حس شوخ‌طبعی سالم سبب می‌شود با شرایط دشوار راحت‌تر کنار بیایید. شاید شوخی و طنزپردازی فقط مانند معجونی آرامش‌بخش یا نوری در تاریکی به نظر برسد، اما شوخی بسیار قدرتمندتر از چیزی است که تصور می‌کنید. در حقیقت خنده و شوخی سلاحی مؤثر است که اغلب در نبرد با مشکلات آن را نادیده می‌گیریم. مواقعی که با مسائل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و حتی بیماری روبه‌رو هستیم، می‌توانیم از حس شوخ‌طبعی کمک بگیریم تا از خود و عزیزانمان محافظت کنیم. وقتی به شوخی دوست‌تان یا بازیگری در سریالی کمدی می‌خندید، سلامت خود را بهبود می‌بخشید. بر اساس شواهد بالینی، با خندیدن سلامت جسمی، روانی و اجتماعی شما بهبود می‌یابد. در این مقاله، درباره فواید شوخی و خنده برای سلامتی بیشتر توضیح می‌دهیم.
فواید خنده برای سلامت جسم
در وهله اول، خنده دیافراگم شما را حرکت می‌دهد. حرکت دیافراگم نیز سبب می‌شود که هوا و اکسیژن بیشتری دریافت کنید و ریه‌هایتان فعال شوند. موقع بلند خندیدن، تنش فیزیکی در ماهیچه‌های شما کاهش می‌یابد. این اتفاقات در کنار هم باعث می‌شوند که سلامت جسمی شما تضمین شود، البته فواید خنده برای سلامت جسم به همین موارد محدود نمی‌شود. خندیدن برای جسم فواید دیگری نیز دارد که در ادامه مطرحشان کرده‌ایم.
۱. خنده برای سلامت قلب مفید است
ماهیچه‌های قلب هنگام خندیدن، تسکین می‌یابند. این اتفاق سبب بهبود فعالیت عروق نیز می‌شود. زمانی که به موضوعی بامزه می‌خندید، سلامت قلب بهبود می‌یابد. خنده تعداد ضربان قلب شما را افزایش و فشار خونتان را کاهش می‌دهد.
۲. شوخی سبب آسودگی و کاهش درد جسمی می‌شود
تصور کنید که سردرد میگرنی دارید، سریالی کمدی می‌بینید و تماشای سریال و خندیدن به شوخی‌های بامزه آن سبب می‌شود که حداقل مدتی درد و ناراحتی میگرن را فراموش کنید. بااین‌حال، حواس‌پرتی تنها چیزی نیست که درد شما را کاهش می‌دهد.
هنگام خندیدن، فعالیت‌های دیگری در بدنتان انجام می‌شوند که تحمل درد را راحت‌تر می‌کنند. مثلا همان موقعی که از خنده روده‌بر شده‌اید، بدن شما اندروفین تولید می‌کند که مسکنی طبیعی است.
۳. خندیدن سبب خواب راحت می‌شود
روان‌شناسان معتقدند که خندیدن بسیار و از ته دل برای سلامت جسم فواید دیگری نیز دارد که مهم‌ترین آنها خواب آسوده است. بر اساس تحقیقات، خنده کیفیت خواب را بهبود می‌بخشد. بنابراین اگر دچار کم‌خوابی یا انواع اختلالات خواب هستید، می‌توانید به تماشای فیلم‌های کمدی یا خواندن کتابی با طنزآمیز فکر کنید.
۴. خنده سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند
خندیدن از سیستم ایمنی بدن محافظت می‌کند و سبب می‌شود که در برابر بیماری‌ها مقاوم‌تر شوید. با خندیدن سلول‌های تولیدکننده آنتی‌بادی بیشتر می‌شوند و کارایی سلول‌های T در بدن بیشتر می‌شود. سلول‌های T مانند ارتش محافظ قدرتمندی با بیماری‌ها مقابله می‌کنند.
فواید شوخی و خنده برای سلامت روان
۱. کاهش استرس
طبق شواهد بالینی، شوخی و خنده میزان ترشح هورمون‌های استرس را کاهش می‌دهد. کورتیزول هورمون مهمی است که هنگام استرس در بدن ترشح می‌شود و می‌چرخد. افزایش ترشح کورتیزول بر سیستم ایمنی بدن اثر منفی می‌گذارد. بنابراین باید آن را کاهش دهید.
زمانی که به موضوعی بامزه می‌خندید، نمی‌توانید بر چیزهای منفی تمرکز کنید. وقفه‌های کوتاه طنزآمیز می‌توانند نگرانی را از شما دور کنند. می‌توانید در این وقفه‌های کوتاه استرس را رها کنید و کمی نفس راحت بکشید.
