فهرست مطالب
زمانی که پزشک بر اساس علائم و نشانه‌هایی که دارید، پرکاری تیروئید را تشخیص داد، درمان به موقع بسیار ضروری است، چرا که تیروئید پرکار درمان نشده می‌تواند عوارض بسیار جدی را ایجاد کند و به شدت روی کیفیت زندگی شما تاثیر می‌گذارد. درمان تیروئید پرکار برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد و چندین فاکتور اصلی از جمله سن، بیماری‌های زمینه‌ای و شرایط سلامتی کلی تعیین می‌کند که کدام درمان برای هر فرد مناسب است. البته قطعا علت پرکار شدن تیروئید و شدت آن هم روی شیوه درمان انتخابی بی تاثیر نیست و بسته به این که چرا تیروئید پرکار شده، انواع مختلفی از روش‌های درمانی توسط پزشک معالج شما انتخاب می‌شود. در این مقاله با تمامی روش‌های درمان تیروئید پرکار آشنا می‌شویم. چنانچه از علائم تیروئید رنج می‌برید، با فوق تخصص غدد تیروئید در دکترتو مشورت کنید.
درمان تیروئید پرکار چیست؟
زمانی که تیروئید پرکار می‌شود، به این معنی است که غده تیروئید شما بیش از حد معمول و نیاز طبیعی بدن این هورمون را تولید می‌کند. به همین دلیل هم درمان پرکاری تیروئید به معنای روش‌هایی برای کاهش سطح هورمون و کنترل عملکرد غده تیروئید است. پزشک می‌تواند با بررسی علائم هر بیمار، شرایطی که دارد، سن و سایر موارد تشخیص دهد که به کدام شیوه‌های درمانی نیاز است. گاهی ممکن است برای برخی از افراد به صورت هم‌زمان از چندین روش درمان تیروئید پرکار استفاده شود. البته در زمان انتخاب روش مناسب درمان، پزشک ترجیحات هر بیمار را هم در نظر می‌گیرد. به همین دلیل هم برنامه درمانی ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد. اصلی‌ترین شیوه های درمان تیروئید پرکار شامل موارد زیر می‌شود:
- درمان دارویی با کمک داروهای ضد تیروئید و سایر داروها
- رادیو ید درمانی غده تیروئید
- جراحی
در بسیاری از مواقع بسته به علت پرکار شدن غده تیروئید، خصوصا زمانی که شدت بیماری زیاد نیست، پزشک برخی از روش‌های درمانی دیگر مانند کنترل رژیم غذایی یا ورزش کردن را نیز توصیه می‌کند. این موارد حتی می‌توانند در کنار درمان‌های اصلی مانند درمان دارویی، به بهبود هر چه سریع‌تر بیماری و کنترل عملکرد غده تیروئید کمک زیادی کنند.
متیمازول معمولا خط اول درمان تیروئید پرکار است.۱. قرص تیروئید پرکار
معمولا اولین خط درمان تیروئید پرکار، درمان دارویی است. داروهای ضد تیروئید می‌توانند روی عملکرد غده تیروئید تاثیر بگذارند و مانع از ترشح بیش از حد هورمون شوند. آنها به تدریج با تاثیری که روی غده تیروئید می‌گذارند، می‌توانند علائم پرکاری تیروئید را کاهش دهند.
داروهای ضد تیروئید شامل متیمازول و پروپیل تیوراسیل است. با شروع مصرف قرص تیروئید پرکار، علائم معمولا در عرض چند هفته تا چند ماه شروع به بهبود یافتن می‌کند. دوره درمان با داروهای ضد تیروئید معمولا ۱۲ تا ۱۸ ماه طول می‌کشد. بعد از این مدت زمان، اگر علائم از بین رفت و نتایج آزمایش خون نشان داد که سطح هورمون تیروئید به محدوده استاندارد بازگشته، ممکن است دوز به آرامی کاهش یابد یا این که حتی مصرف دارو متوقف شود. در برخی از افراد دوره مصرف داروهای ضد تیروئید طولانی‌تر است و باید برای مدت زمان بیشتری دارو مصرف کنند.
