فهرست مطالب
خارش بدن یکی از مشکلات پوستی است که اغلب افراد حداقل یک بار در زندگی خود آن را تجربه کرده‌اند. این مشکل می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود و در بیشتر موارد، خارش به دلیل مشکلات ساده‌ای مانند خشکی پوست، آلرژی یا استفاده از محصولات شوینده نامناسب است. اما در برخی موارد، خارش بدن می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تری در بدن باشد که نیاز به توجه فوری دارد. این مشکلات ممکن است مربوط به سیستم‌های داخلی بدن مانند کبد، کلیه‌ها، سیستم عصبی، یا حتی بیماری‌های روانی باشند. در این مقاله از دکترتو با شما هستیم تا به طور مفصل به این موضوع بپردازیم و ببینیم که چه زمانی خارش بدن خطرناک است؟ برای آنکه با متخصصان و پزشکان با تجربه نوبت و مشورت بگیرید، دکترتو کنار شماست.
چه زمانی خارش بدن خطرناک است؟
خارش بدن در اغلب موارد یک مشکل ساده و موقتی است که به راحتی با تغییر در شیوه زندگی، استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های مرطوب‌کننده یا درمان‌های خانگی قابل درمان است. اما در مواردی نیز خارش بدن می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی باشد. این زمانی است که خارش به طور مداوم ادامه پیدا کند، شدت آن افزایش یابد یا با علائم دیگر همراه باشد که نشان‌دهنده مشکلات داخلی است.
بنابراین، در صورتی که خارش بدن به مدت طولانی ادامه یابد و با علائم دیگری همراه باشد، بهتر است هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق آن بررسی شود. این مشکل می‌تواند به علت اختلالات هورمونی، مشکلات در سیستم عصبی، یا بیماری‌های داخلی ایجاد شده باشد که نیاز به درمان‌های خاص دارند.
متن انگلیسی:
mayoclinic
Itching on the whole body might be a symptom of an underlying illness, such as liver disease, kidney disease, anemia, diabetes, thyroid problems and certain cancers. Nerve disorders. Examples include multiple sclerosis, pinched nerves and shingles (herpes zoster)
ترجمه متن:
خارش بدن می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های زمینه‌ای مانند مشکلات کبدی، کلیوی، کم‌خونی، دیابت، اختلالات تیروئید یا حتی برخی از انواع سرطان باشد. همچنین مشکلات عصبی مثل ام‌اس، گیر افتادن اعصاب یا زونا هم ممکن است باعث خارش شوند.
در صورتی که خارش بدن به مدت طولانی ادامه یابد و با علائم دیگری همراه باشد، بهتر است هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق آن بررسی شود. خارش بدن نشانه چه بیماری هایی است؟
چنانچه تا اینجا گفتیم، خارش بدن می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های مختلف باشد. بنابراین در ادامه مطلب، به طور مفصل‌تری به بیماری‌هایی می‌پردازیم که می‌توانند دلیل اصلی خارش باشند. البته در درجه اول با مشورت پزشک باید علت را جویا شوید.