علاوه‌بر این، شوخی می‌تواند دید شما به مسائل را مثبت کند. شاید پس از خندیدن، مشکل خود را از زاویه‌ای جدید ببینید. ممکن است متوجه شوید که دوران سخت دیگری را پشت‌سر گذاشته‌اید و این دوره نیز مانند همان مواقع دشوار سپری می‌شود. با این دیدگاه جدید می‌توانید چالش‌ها و مشکلات را به فرصت تبدیل کنید.
از این گذشته، حس شوخ‌طبعی باعث می‌شود جنبه‌های بامزه مشکل استرس‌زای خود را کشف کنید. اگر از چیزی خجالت می‌کشید یا نیاز دارید بابت اشتباهی که مرتکب شده‌اید خود را ببخشید، شوخی و خنده به‌عنوان مکانیزمی دفاعی به شما کمک خواهد کرد.
۲. تقویت حافظه
یکی دیگر از مزایای خنده و شوخ‌طبعی که شما را شگفت‌زده می‌کند، به فعالیت مغز مربوط می‌شود. شوخ‌طبعی حافظه شما را بهبود می‌بخشد. وقتی موضوعی با طنز همراه شود، آن موضوع را بهتر به خاطر می‌آورید.
سال ۲۰۲۱، گروهی از دانشمندان دانشگاه آکسفورد درباره رابطه طنز با سیاست و اخبار پژوهشی انجام دادند. طبق نتایج این پژوهش، اگر محتوای خبری باعث خنده مخاطبان شود، احتمال اینکه آن خبر در ذهن مخاطب باقی بماند و آن را برای دیگران بازگو کند بیشتر خواهد بود.
تأثیر شوخی بر سلامت اجتماعی
با هم خندیدن به موضوعات بامزه و مضحک خیلی خوب است. وقتی برای برقراری ارتباط با دیگران از شوخ‌طبعی استفاده می‌کنید، روابطتان قوی‌تر می‌شوند.
۱. خنده مردم را به یکدیگر نزدیک می‌کند
با هم خندیدن افراد را به یکدیگر پیوند می‌دهد. بسیاری از ما زمانی را به یاد می‌آوریم که کسی خندیده و خنده او باعث شده است دیگران هم به خنده بیفتند. مردم معمولا پس از با هم خندیدن، بیشتر احساس صمیمیت می‌کنند.
۲. خنده به مکالمات جو مثبتی می‌دهد
خنده و شوخی یک مزیت اجتماعی دیگر نیز دارد: ارتباطات مثبت بیشتری برقرار می‌شوند. کافی است مطلبی بامزه یا یک جوک را برای کسی بفرستید تا طرف مقابل به صحبت‌کردن با شما بیشتر تمایل نشان دهد. استفاده از شوخی، به‌ویژه موقع گفت‌وگو یا پیش‌آمدن اختلاف‌نظر، به شما کمک می‌کند راحت‌تر بحث کنید. این کار تنش را از بین می‌برد و طرف مقابل را کمی آرام می‌کند.
با فرستادن مطالب طنز برای دوستان، اعضای خانواده یا همکاران نه‌تنها آنها را شاد می‌کنید، بلکه رفاه روانی آنها را افزایش می‌دهید. در این حالت، احتمال اینکه آنها با اخلاق بهتر و روحیه‌ای شادتر با شما برخورد کنند، بیشتر می‌شود.
در این شرایط، همه‌چیز به تعامل انسانی با مردم مربوط می‌شود. برای خندیدن به یکی از ویژگی‌های خود یا شوخی درباره اشتباهاتی که مرتکب شده‌اید، به درک مشترکی از انسانیت نیاز دارید.
۳. شوخی باعث می‌شود خود و دیگران را بهتر درک کنید
فواید خنده و شوخی از مسائل جسمی، روانی و اجتماعی فراتر است و به درک ما از خود و دیگران مربوط می‌شود. شوخی عنصری ضروری برای همدلی به شمار می‌رود. بنابراین باید از هر چیزی که باعث خنده شما می‌شود، کمک بگیرید. توجه به این نکته در مواقع سخت و بحرانی اهمیت بیشتری می‌یابد. فواید خندیدن به ویدئوها و میم‌های بامزه تنها به لذت شما در آن لحظه ختم نمی‌شود. این کار به شما کمک می‌کند تا با اضطراب، ترس و اندوه کنار بیایید و از مزایای شوخی و خنده برای درک بهتر موقعیت خود و دیگران بهره بگیرید.
نکات مهم برای تقویت مهارت شوخ‌طبعی
بعضی از مردم برای خندیدن به آنچه آنها را تحت فشار گذاشته یا باعث خجالت آنها شده است، استعدادی ذاتی دارند اما برخی دیگر باید این مهارت را یاد بگیرند. اگر توانایی شوخی‌کردن خود را تقویت کنید، این کار برایتان تبدیل به عادت می‌شود. درنتیجه در موقعیت‌های سخت راحت‌تر شوخی می‌کنید. اگر می‌خواهید مهارت شوخ‌طبعی خود را تقویت کنید، باید به ۶ نکته مهم توجه داشته باشید.