در کنار داروهایی که مستقیما روی غده تیروئید اثر می‌گذارند، دسته دیگری از داروها هم ممکن است برای کنترل علائم تجویز شوند. برای مثال می‌توان به مسدودکننده‌های بتا اشاره کرد که می‌توانند علائمی مانند لرزش دست‌ها، ضربان قلب سریع یا تپش قلب و اضطراب را کاهش دهند. پزشک این داروها را تا زمان نرمال شدن سطح هورمون تیروئید تجویز می‌کند.
متن انگلیسی:
medlineplus
Antithyroid medicines, which cause your thyroid to make less thyroid hormone. You probably need to take the medicines for 1 to 2 years. In some cases, you might need to take the medicines for several years.
ترجمه متن:
داروهای ضد تیروئید باعث می‌شوند که غده تیروئید هورمون کمتری بسازد. اما احتمالا باید آنها را یک تا دو سال مصرف کرد. در برخی موارد هم باید داروها برای چندین سال مصرف شوند.
۲. درمان پرکاری تیروئید با ید رادیواکتیو
یکی دیگر از درمان‌های بسیار رایج و موثر برای کنترل پرکاری تیروئید، خصوصا زمانی که پرکاری تیروئید شدید دارید، درمان یا ید رادیواکتیو است که به آن ید درمانی هم گفته می‌شود. ید درمانی شامل مصرف ید رادیواکتیو از طریق دهان به صورت کپسول یا مایع و دریافت مقداری اشعه رادیواکتیو می‌شود. مصرف این کپسول‌های حاوی ید رادیواکتیو به آرامی سلول‌های تولیدکننده هورمون تیروئید در غده تیروئید را از بین می‌برند. این روش درمانی بیشتر برای انواع پرکاری تیروئید خودمختار موثر است که در آن سلول‌های غده تیروئید به صورت فزاینده‌ای هورمون ترشح می‌کنند. سلول‌های تیروئید پرکار این یدها را جذب می‌کنند و می‌میرند. این امر باعث می‌شود تیروئید کوچک‌تر شده و سطح هورمون کاهش یابد. با این حال معمولا علائم با این روش تا چند ماه بهبود نمی‌یابد.
این روش درمانی روی سایر بافت‌های بدن تاثیر نمی‌گذارد. تقریباً همه افرادی که تحت درمان با ید رادیواکتیو هستند، بعداً دچار کم‌کاری تیروئید می‌شوند، به این دلیل که سلول‌های تولیدکننده هورمون تیروئید از بین رفته‌اند. اما کم‌کاری تیروئید نسبت به پرکاری تیروئید راحت‌تر درمان می‌شود و معمولا مشکلات سلامتی دراز مدت کمتری ایجاد می‌کنند. در بیشتر افراد باید این مکمل‌ها را یک بار در روز مصرف کرد.
متن انگلیسی:
nhs
Radioactive iodine treatment is a type of radiotherapy used to destroy the cells in the thyroid gland, reducing the amount of hormones it can produce. It’s a highly effective treatment that can cure an overactive thyroid.
ترجمه متن:
درمان با ید رادیواکتیو نوعی رادیوتراپی است که برای از بین بردن سلول‌های غده تیروئید و کاهش میزان هورمون‌هایی که می‌تواند تولید کند استفاده می‌شود. این یک درمان بسیار موثر است که می‌تواند تیروئید پرکار را درمان کند.
برای تیروئید پرکار باید ید مصرف کنی و نگرانی؟
با مشورت دکتر نگرانیت رو کم کن.