| بیماری/عامل | توضیحات مختصر |
|---|---|
| سرطان | ممکن است ناشی از سرطان خون (لوسمی یا لنفوم) یا سرطان‌های پوستی باشد. همراه با علائمی مانند کاهش وزن، تب، تعریق شبانه یا تغییر در خال‌های پوستی. |
| کبد چرب | اختلال در عملکرد کبد و تجمع مواد سمی در خون باعث خارش در نواحی مانند دست‌ها، پاها و شکم می‌شود. |
| سیروز کبدی | تجمع مواد زائد و صفرا در بدن به دلیل نارسایی کبد، خارش شدید ایجاد می‌کند که معمولاً در شب تشدید می‌شود. |
| کمبود آهن | باعث خشکی و تحریک پوست می‌شود. کمبود آهن همچنین می‌تواند سیستم ایمنی را ضعیف کرده و خطر التهاب‌ها و عفونت‌های پوستی را افزایش دهد. |
| بیماری‌های نخاعی | آسیب به اعصاب باعث احساسات غیرطبیعی مانند خارش، سوزش یا بی‌حسی می‌شود. |
| افسردگی و استرس | تغییرات هورمونی و سیستم عصبی ناشی از افسردگی و استرس می‌توانند خارش را تشدید کنند. |
| وسواس فکری | اضطراب و تمرکز زیاد بر بدن ممکن است باعث تحریک پوست و احساس خارش بدون دلیل فیزیکی مشخص شود. |
| سایکوز (جنون) | تغییرات در سیستم عصبی و مغز ممکن است باعث خارش غیرطبیعی شود. |
| بیماری‌های کلیوی | تجمع سموم و مواد زائد در خون، خارش مداوم به‌ویژه در نواحی کمر، دست‌ها و پاها ایجاد می‌کند که شب‌ها تشدید می‌شود. |
| دیابت | ناشی از خشکی پوست، اختلالات جریان خون، نوروپاتی دیابتی و عفونت‌های پوستی. |
۱. خارش بدن و سرطان
خارش بدن می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله مشکلات پوستی، عفونت‌ها، آلرژی‌ها یا بیماری‌های داخلی باشد و در برخی موارد، علامتی از بیماری‌های جدی‌تر مانند سرطان باشد. در سرطان‌های خون مانند لوسمی یا لنفوم، خارش به دلیل تغییرات شیمیایی و آزاد شدن مواد خاصی در خون ایجاد می‌شود و معمولا با علائمی مانند کاهش وزن، تب یا تعریق شبانه همراه است. در سرطان‌های پوستی مانند ملانوما، خارش می‌تواند علامت اولیه‌ای از تغییرات پوستی مانند تغییر در اندازه یا رنگ خال‌ها باشد. در صورت همراه بودن خارش با تغییرات پوستی یا علائم غیرعادی، مشاوره با پزشک برای تشخیص دقیق و درمان ضروری است.
۲. خارش بدن و کبد چرب
خارش بدن یکی از علائم رایج در بیماری‌های کبدی است و به‌ویژه در افراد مبتلا به کبدچرب مشاهده می‌شود. در این بیماری، تجمع چربی در سلول‌های کبد باعث اختلال در عملکرد کبد و تجمع مواد سمی در خون می‌شود که می‌تواند منجر به خارش شود. این مواد سمی معمولاً توسط کبد تصفیه می‌شوند، اما در صورت عدم عملکرد صحیح کبد، به پوست منتقل شده و خارش ایجاد می‌کنند. خارش معمولا در نواحی مانند دست‌ها، پاها و شکم بیشتر احساس می‌شود. اگر این خارش با علائمی مانند خستگی، کاهش وزن، زردی پوست و درد در ناحیه کبد همراه باشد، ممکن است نشانه‌ای از پیشرفت بیماری کبد چرب باشد که نیاز به بررسی و درمان دارد.
خارش داری و فکر می‌کنی بخاطر کبد چربه؟
برای ویزیت نوبت بگیر.
۳. خارش بدن و سیروز کبدی
خارش بدن در بیماران مبتلا به سیروز کبدی یکی از علائم شایع است که به دلیل تجمع مواد زائد و صفرا در بدن رخ میدهد. در این بیماری، کبد به تدریج از کار می‌افتد و بافت سالم آن با بافت زخم جایگزین می‌شود. اسیدهای صفراوی که به طور طبیعی باید دفع شوند، در خون باقی مانده و باعث تحریک پوست و خارش شدید می‌شوند. این خارش معمولا در شب تشدید می‌شود و می‌تواند به نواحی خاصی مانند کف دست‌ها و پاها محدود شود. درمان آن شامل داروهایی برای کاهش اسیدهای صفراوی و مراقبت‌های تخصصی برای مدیریت علائم و پیشگیری از پیشرفت بیماری است.