۱. از دور به قضیه نگاه کنید
یکی از اهداف اصلی شوخ‌طبعی در موقعیتی استرس‌زا، استفاده از طنز برای فاصله‌انداختن میان خود و استرس است. خندیدن به جنبه‌های طنز یک موقعیت به شما کمک می‌کند تا به همه‌چیز از دور نگاه کنید. در چنین شرایطی، به خود یادآوری می‌کنید که این شرایط بدترین موقعیتی نیست که تاکنون با آن روبه‌رو شده‌اید.
۲. به غیرمنطقی‌بودن موقعیت فکر کنید
عجب شانسی! واقعا چقدر احتمال داشت که همه‌چیز تا این اندازه یا دقیقا به این شکل اشتباه پیش برود؟ آیا در شرایط شما نکته بامزه‌ای وجود دارد؟ این موقعیت بخشی از مجموعه‌ای از اتفاقات ناگوار است؟ آیا اگر شخصیت یک سریال یا فیلم کمدی در شرایط شما بود هم انتظار داشتید چنین چیزی برایش اتفاق بیفتد؟
۳. خاطرات بامزه دیگران را بخوانید
خواندن کتاب‌های طنز درباره زندگی دیگران بر کاهش استرس شما تأثیر فوق‌العاده‌ای دارد. این‌طوری می‌توانید با موقعیت خود راحت‌تر کنار بیایید. کتاب‌هایی با موضوع طنز که به‌خوبی نوشته شده‌اند، می‌توانند اشتباهی شرم‌آور را در قالب داستانی بامزه تعریف کنند. درنتیجه به ما کمک می‌کنند تا به اشتباهات خود احساس بهتری داشته باشیم.
۴. تصور کنید شخصیت یک سریال یا کتاب بامزه هستید
در برخی از کتاب‌ها یا سریال‌های طنز، عجیب‌ترین مشکلات به‌عنوان بخشی از داستان مطرح می‌شوند اما طنز فوق‌العاده آنها سبب می‌شود که آن مشکلات را پیش‌پاافتاده ببینیم. تماشای مداوم فیلم‌ها و سریال‌های کمدی یا خواندن منظم کتاب‌هایی با موضوع طنز به شما کمک می‌کند تا ذهنی شوخ‌طبع داشته باشید.
۵. ماجرا را برای دوستان خود تعریف کنید
صحبت‌کردن با دوستان و کسب حمایت اجتماعی هنگام استرس، راهکار مقابله‌ای واقعی و امتحان‌شده‌ای است. اگر دوستی دارید که به شما کمک می‌کند در موقعیت‌های استرس‌زا بخندید، رابطه خود با او را حفظ کنید و برای این ویژگی او ارزش قائل شوید.
رابطه داشتن با چنین دوستی سبب می‌شود که در موقعیت استرس‌زا با او تماس بگیرید و راحت‌تر با مشکل کنار بیایید. علاوه‌بر این، دوستی با چنین فردی سبب می‌شود در موقعیت‌های سخت به خاطر آورید کسی را دارید که بعدها با او به این موقعیت بخندید.
۶. خاطره‌نویسی را امتحان کنید
اگر از خواندن خاطرات یا شنیدن ماجراهای بامزه دیگران لذت برده‌اید، احتمالا خاطره‌نویسی به شما کمک می‌کند. نوشتن ماجراهای خود به‌شیوه‌ای طنزآلود را تمرین کنید. ممکن است در ابتدا همه‌چیز را همان‌طور بنویسید که اتفاق افتاده است، اما کم‌کم خلاقانه نوشتن را تمرین می‌کنید. برای این کار می‌توانید سبک نویسنده موردعلاقه خود را نیز تقلید کنید. حداقل فایده نوشتن خاطرات به این روش این است که از فواید خاطره‌نویسی بهره‌مند می‌شوید.
کلام آخر
فواید خنده و شوخی به سرحال‌شدن در همان لحظه محدود نمی‌شوند. خندیدن برای سلامت جسم، روان و حتی بهبود روابط اجتماعی شما مفید است. تقویت حس شوخ‌طبعی به شما کمک می‌کند زندگی و مشکلات آن را از زاویه‌ای دیگر ببینید. درنتیجه در مواقع بحرانی و استرس‌زا آرامش بیشتری دارید و با مشکلات ساده‌تر کنار می‌آیید.
برای تقویت حس شوخ‌طبعی باید طنز را به بخشی از زندگی روزمره خود تبدیل کنید. کارهایی مانند معاشرت با دوستان شوخ‌طبع یا تماشای سریال‌های طنز منجر به مهار استرس و بهبود سلامتی می‌شوند. نظر شما چیست؟