می‌پوشیدند. زمانی که زنان مدل لباس تحریک‌آمیز می‌پوشیدند با این ویژگی‌ها توصیف می‌شدند: از نظر جنسی جذاب‌تر، دارای تجربه جنسی بیشتر، در ازدواج کمتر وفادار، بیشتر احتمال دارد تمسخر جنسی انجام دهد، بیشتر احتمال دارد از رابطه جنسی برای منافع شخصی استفاده کند، بیشتر احتمال دارد مورد تجاوز جنسی قرار گرفته‌باشد.
همچنین ابی و همکاران (۱۹۸۷) در پژوهشی از شرکت‌کنندگان خواستند ویژگی‌های دو زن را با دو سبک پوشش برهنه (دامن چاکدار، بلوز کوتاه، کفش پاشنه بلند) و پوشیده (دامن بدون چاک، بلوز یقه بسته، چکمه اسپرت) ارزیابی کنند. نتایج امتیازات نشان داد فرد هنگام پوشیدن لباس‌های برهنه به طور قابل‌توجهی اغواگر، اهل گفتگو با محوریت مسائل جنسی، شهوانی، پیچیده، بی‌بند و بار، قاطع، غیرصادق و مرموز ارزیابی می‌شد.
در سال ۲۰۱۰ پژوهش دیگری توسط جانسون و ورکمن احتمال آزار جنسی را به عنوان تابعی از پوشش تحریک‌آمیز زنان مورد مطالعه قرار داد. در این پژوهش عکس دو مدل زن با دو پوشش متفاوت به شرکت‌کنندگان نشان داده‌شد؛ اولی با لباس تحریک‌کننده (دامن بالای زانو، بلوز کوتاه، کفش پاشنه بلند و ساپورت مشکی) و دومی با لباس غیر تحریک‌کننده (کت و شلوار تیره، کفش پاشنه پهن متوسط). طبق ارزیابی شرکت‌کنندگان مدل اول در مقایسه با مدل دوم به احتمال بیشتری مورد تحریک و آزار جنسی قرار می‌گرفت.
تیگمن و اندرو در یک مطالعه تجربی در سال ۲۰۱۲ اثرات لباس را بر ادراک فرد از خود مورد بررسی قرار دادند. در این مطالعه از شرکت‌کنندگان خواسته شد خود را در چهار وضعیت لباس در اجتماع تصور و توصیف کنند: «چه چیزی می‌بینند، چه چیزی احساس می‌کنند، چه چیزی فکر می‌کنند». چهار سناریوی لباس عبارت بودند از: تصور پوشیدن لباس شنا در خیابان، تصور پوشیدن لباس شنا در رختکن، تصور پوشیدن ژاکت در خیابان و تصور پوشیدن ژاکت در اتاق رختکن.
این پژوهش نشان داد فکر کردن به پوشیدن لباس شنا در مقایسه با ژاکت حالت خودابزار انگاری بیشتر در فرد، شرم از بدن بیشتر، نارضایتی از وضعیت بدنی بیشتر و خلق و خوی منفی‌تر را ایجاد می‌کند.
تاثیر رنگ‌ها
لباس‌ها احساسات مختلفی به ما منتقل می‌کنند و رنگ یکی از قوی‌ترین روش‌هایی است که می‌توانیم از طریق آن احساسات خود را بیان کنیم.
مطالعات زیادی در این زمینه انجام شده است، اما یک چیز بسیار واضح است: بین روحیه و احساسات ما و آنچه که برای پوشیدن انتخاب می‌کنیم، ارتباط مستقیم وجود دارد. این امر به‌طور چشمگیری بر رفتار، اعتماد به نفس و تعاملات اجتماعی ما تاثیر دارد. Julie Zanes که یک مشاور است، می‌گوید: من مراجعانم را تشویق می‌کنم که طوری لباس بپوشند که انگار حال‌شان خوب است. این امر بر عزت نفس آن‌ها تاثیر مثبت می‌گذارد و باعث می‌شود تفکرمثبت جایگزین افکار منفی‌شان شود. و این است قدرت مد و لباس!
پژوهشگران روانشناسی اجتماعی از دهه ۱۹۹۰ نظریه‌ای را با عنوان «نظریه رنگ» مطرح کردند. طبق این نظریه، رنگ نیز مانند سایر متغیر‌هایی که بر ادراک اجتماعی تأثیر می‌گذارد، معنایی را منتقل می‌کند که تابعی از زمینه‌های اجتماعی و تاریخی است. معانی رنگ‌ها در طول زمان بر اثر همزمانی و جفت شدن‌های مکرر با یک تجربه یا پیام خاص (مثلاً نور قرمز علامت توقف یا خطر) یا تمایلات بیولوژیکی برای پاسخ به رنگ در زمینه‌های خاص تداعی می‌شوند.