۴. کمبود آهن و خارش پوست
کمبود آهن یکی از مشکلات شایع تغذیه‌ای است که می‌تواند اثرات گسترده‌ای بر بدن داشته باشد، از جمله خارش پوست. این کمبود باعث کاهش سطح هموگلوبین در خون می‌شود که وظیفه تأمین اکسیژن برای سلول‌ها را دارد. در نتیجه، پوست ممکن است خشک و تحریک‌پذیر شود و خارش ایجاد کند. همچنین، کمبود آهن می‌تواند به ضعف سیستم ایمنی منجر شود و خطر بروز التهاب‌ها یا عفونت‌های پوستی را افزایش دهد، که این عوامل نیز خارش را تشدید می‌کنند.
۵. بیماری نخاعی
بیماری‌های نخاعی مانند آسیب‌های نخاعی و اختلالات عصبی می‌توانند باعث ایجاد خارش در نواحی مختلف بدن شوند. این مشکلات به دلیل آسیب به اعصاب باعث ایجاد احساسات غیرطبیعی از جمله خارش، سوزش یا بی‌حسی در پوست می‌شوند. این نوع خارش معمولا به همراه علائم دیگر مانند مشکلات حرکتی و حسی بروز می‌کند.
۶. افسردگی و خارش پوست
افسردگی و استرس‌های روانی می‌توانند تأثیرات زیادی بر بدن داشته باشند. یکی از این تأثیرات می‌تواند ایجاد خارش در بدن باشد. در برخی از افراد مبتلا به افسردگی، تغییرات در هورمون‌ها و سیستم عصبی می‌تواند باعث ایجاد خارش و سایر مشکلات پوستی شود. این نوع خارش معمولاً با علائم دیگری همچون احساس بی‌حالی، تغییرات در خواب و اشتها نیز همراه است.
متن انگلیسی:
pmc.ncbi.nlm.nih
Chronic itch is associated with increased stress, anxiety, and other mood disorders. In turn, stress and anxiety exacerbate itch, leading to a vicious cycle that affects patient behavior (scratching) and worsens disease prognosis and quality of life.
ترجمه متن:
خارش مزمن با افزایش استرس، اضطراب و سایر اختلالات خلقی مرتبط است. از طرفی، استرس و اضطراب نیز خارش را تشدید می‌کنند و چرخه معیوبی ایجاد می‌شود که به خارش بیشتر، تغییر رفتار بیمار (مانند خراشیدن) و بدتر شدن وضعیت بیماری و کیفیت زندگی منجر می‌شود.
افراد مبتلا به وسواس فکری ممکن است به دلیل تمرکز زیاد بر بدن خود، به طور ناخودآگاه خارش را تجربه کنند.۷. وسواس فکری و خارش بدن
وسواس فکری، یک اختلال اضطرابی است که می‌تواند باعث بروز علائم جسمانی مانند خارش بدن شود. استرس و اضطراب ناشی از افکار وسواسی می‌تواند واکنش‌های فیزیولوژیکی در بدن ایجاد کرده و موجب تحریک پوست و احساس خارش شود. این خارش اغلب بدون دلیل فیزیکی مشخصی رخ میدهد و معمولا در مواقع اضطراب بیشتر تشدید می‌شود.
افراد مبتلا به وسواس فکری ممکن است به دلیل تمرکز زیاد بر بدن خود، به طور ناخودآگاه این خارش را تجربه کنند. این حالت می‌تواند به یک چرخه معیوب تبدیل شود که در آن خارش اضطراب را افزایش داده و اضطراب بیشتر، خارش را تشدید می‌کند. درمان این وضعیت معمولا شامل مشاوره، رفتاردرمانی شناختی (CBT) و گاهی دارودرمانی برای کاهش اضطراب و علائم جسمی است.
۸. جنون (سایکوز) و خارش بدن
سایکوز یا جنون یکی دیگر از اختلالات روانی است که می‌تواند باعث بروز علائم مختلفی از جمله خارش بدن شود. در این اختلالات، به دلیل تغییرات در مغز و سیستم عصبی، ممکن است فرد دچار احساسات غیرطبیعی همچون خارش یا سوزش در پوست شود. این نوع خارش معمولا با اختلالات ذهنی دیگر همراه است.