۳. درمان پرکاری تیروئید با جراحی
در برخی از موارد برای بیمار، مصرف داروهای ضد تیروئید یا روش ید درمانی گزینه مناسبی نیست و به دلایل مختلف نمی‌تواند تحت این روش‌های درمانی قرار گیرد. از طرفی نیز گاهی شدت بیماری به حدی است که با دارو کنترل نمی‌شود و عوارض بسیار جدی و شدیدی را ایجاد می‌کند.
در این شرایط ممکن است پزشک گزینه جراحی را انتخاب کند که طی آن تمام یا بخشی از غده تیروئید برداشته می‌شود. به این عمل تیروئیدکتومی گفته می‌شود. این روش برای افرادی که یک ندول مسئول پرکاری تیروئید آنهاست، انجام می‌شود. اگر کل غده بزرگ شده باشد و بافت و گره‌های متعدد تیروئیدی در سراسر غده پخش شده باشند، معمولا باید کل غده از طریق جراحی برداشته شود. در بیماری گریوز هم جراحی اصلی‌ترین گزینه درمانی است.
معمولا بعد از جراحی بیماران باید روزانه یک قرص مصرف کنند تا مقدار مناسبی از هورمون تیروئید مورد نیاز بدنشان تامین شود، چرا که بدن برای سالم ماندن به سطح مشخصی از هورمون تیروئید نیاز دارد. در حالی که برای اکثر افراد گزینه جراحی بسیار موثر است، اما با خطرات زیادی نیز همراه خواهد بود. جراحی غده تیروئید می‌تواند به تارهای صوتی یا غدد پاراتیروئید آسیب برساند. این غدد به تنظیم کلسیم کمک می‌کنند و در نتیجه آسیب به آنها می‌تواند عوارض زیادی داشته باشد.
۴. درمان تیروئید پرکار با ورزش
داشتن یک برنامه ورزشی منظم هم می‌تواند در درمان تیروئید پرکار موثر باشد. به نوعی داشتن یک برنامه ورزشی متعادل و منظم می‌تواند به مدیریت پرکاری تیروئید کمک کند. با یک برنامه ورزشی منظم می‌توان ضربان قلب نامنظم را بهبود بخشید، وزن را کنترل کرد و باعث بهتر شدن خلق‌وخو شد. تمام این موارد اصلی‌ترین علائم پرکاری تیروئید هستند که روی کیفیت زندگی فرد تاثیر می‌گذارد.
افرادی که تیروئید پرکار دارند باید هم ورزش کنند و هم یک رژیم غذایی مناسب داشته باشند.۵. درمان تیروئید پرکار با طب سنتی و داروهای گیاهی
دمنوش‌ها و داروهای گیاهی بخش اصلی درمان‌های طب سنتی هستند. مصرف دمنوش‌هایی مانند دمنوش گل‌گاوزبان یا دمنوش هلیله سیاه و زرد با عسل می‌تواند سطح هورمون تیروئید را کنترل کند. سایر دمنوش‌های گیاهی برای پرکاری تیروئید شامل موارد زیر می‌شود:
- دمنوش بادرنجبویه
- دمنوش زنجبیل
- دمنوش ریشه شیرین‌بیان
- دمنوش چای سبز و عسل
- دمنوش مریم‌گلی
در کنار دمنوش‌ها و داروهای گیاهی مختلفی که برای پرکاری تیروئید در طب سنتی تجویز می‌شود، یکی دیگر از روش‌های درمانی پرطرف‌دار حجامت کردن است. حجامت در طب سنتی برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۶. درمان تیروئید پرکار با طب سوزنی
در طب سنتی از طب سوزنی هم برای درمان پرکاری تیروئید استفاده می‌شود. در این روش، متخصص طب سوزنی تعدادی سوزن را به نقاط مشخصی از بدن وارد می‌کند. این کار باعث بهبود گردش انرژی در بدن می‌شود که می‌تواند روی عملکرد غده تیروئید هم تاثیر بگذارد. با نرمال شدن عملکرد غده تیروئید بعد از چند جلسه درمان با طب سوزنی و کاهش سطح هورمون در بدن، پرکاری تیروئید هم درمان می‌شود.
