فهرست مطالب
پرکاری تیروئید یکی از اختلالات شایع غده تیروئید است که می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر سلامت عمومی بدن داشته باشد. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که غده تیروئید، که وظیفه تنظیم متابولیسم بدن را بر عهده دارد، به صورت غیرعادی شروع به تولید بیش از حد هورمون‌های تیروکسین (T4) و تری‌یدوتیرونین (T3) می‌کند. تیروئید پرکار می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند اختلالات خودایمنی، عفونت، یا حتی مصرف بیش از حد ید باشد. در این مطلب، به بررسی دقیق علت پرکاری تیروئید و عوامل مؤثر در بروز آن می‌پردازیم. برای مشاوره با متخصصین غدد و درمان مشکل تیروئید به دکترتو اعتماد کنید.
علت پرکاری تیروئید چیست؟
پر کاری تیروئید (Hyperthyroidism) زمانی رخ می‌دهد که غده تیروئید هورمون‌های تیروکسین (T4) و تری‌یدوتیرونین (T3) را بیش از حد تولید کند. این وضعیت می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود، برخی از این شرایط عبارت‌اند از:
| علت | توضیحات |
|---|---|
| بیماری گریوز | شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید که به دلیل حمله سیستم ایمنی به غده تیروئید رخ می‌دهد. این بیماری ارثی بوده و در زنان شایع‌تر است. |
| ندول‌های تیروئیدی | گره‌هایی که در غده تیروئید ایجاد شده و باعث تولید بیش از حد هورمون‌های تیروئیدی می‌شوند. گاهی به صورت آدنوم سمی یا گواتر مولتی ندولر سمی ظاهر می‌شوند. |
| تیروئیدیت | التهاب غده تیروئید که به دلیل عفونت، مشکلات سیستم ایمنی یا زایمان رخ می‌دهد. |
| مصرف زیاد ید | مصرف بیش از حد ید یا قرار گرفتن در معرض مواد حاوی ید (مانند ید رادیواکتیو در تصویربرداری) می‌تواند منجر به پرکاری تیروئید شود. |
| تومورهای تخمدان و بیضه | تومورهای نادر مانند استروما اوواری در تخمدان یا تومورهای ژرم‌سل در بیضه می‌توانند هورمون‌های تیروئیدی تولید کرده و باعث پرکاری تیروئید شوند. |
| ندول‌ها و تومورهای خوش‌خیم تیروئید | آدنوم‌های سمی یا گواتر مولتی ندولر سمی می‌توانند به‌طور مستقل و بیش‌ازحد هورمون‌های تیروئیدی تولید کنند. |
| مصرف بیش از حد مکمل تترایدوتیرونین (T۴) | مصرف خودسرانه یا بیش از حد هورمون تیروکسین می‌تواند باعث پرکاری تیروئید القاشده شود. |
۱. بیماری گریوز
در بیماری گریوز، سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله می‌کند و به آن آسیب می‌رساند. این کار باعث می‌شود که غده‌ی تیروئید مقدار زیای هورمون تولید کند. این بیماری یک بیماری ارثی است و در صورتی‌که یکی از اعضای خانواده شما به آن مبتلا باشد، در خطر بالاتری از ابتلا به گریوز قرار دارید. بیماری خودایمنی گریوز در زنان شایع‌تر از مردان بوده و از شایع ترین علل ایجاد پرکاری تیروئید یا همان هایپرتیروئیدیسم محسوب می‌شود، حدود ۸۵% بیماران هایپرتیروئیدی از این دسته هستند.
۲. ندول های تیروئیدی
ندول‌های تیروئید یا گره تیروئیدی، دانه‌های ریزی هستند که از رشد سلول‌های غده تیروئید ایجاد می‌شوند. با این اتفاق، غده تیروئید هورمون‌های بیشتری تولید می‌کند و این مسئله، تعادل هومونی بدن را به هم می‌زند. به‌ندرت این ندول‌ها سرطانی هستند.
جلوی گلوت ورم کرده و نگرانی؟
از متخصص نوبت بگیر.
۳. تیروئیدیت
تیروئیدیت نامی است که به‌طور کلی بر بیماری‌های التهابی غده تیروئید گذاشته می‌شود. این التهاب ممکن است در اثر عفونت و یا مشکلی در سیستم ایمنی بدن شما ایجاد شده باشد. هنگامی که غده تیروئید ملتهب می‌شود، هورمون‌های بیشتری ترشح می‌کند. این مسئله موجب به هم خوردن تعادل هورمونی بدن می‌شود. التهاب غده تیروئید در شرایط مختلفی ممکن است ایجاد شود. یکی از این شرایط، زایمان است. ممکن است زنان بعد از زایمان دچار التهاب غده تیروئید شوند. همچنین یکی از عوارض داروهایی مانند اینترفرون‌ها و آمیورادون (داروی قلبی) هم التهاب تیروئید و در نتیجه پرکاری آن است.