۹. بیماری کلیوی و خارش بدن
بیماری‌های کلیوی، به‌ویژه در مراحل پیشرفته مانند نارسایی کلیه، می‌توانند باعث خارش بدن شوند. هنگامی که عملکرد کلیه‌ها کاهش می‌یابد، سموم و مواد زائد در خون تجمع کرده و باعث خارش شدید، به‌ویژه در نواحی کمر، دست‌ها و پاها می‌شود. این خارش معمولا مداوم است و شب‌ها تشدید می‌شود.
علل دقیق این خارش هنوز به‌طور کامل مشخص نیست، اما عوامل مختلفی مانند عدم تعادل کلسیم و فسفر، تجمع اوره در خون و تغییرات سیستم عصبی و ایمنی می‌توانند موثر باشند. برای کاهش خارش، علاوه بر درمان بیماری کلیوی، استفاده از مرطوب‌کننده‌ها و داروهای ضدخارش و مشاوره با پزشک برای تنظیم رژیم غذایی و درمان‌های دارویی مفید است.
۱۰. دیابت و خارش بدن
دیابت می‌تواند باعث خارش بدن به دلیل خشکی پوست، اختلالات جریان خون و نوروپاتی دیابتی شود. خشکی پوست به‌ویژه در نواحی دست‌ها و پاها ایجاد می‌شود و ممکن است منجر به تحریک و خارش گردد. علاوه بر این، بالا بودن سطح قند خون می‌تواند سیستم ایمنی را تضعیف کرده و خطر عفونت‌های قارچی یا باکتریایی پوست را افزایش دهد. اختلالات کلیوی یا کبدی مرتبط با دیابت نیز می‌توانند موجب تجمع سموم در بدن و تحریک پوست شوند. مدیریت خارش در دیابت نیازمند کنترل قند خون، استفاده از مرطوب‌کننده‌ها، درمان عفونت‌های پوستی و مراجعه به پزشک برای بررسی علل زمینه‌ای است.
آیا خارش بدن بعد از مصرف دارو خطرناک است؟
خارش بدن یکی از عوارض جانبی رایج مصرف برخی داروها است. این نوع خارش ممکن است به دلیل واکنش آلرژیک بدن به دارو، حساسیت به ترکیبات دارو یا عوارض جانبی طبیعی آن باشد. اگر خارش خفیف باشد و به مرور کاهش یابد، معمولاً جای نگرانی نیست. با این حال، اگر خارش بدن با علائمی مانند تورم، قرمزی شدید، کهیر، تنگی نفس یا احساس سرگیجه همراه باشد، ممکن است نشان‌دهنده واکنش آلرژیک جدی مانند شوک آنافیلاکتیک باشد که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
برخی داروهایی که ممکن است باعث خارش بدن شوند شامل آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضدتشنج، داروهای ضدافسردگی و برخی داروهای کاهش فشار خون هستند. اگر پس از مصرف دارویی خاص خارش بدن را تجربه کردید، بهتر است مصرف دارو را متوقف کرده و با پزشک خود مشورت کنید تا داروی جایگزین تجویز شود.
بعد مصرف دارو خارش گرفتی و نگرانی؟ با متخصص مشورت کن.
آیا خارش سر خطرناک است؟
خارش سر معمولا به دلیل مشکلاتی مانند شوره سر، خشکی پوست سر، واکنش به محصولات مراقبت از مو یا عفونت‌های قارچی ایجاد می‌شود. در اکثر موارد، این نوع خارش جدی نیست و با استفاده از شامپوها یا درمان‌های خانگی قابل کنترل است. با این حال، اگر خارش سر شدید باشد و با علائمی مانند ریزش مو، زخم‌های باز، قرمزی شدید یا پوسته‌پوسته شدن همراه باشد، ممکن است نشان‌دهنده مشکلات جدی‌تری مانند پسوریازیس، اگزما، درماتیت سبورئیک یا عفونت‌های پوستی باشد. در این صورت، مراجعه به پزشک متخصص پوست ضروری است.