در یکی از مطالعات که از سوی گوگن در سال ۲۰۱۲ انجام شد، جذابیت جنسی زنان به عنوان تابعی از رنگ پیراهن مورد مطالعه قرار گرفت. در این پژوهش شرکت‌کنندگان عکس زنی را در لباس‌هایی با رنگ‌های متفاوت مشاهده می‌کردند و در موارد مختلف به هر عکس امتیار می‌دادند. نتایج نشان داد هنگام پوشیدن رنگ قرمز در مقایسه با رنگ‌های دیگر، زن جذاب‌تر و دارای تمایل جنسی بیشتر درنظر گرفته می‌شد.
همچنین آزمایش پازادا و همکاران در سال ۲۰۱۴ نشان داد زنان نیز بین پوشیدن لباس قرمز و توانایی جنسی زن دیگر ارتباط برقرار و او را رقیب جنسی خود تلقی می‌کنند. آن‌ها همچنین دریافتند زنان نسبت به زنی که لباس قرمز پوشیده‌بود در مقایسه با زنی با لباس سفید حساسیت جنسی بیشتری احساس و او را از نظر جنسی پذیراتر ارزیابی می‌کردند. آزمایش بعدی آن‌ها نشان داد زن دارای لباس قرمز از سوی شرکت‌کنندگان زن، مورد تحقیر بیشتری قرار گرفت و رتبه‌بندی وفاداری جنسی او کمتر بود.
همچنین از زنان شرکت‌کننده درخواست شد درباره احتمال اینکه اجازه دهند دوست از جنس مخالف آن‌ها با هر یک از مدل‌های زن مورد آزمایش (لباس قرمز و لباس سبز) آشنا شود، اعلام نظر کنند. نتایج نشان داد شرکت‌کنندگان بیشتر تمایل داشتند دوست خود را از تعامل با مدل لباس قرمز بازدارند.
پژوهشگران متعددی علاقه‌مند به بررسی نوع لباس بر رفتار‌های فرد بوده‌اند. فردریکسون و همکاران (۱۹۹۸) به مطالعه خودابزار انگاری زنان بر عملکرد شخصی آن‌ها پرداختند. آن‌ها از تعدادی شرکت‌کننده زن خواستند در یک فروشگاه پوشاک به اتاق پرو رفته و یک مایو یا یک ژاکت بلند را پرو کنند. سپس از شرکت‌کنندگان خواسته می‌شد یک آزمون عملکرد ریاضی را انجام دهند. نتایج نشان داد زنانی که لباس شنا می‌پوشیدند، در مقایسه با زنانی که ژاکت بلند پوشیده‌بودند، عملکرد ضعیف‌تری در آزمون ریاضی داشتند. چنین اثری در شرکت‌کنندگان مرد یافت نشد.
هبل و همکاران در سال ۲۰۰۴ همین آزمایش را در بین شرکت‌کنندگانی از قومیت‌های اسپانیایی، افریقایی امریکایی، آسیایی امریکایی و قفقازی اجرا کردند. در کلیه این پژوهش‌ها شرکت‌کنندگانی که لباس شنا به تن داشتند در آزمون ریاضی عملکرد بدتری نسبت به شرکت‌کنندگان با پلیور بلند داشتند. این نتایج برای همه قومیت‌ها یکسان بود.
موارد بالا تنها بخشی از یافته‌های محققان حوزه روانشناسی اجتماعی در رابطه با تأثیرات پوشش و لباس بر ادراک فرد از خود و ادراک دیگران از فرد بود. بر اساس این یافته‌ها می‌توان گفت پوشش و لباس یک فرد امری صرفاً شخصی و خصوصی نبوده و بر جامعه اطراف فرد نیز تأثیرگذار است. لباس افراد، رنگ و سبک پوشش آن‌ها نه‌تنها امری خنثی و بدون بار ارزشی محسوب نمی‌شود، بلکه همچون آینه‌ای است که سایرین بر اساس آن بسیاری از ویژگی‌های فردی و فرهنگی و زمینه‌ای فرد را حدس می‌زنند.
انجام پژوهش‌ها در میان قومیت‌های متعدد و اخذ نتایج یکسان حاکی از وجود نوعی توافق کلی انسانی در مسائلی، چون مذمت برهنگی و طرفداری از وقار در پوشش است.
سخن آخر
لباسی که می‌پوشیم، نشان می‌دهد که دوست داریم چگونه مردم با ما رفتار کنند، به چه گروه از جامعه تعلق داریم یا می‌خواهیم مورد قبول چه جمعی واقع شویم. پذیرش آنچه که هستیم و آنچه که می‌پوشیم به ما آرامش روانی می‌بخشد، همان‌طور که پوشیدن لباسی که با آن راحت هستیم می‌تواند بر سلامت روان ما تاثیر بگذارد. اما برای حضور در اجتماع باید به عرف و قوانین پوشش هر کشوری احترام گذاشت.
منابع:
dw
روزنامه جوان
dw
روزنامه جوان