۴. مصرف ید زیاد
مصرف زیاد ید می‌تواند غده تیروئید را تحریک به ساخت بیش از حد هورمون‌های تیروئیدی بکند. ید یک ماده معدنی است که غده تیروئید از آن برای ساختن هورمون‌هایش استفاده می‌کند. برخی روش‌های تصویربرداری پزشکی مانند گرفتن تصاویر با کنتراست بالا که نیازمند ید رادیواکتیو هستند هم می‌تواند بیمار را در معرض هایپرتیروئیدیسم قرار دهد.
۵. تومورهای تخمدان و بیضه
برخی از تومورهای تخمدان و بیضه می‌توانند به‌ندرت علت پرکاری تیروئید باشند. در زنان، تومورهایی مانند استروما اوواری که نوعی تراتوما محسوب می‌شود، حاوی بافت‌های فعال تیروئیدی هستند و می‌توانند به‌طور مستقل هورمون‌های تیروئیدی تولید کنند. این امر باعث افزایش سطح هورمون‌های T4 و T3 در بدن و بروز علائم پرکاری تیروئید می‌شود. در مردان نیز تومورهای نادر بیضه، مانند تومورهای ژرم‌سل، ممکن است با تولید هورمون‌ها یا تحریک غیرطبیعی غده تیروئید به افزایش فعالیت آن منجر شوند. این موارد گرچه نادر هستند، اما تشخیص و درمان به‌موقع آن‌ها اهمیت زیادی دارد.
در زنان، برخی تومورها، حاوی بافت‌های فعال تیروئیدی هستند و می‌توانند به‌طور مستقل هورمون‌های تیروئیدی تولید کنند.۶. تومور و ندول های خوش خیم تیروئید
ندول‌های خوش‌خیم، به‌ویژه نوعی که به نام آدنوم سمی (Toxic Adenoma) شناخته می‌شوند، می‌توانند به‌طور مستقل و بدون کنترل طبیعی بدن، هورمون‌های تیروئیدی تولید کنند. در این حالت، تولید بیش‌ازحد هورمون‌های T3 و T4 باعث بروز علائم پرکاری تیروئید مانند افزایش ضربان قلب، کاهش وزن غیرطبیعی و تعریق بیش‌ازحد می‌شود. در برخی موارد، وجود چندین ندول خوش‌خیم فعال در غده تیروئید به وضعیتی به نام گواتر مولتی ندولر سمی (Toxic Multinodular Goiter) منجر می‌شود. این حالت نیز باعث افزایش تولید هورمون‌های تیروئیدی و ایجاد علائم مشابه می‌گردد. درمان این ندول‌ها بسته به شدت و علائم بیمار، ممکن است شامل داروهای ضد تیروئید، ید رادیواکتیو یا جراحی باشد.
۷. مصرف بیش از حد مکمل تترایدوتیرونین
مصرف بیش از حد مکمل‌های هورمونی تترایدوتیرونین (T4)، که به‌طور رایج به‌عنوان هورمون تیروکسین شناخته می‌شود، می‌تواند منجر به بروز پرکاری تیروئید القاشده (Factitious Hyperthyroidism) شود. این وضعیت معمولاً در افرادی رخ می‌دهد که به‌دلیل اختلالات تیروئیدی، مکمل هورمونی مصرف می‌کنند اما دوز تجویز شده را رعایت نمی‌کنند یا به‌طور خودسرانه میزان مصرف را افزایش می‌دهند.
مصرف بیش از حد این مکمل می‌تواند باعث افزایش غیرطبیعی هورمون‌های تیروئیدی در بدن شده و علائمی مانند ضربان قلب سریع، تعریق بیش‌ازحد، کاهش وزن شدید، اضطراب، و حتی مشکلات قلبی ایجاد کند. این وضعیت ممکن است در افرادی که به‌صورت غیرعلمی و بدون نظارت پزشک از مکمل‌های تیروئیدی به‌عنوان راهی برای کاهش وزن استفاده می‌کنند نیز رخ دهد. درمان این نوع پرکاری تیروئید شامل کاهش یا قطع مکمل‌های هورمونی و در موارد شدید، تجویز داروهای کنترل‌کننده عملکرد تیروئید است. نظارت دقیق پزشک و انجام آزمایش‌های منظم تیروئید برای جلوگیری از این مشکل بسیار ضروری است.
متن انگلیسی:
nhs
An overactive thyroid that’s caused by a medicine will usually improve once you stop taking that medicine, although it may take several months for your thyroid hormone levels to return to normal.