آیا خارش بدن در بارداری خطرناک است؟
خارش بدن در دوران بارداری نسبتا شایع است و اغلب به دلیل تغییرات هورمونی، کشیدگی پوست یا افزایش جریان خون در بدن رخ میدهد. با این حال، در برخی موارد، خارش بدن می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تری مانند کلستاز بارداری باشد. این مشکل کبدی، که ناشی از کاهش جریان صفرا در بدن است، می‌تواند باعث خارش شدید، به‌ویژه در کف دست‌ها و پاها شود. برای کاهش خارش های معمول در بارداری، استفاده از مرطوب‌کننده‌ها، پوشیدن لباس‌های نرم و خنک و پرهیز از صابون‌های خشک‌کننده توصیه می‌شود.
کلستاز بارداری ممکن است خطراتی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد، از جمله زایمان زودرس یا مشکلات تنفسی برای نوزاد. بنابراین، اگر خارش بدن در بارداری شدید باشد و با علائمی مانند زردی پوست، تهوع یا احساس خستگی شدید همراه باشد، باید سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید.
خارش بدن می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تری مانند کلستاز بارداری باشد. علائم هشداردهنده خارش بدن
در بیشتر موارد، خارش بدن نگران‌کننده نیست، اما در صورتی که با علائم زیر همراه باشد، ممکن است نشان‌دهنده یک مشکل جدی باشد و نیاز به بررسی پزشکی فوری دارد. فراموش نکنید که با مشاهده هر کدام از علائم زیر سریعا برای ویزیت با متخصص اقدام کنید.
- تداوم خارش برای بیش از چند هفته: اگر خارش بدن بدون هیچ بهبودی ادامه پیدا کند، می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشد.
- زردی پوست یا چشم‌ها: این علامت می‌تواند به مشکلات کبدی اشاره کند.
- کاهش وزن غیرمنتظره: همراهی کاهش وزن با خارش بدن ممکن است نشان‌دهنده سرطان یا مشکلات متابولیک باشد.
- تب یا تعریق شبانه: این علائم می‌توانند نشانه بیماری‌های عفونی یا سرطان خون باشند.
- قرمزی یا التهاب پوست: ممکن است نشان‌دهنده عفونت، آلرژی یا بیماری‌های پوستی باشد.
- تورم یا کهیر همراه با خارش: این وضعیت می‌تواند به واکنش آلرژیک جدی اشاره داشته باشد.
- خارش در یک ناحیه خاص از بدن: به ویژه اگر همراه با زخم یا تغییرات پوستی باشد، ممکن است نشان‌دهنده یک عفونت موضعی یا بیماری پوستی باشد.
- علائم عصبی مانند بی‌حسی یا گزگز: این علائم می‌توانند به مشکلات عصبی مانند بیماری‌های نخاعی مرتبط باشند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
خارش بدن معمولا یک مشکل جزئی و موقت است که در بیشتر مواقع نیازی به نگرانی ندارد. با این حال، چه زمانی خارش بدن خطرناک است؟ در برخی موارد ممکن است خارش بدن نشانه‌ای از یک بیماری جدی مانند مشکلات کبدی، کلیوی، عصبی یا روانی باشد. مهم‌ترین نکته این است که به علائم همراه خارش بدن توجه کنید و اگر خارش به مدت طولانی ادامه یافت یا با علائمی چون تب، درد شکم، زردی پوست یا کاهش وزن همراه بود، سریعا به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص به‌موقع و درمان مناسب می‌تواند به پیشگیری از بروز مشکلات جدی‌تر کمک کند. اگرچه بیشتر موارد خارش بدن به دلیل عواملی همچون خشکی پوست، آلرژی‌ها یا استفاده از محصولات نامناسب است، اما نباید از بیماری‌های خطرناک غافل شد. بنابراین، در صورتی که شک دارید، همیشه بهتر است با دکتر متخصص داخلی و فوق تخصص پوست و مو مشورت کنید و از درمان‌های خانگی یا خوددرمانی خودداری کنید. دکتر داخلی آنلاین و دکتر آنلاین پوست و مو هم با پرسیدن سوال، شما را در روند تشخیص و درمان سریعتر همراهی می‌کنند.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!