۷. درمان خانگی تیروئید پرکار
برای درمان خانگی پرکاری تیروئید، بهترین گزینه داشتن یک رژیم غذایی مناسب است. با محدود کردن مصرف برخی غذاها و اضافه کردن برخی منابع مغذی به رژیم غذایی می‌توان اکثر علائم پرکاری تیروئید را کنترل کرد. مواد غذایی که باید از رژیم غذایی افرادی که تیروئید پرکار دارند، حذف شود شامل موارد زیر است:
- نمک یددار
- غذاهای دریایی
- محصولات لبنی
- مصرف بیش از حد مرغ یا گوشت گاو
- سویا
- زرده تخم‌مرغ
علاوه بر پرهیز غذایی، اجتناب از مصرف منابع ید اضافی نیز مهم است. در عوض باید برخی منابع مانند ال کارنیتین و سلنیوم به رژیم غذایی اضافه شود. ال کارنیتین یک مکمل طبیعی است که می‌تواند اثرات پرکاری تیروئید را بهبود ببخشد. مکمل B-complex یا B-12 نیز می‌تواند احساس خستگی، ضعف و سرگیجه را از بین ببرد. سلنیوم نیز یک ماده معدنی است که به طور طبیعی در آب، خاک و غذاهایی مانند آجیل، ماهی، گوشت گاو و غلات وجود دارد. همچنین می‌توان آن را به عنوان مکمل نیز مصرف کرد.
دنبال درمان خانگی تیروئید پرکار هستی؟ از دکتر مشاوره بگیر.
۸. برای پرکاری تیروئید چه بخوریم؟
این بخش را با غذاهایی که می‌توانید بخورید و برای درمان خانگی تیروئید مناسب هستند، شروع می‌کنیم. جدول زیر شامل غذاهایی است که به مدیریت پرکاری تیروئید کمک کرده و به بهبود عملکرد غده تیروئید و حفظ سلامت کلی بدن یاری می‌رسانند.
| دسته‌بندی | مواد غذایی مفید | توضیح ماده |
|---|---|---|
| مواد غذایی با ید پایین | نمک بدون ید، چای یا قهوه، سفیده تخم‌مرغ، میوه‌های تازه، کره بادام‌زمینی بدون نمک، نان‌های خانگی بدون نمک، پاپ‌کورن بدون نمک، سیب‌زمینی، عسل، شیره افرا | مواد غذایی با ید کم مانع تحریک بیشتر غده تیروئید می‌شوند و تولید هورمون‌های تیروئیدی را کنترل می‌کنند. |
| سبزیجات مفید | شاخه‌های بامبو، کلم بروکلی، کلم بروکسل، گل کلم، کلم پیچ، خردل | سبزیجات چلیپایی باعث کاهش جذب ید توسط غده تیروئید می‌شوند و تولید هورمون‌های تیروئیدی را کاهش می‌دهند. |
| آهن | حبوبات خشک، سبزیجات با برگ‌های سبز تیره، گوشت قرمز، عدس، مغزها و آجیل، گوشت پرندگان، دانه‌ها، غلات | آهن به بهبود عملکرد غده تیروئید و انتقال اکسیژن در بدن کمک می‌کند و کمبود آن می‌تواند تعادل تیروئیدی را مختل کند. |
| سلنیوم | آجیل برزیلی، قارچ، چای، برنج، گوشت، تخمه آفتاب‌گردان | سلنیوم در حفظ سلامت سلول‌های تیروئید نقش دارد و از آسیب اکسیداتیو به بافت‌های غده تیروئید جلوگیری می‌کند. |
| روی | گوشت گوسفند، پودر کاکائو، نخود، تخمه کدو، گوشت گوساله، بادام هندی | روی به تنظیم عملکرد غده تیروئید و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. |
| کلسیم و ویتامین D | اسفناج، لوبیا سفید، بامیه، آب‌پرتقال غنی‌شده با کلسیم، شیر بادام، غلات غنی‌شده با کلسیم، جگر، قارچ، ماهی‌های چرب | کلسیم و ویتامین D به جلوگیری از کاهش تراکم استخوان ناشی از پرکاری تیروئید کمک می‌کنند و سلامت استخوان‌ها را حفظ می‌کنند. |
برای پرکاری تیروئید چه نخوریم؟
هر ماده غذایی حاوی ید زیاد را باید از رژیم غذایی خود حذف کنید. ید بیشتر در غذاهای دریایی یافت می‌شود. باید رژیم خود را با مصرف کم غذاهای دریایی ادامه دهید. همچنین از لبنیات کمتری استفاده کنید و نمک بدون ید استفاده کنید.