ترجمه متن:
تیروئید پرکار که ناشی از مصرف دارو باشد معمولاً پس از قطع مصرف آن دارو بهبود می‌یابد، اگرچه ممکن است چندین ماه طول بکشد تا سطوح هورمون تیروئید به حالت نرمال بازگردند.
تیروکسین می‌خوری و نگران مصرف بیش از حدی؟ مشاوره بگیر.
علت پرکاری تیروئید ناگهانی
پرکاری تیروئید ناگهانی می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که منجر به افزایش غیرطبیعی هورمون‌های تیروئیدی در بدن می‌شود. بیماری گریوز، یک اختلال خودایمنی، از شایع‌ترین دلایل این وضعیت است که سیستم ایمنی تیروئید را به تولید بیش‌از حد هورمون تحریک می‌کند. همچنین ندول‌های سمی تیروئید که به‌صورت خوش‌خیم در غده تیروئید شکل می‌گیرند، ممکن است به‌طور ناگهانی فعال شده و مقدار زیادی هورمون تولید کنند.
التهاب تیروئید به‌ویژه پس از عفونت‌های ویروسی، می‌تواند موجب آزاد شدن ناگهانی هورمون‌های ذخیره‌شده در غده شود. علاوه بر این، مصرف بیش‌ازحد ید یا داروهای هورمونی تیروئید بدون تجویز پزشک از دیگر عوامل مؤثر در ایجاد این وضعیت هستند. در موارد نادر، تومورهای تخمدان، بیضه یا هیپوفیز نیز ممکن است با تحریک غیرطبیعی تیروئید، به پرکاری ناگهانی آن منجر شوند.
علت پرکاری تیروئید در زنان
پرکاری تیروئید در زنان می‌تواند به دلایل مختلفی بروز کند که اغلب با عوامل هورمونی و ایمنی مرتبط هستند. بیماری گریوز، که یک اختلال خودایمنی است، از شایع ترین علل پرکاری تیروئید در زنان محسوب می‌شود. در این بیماری، سیستم ایمنی به‌اشتباه به غده تیروئید حمله کرده و باعث تولید بیش‌ازحد هورمون‌های تیروئیدی می‌شود. همچنین، تغییرات هورمونی مرتبط با بارداری یا یائسگی می‌توانند احتمال بروز اختلالات تیروئیدی را افزایش دهند.
التهاب تیروئید پس از زایمان نیز یک عامل شایع در زنان است که می‌تواند منجر به پرکاری موقتی تیروئید شود. استفاده نادرست از مکمل‌های ید یا داروهای تیروئیدی و وجود ندول‌های سمی در غده تیروئید نیز از دیگر عوامل مهم در زنان هستند. به دلیل تأثیر پرکاری تیروئید بر سیستم‌های مختلف بدن، از جمله متابولیسم و باروری، شناسایی و درمان به‌موقع این اختلال اهمیت زیادی دارد.
پرکاری تیروئید در بارداری نیازمند تشخیص و مدیریت دقیق است، زیرا می‌تواند خطراتی مانند زایمان زودرس، پره‌اکلامپسی، یا مشکلات رشد جنین را به همراه داشته باشد. علت تیروئید پرکار در بارداری
پرکاری تیروئید در بارداری معمولاً به دو علت اصلی مرتبط است: بیماری گریوز و تیروتوکسیکوز گذرای بارداری. بیماری گریوز، که یک اختلال خودایمنی است، شایع ترین علت پرکاری تیروئید در دوران بارداری محسوب می‌شود. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن آنتی‌بادی‌هایی تولید می‌کند که غده تیروئید را تحریک کرده و منجر به تولید بیش‌ازحد هورمون‌های تیروئیدی می‌شوند. این وضعیت ممکن است قبل از بارداری وجود داشته باشد یا در دوران بارداری تشدید شود.
علت دوم، تیروتوکسیکوز گذرای بارداری، به تغییرات هورمونی ناشی از بارداری مربوط است. در این حالت، افزایش سطح هورمون β-hCG (گنادوتروپین جفتی انسان) در اوایل بارداری ممکن است غده تیروئید را بیش از حد تحریک کند و باعث تولید هورمون تیروئیدی اضافی شود. این نوع پرکاری تیروئید معمولاً موقتی است و در نیمه دوم بارداری بهبود می‌یابد.
پرکاری تیروئید در بارداری نیازمند تشخیص و مدیریت دقیق است، زیرا می‌تواند خطراتی مانند زایمان زودرس، پره‌اکلامپسی، یا مشکلات رشد جنین را به همراه داشته باشد. به همین دلیل، زنان باردار با علائم پرکاری تیروئید باید به‌سرعت تحت نظر پزشک قرار گیرند.