درمان تیروئید پرکار در بارداری
دوران بارداری با تیروئید پرکار شرایط درمان را سخت‌تر و پیچیده‌تر می‌کند. چه برای افرادی که هم‌زمان با پرکاری تیروئید قصد بارداری دارند و چه برای افرادی که در دوران بارداری آنها، تیروئیدشان پرکار شده است، درمان به موقع بسیار ضروری است، چرا که درمان نشدن پرکاری تیروئید هم برای سلامت مادر و هم جنین بسیار خطرناک است.
درمان تیروئید پرکار در بارداری به چندین فاکتور مختلف بستگی دارد. برخی مواقع ممکن است پرکاری تیروئید خفیف و موقتی باشد. برای مثال تهوع صبحگاهی گاهی اوقات می‌تواند باعث پرکاری تیروئید شود که موقتی است.
در دوران بارداری اگر سطح هورمون تیروئید فقط کمی بالاتر از حد معمولا باشد، پزشک درمان را متوقف کرده و فقط با چکاپ‌های ماهانه، وضعیت تیروئید را بررسی می‌کند. برای برخی از زنان باردار هم به مصرف دوزهای پایین‌تر داروهای ضد تیروئید نیاز است. پروپیل تیوراسیل داروی انتخابی برای پرکاری تیروئید در دوران بارداری است.
در نهایت گاهی شرایط به نحوی است که امکان مصرف دارو برای زنان باردار وجود ندارد یا این که شدت پرکاری تیروئید بسیار تهدیدکننده است. در این شرایط گزینه درمانی معمولا جراحی است و با برداشتن تمام یا بخشی از غده تیروئید، درمان انجام می‌شود.
دمنوش بادرنجبویه و زنجبیل یا گل‌گاو زبان می‌توان سطح هورمون تیروئید را کنترل کرد.درمان تیروئید پرکار در نوزادان
درمان تیروئید پرکار در نوزادان اهمیت زیادی دارد، چرا که درمان نشدن آن می‌تواند عوارضی جدی به دنبال داشته باشد. اولین و اصلی‌ترین خط درمان در نوزادان و کودکان کم‌سن‌وسال، درمان با داروهای ضد تیروئید است. داروهای ضد تیروئید، مانند متیمازول و کاربیمازول اصلی‌ترین گزینه‌های درمان پرکاری تیروئید در نوزادان هستند. داروهای بتابلاکر هم در مواردی برای کنترل علائم در نوزادان تجویز می‌شوند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
پرکاری تیروئید شرایطی است که بسته به شدت و علتی که دارد، باید حتما درمان شود. این شرایط می‌تواند روی سلامت عمومی افراد تاثیر زیادی بگذارد و به همین دلیل درمان مناسب آن بسیار ضروری است. درمان تیروئید پرکار شامل روش‌های مختلف از جمله درمان دارویی یا جراحی است که دکتر فوق تخصص غدد بر اساس شرایطی مانند سن بیمار و شدت بیماری، از آنها استفاده می‌کند. اکثر روش‌های درمانی برای رفع پرکاری تیروئید موثرند، برای مشورت هم می‌توانید از ویزیت آنلاین متخصص غدد دکترتو استفاده کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!