علت پرکاری تیروئید در نوزادان
تیروئید بالا در نوزادان ممکن است علائمی مانند تحریک‌پذیری، افزایش ضربان قلب، ضعف عضلانی، کاهش وزن و مشکلات تغذیه را به همراه داشته باشد. بنابراین، تشخیص و درمان سریع این وضعیت برای جلوگیری از عوارض جدی بسیار مهم است. مهم‌ترین علت‌ها عبارتند از:
- بیماری گریوز مادر: اگر مادر در دوران بارداری مبتلا به بیماری گریوز باشد، آنتی‌بادی‌هایی به نام آنتی‌بادی‌های تحریک‌کننده تیروئید (TRAb) در بدن او تولید می‌شود. این آنتی‌بادی‌ها می‌توانند از جفت عبور کرده و به غده تیروئید نوزاد برسند، باعث تحریک غده تیروئید و افزایش تولید هورمون‌های تیروئیدی در نوزاد شوند. این وضعیت به نام پرکاری تیروئید گذرای نوزادی شناخته می‌شود و معمولاً چند ماه بعد از تولد بهبود می‌یابد.
- تومورهای تیروئید: در موارد نادر، نوزادان ممکن است به ندول‌ها یا تومورهای خوش‌خیم تیروئید دچار شوند که موجب تولید بیش از حد هورمون تیروئید می‌شود. این تومورها معمولاً به‌صورت خوش‌خیم هستند و می‌توانند باعث پرکاری تیروئید در نوزاد شوند.
- اختلالات ژنتیکی و ارثی: در برخی موارد، اختلالات ژنتیکی می‌توانند به تولید بیش از حد هورمون‌های تیروئید منجر شوند. این وضعیت‌ها اغلب نادر هستند، اما در صورت وجود، ممکن است پرکاری تیروئید را در نوزادان ایجاد کنند.
استرس یا بیماری‌های خاص نیز می‌توانند بر عملکرد تیروئید تأثیر گذاشته و به پرکاری آن منجر شوند.علت پرکاری تیروئید در مردان
یکی از شایع ترین علل تیروئید در مردان، بیماری گریوز، یک اختلال خودایمنی است و باعث تحریک غده تیروئید به تولید بیش از حد هورمون‌های تیروئید می‌شود. علاوه بر این، تومورهای خوش‌خیم یا ندول‌های تیروئید نیز می‌توانند منجر به پرکاری تیروئید شوند، زیرا این ندول‌ها هورمون‌های تیروئید را در مقادیر زیاد تولید می‌کنند. التهاب تیروئید نیز که به دلیل عفونت یا بیماری‌های خودایمنی ممکن است رخ دهد، می‌تواند باعث آزاد شدن ناگهانی هورمون‌های تیروئید و در نتیجه پرکاری آن شود.
همچنین، مصرف بیش از حد مکمل‌های ید یا داروهای تیروئیدی، یا تومورهای هیپوفیز که هورمون تحریک‌کننده تیروئید (TSH) را زیاد می‌کنند، از دیگر علل پرکاری تیروئید در مردان به شمار می‌آید. در برخی موارد، استرس یا بیماری‌های خاص نیز می‌توانند بر عملکرد تیروئید تأثیر گذاشته و به پرکاری آن منجر شوند.
متن انگلیسی:
mayoclinic
Some people with hyperthyroidism develop a problem called thyroid eye disease. It’s more common in people who smoke.
ترجمه متن:
برخی از افرادی که به پرکاری تیروئید مبتلا هستند، مشکلی به نام بیماری چشمی تیروئید پیدا می‌کنند. این مشکل در افرادی که سیگار می‌کشند رایج‌تر است.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
علت پرکاری تیروئید می‌تواند ناشی از اختلالات خودایمنی، تومورها، بیماری‌های التهابی یا مصرف نادرست داروها باشد. این وضعیت می‌تواند علائم متعددی مانند کاهش وزن غیرعادی، افزایش ضربان قلب، اضطراب، تعریق زیاد و اختلالات خواب ایجاد کند که بر کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی می‌گذارد. از آنجا که پرکاری تیروئید می‌تواند عوارض جدی مانند مشکلات قلبی و افزایش خطر سکته را به همراه داشته باشد، تشخیص زودهنگام و درمان مناسب بسیار ضروری است.
اگر شما یا فردی که می‌شناسید، علائم پرکاری تیروئید را تجربه می‌کنید، مراجعه به فوق تخصص غدد تیروئید بسیار مهم است. پزشک پس از انجام آزمایش‌های لازم مانند تست‌های خون و سونوگرافی، می‌تواند تشخیص دقیق را ارائه دهد و درمان‌های مناسب را پیشنهاد کند. همچنین می‌توانید با مشاوره آنلاین دکتر غدد کودکان و ویزیت آنلاین دکتر غدد توصیه‌های اولیه را از متخصصین دکترتو دریافت کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!