فهرست مطالب
آزمایش آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) نوعی آزمایش خون است که بهمنظور اندازهگیری سطح آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز در خون انجام میشود. این آنزیم عمدتا در کبد، قلب و بافتهای عضلانی وجود دارد و نقش مهمی در متابولیسم پروتئینها ایفا میکند. افزایش سطح ast در آزمایش خون نشانهای از آسیب به این اندامها است و بهعنوان ابزار موثری در تشخیص و نظارت بر بیماریهای کبدی، قلبی و عضلانی مورد استفاده قرار میگیرد. آزمایش ast بهعنوان بخشی از پنلهای تست کبدی یا در ارزیابی علائم مرتبط با بیماریهای مختلف درخواست میشود. اما اگر با مشاهده این نماد در برگه آزمایش خود این سوال در ذهنتان ایجاد شده که ast در آزمایش خون چیست بهتر است با ادامه این مقاله از دکترتو همراه ما باشید. همچنین به منظور تفسیر آزمایش میتوانید از سامانه نوبتگیری و مشاوره آنلاین دکترتو کمک بگیرید.
ast در آزمایش خون چیست؟
آزمایش خون AST مقدار آسپارتات آمینوترانسفراز را در خون اندازهگیری میکند و برای ارزیابی سلامت کبد تجویز میشود. زمانی که سلولها آسیب میبینند، ast وارد جریان خون میشود، به همین دلیل، میزان بالای ast در آزمایش خون میتواند نشانهای از وجود یک بیماری زمینهای باشد، که معمولا (اما نه همیشه) به بیماری کبدی مربوط میشود. نامهای رایج برای آزمایش خون ast عبارتند از:
- آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)
- آسپارتات ترانسفراز (AST)
- ترانسامیناز گلوتامیک-اکسالوستیک سرمی
- SGOT
- ترانسامیناز آسپارتات
علت انجام آزمایش ast
آزمایش AST (آسپارتات آمینوترانسفراز) برای ارزیابی عملکرد کبد و بررسی آسیبهای کبدی، قلبی یا عضلانی انجام میشود. این آزمایش معمولاً برای تشخیص بیماریهای کبدی مانند هپاتیت، سیروز یا کبد چرب، همچنین مشکلات قلبی مانند حمله قلبی یا بیماریهای عضلانی مورد استفاده قرار میگیرد. سطح بالای AST در خون ممکن است نشاندهنده آسیب به بافتهای این اعضا باشد. آزمایش آسپارتات آمینوترانسفراز به دلایل مختلفی انجام میشود، از جمله:
- آزمایش کبد، بررسی سلامت کبد و شناسایی آسیبهای کبدی مانند هپاتیت، سیروز و کبد چرب
- تشخیص بیماریهای قلبی
- بررسی بیماریهای عضلانی
- نظارت بر پاسخ بدن به درمان بیماریهای کبدی یا قلبی
- تشخیص سایر بیماریها
ast در آزمایش خون باید چند باشد؟
محدوده نرمال برای آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر متفاوت است. یکی از محدودههای رایج برای آزمایش خون ast بین ۸ تا ۳۳ واحد در لیتر (U/L) است. از آنجا که این مقادیر بسته به آزمایشگاه متفاوت هستند، مهم است که گزارش نتیجه آزمایش خود را بررسی کنید تا ببینید محدوده مرجع آزمایشگاه شما چیست. همچنین بدانید که هیچ محدوده ast نرمالی برای همه افراد وجود ندارد. سطح سالم ast در آزمایش خون بسته به عوامل مختلف تغییر میکند:
- سن
- جنسیت
- نژاد
- وزن
پزشک هنگام تفسیر نتیجه آزمایش، تمام این عوامل را در نظر خواهد گرفت.
آزمایش خون انجام دادی و میخوای نتیجهاش رو بدونی؟
از متخصص کمک بگیر.
علت پایین بودن ast در آزمایش خون
افزایش سطح ast میتواند نشانهای از وجود مشکلات در کبد یا بافتهای عضلانی باشد و نیاز به بررسیهای بیشتر دارد. اما پایین بودن آن در بیشتر موارد نشانه سالم بودن فرد است. هرچند، گاهی وجود مشکلاتی باعث پایین آمدن آن میشوند. موارد زیر را میتوان علت پایین بودن ast در آزمایش خون دانست:
- کمبود ویتامین B6: این ویتامین برای متابولیسم صحیح و عملکرد آنزیمها ضروری است.
- بیماری کلیوی: مشکلات در عملکرد کلیهها میتواند بر سطح ast تاثیر بگذارد.
- بیماری کبدی: در برخی موارد، کاهش شدید عملکرد کبد ممکن است منجر به کاهش میزان ast در آزمایش خون شود.
علت بالا بودن ast در آزمایش خون
کبد یکی از اندامهایی است که بالاترین غلظت آسپارتات آمینوترانسفراز را در سلولهای خود دارد. هرگونه آسیب به سلولهای کبدی منجر به افزایش سطح ast در خون میشود. همچنین، هنگام آسیب کبدی، سطح آنزیم دیگری به نام ALT نیز افزایش مییابد. عوامل متعددی میتوانند باعث آسیب به سلولهای کبدی و بالا بودن ast در آزمایش خون شوند، از جمله:
- عوامل عفونی: ویروسها مانند ویروسهای هپاتیت، EBV و CMV، باکتریها و انگلها میتوانند به کبد آسیب زده و آنزیمهای کبدی را افزایش دهند.
- داروها: برخی داروها مانند ایروترتینوئین، استامینوفن و ایزونیازید میتوانند به سلولهای کبدی آسیب برسانند.
- سموم محیطی و داروهای گیاهی: مصرف دمنوش و داروهای گیاهی و همچنین مواجهه با سموم محیطی مانند آرسنیک میتواند خطرناک باشد.
- الکل: زیادهروی در مصرف الکل در طولانیمدت به سلولهای کبدی آسیب میزند.
- کبد چرب غیر الکلی: افرادی که الکل مصرف نمیکنند اما به کبد چرب مبتلا هستند، نیز در معرض آسیب کبدی و افزایش آنزیمهای کبدی قرار دارند.
- کاهش خونرسانی به کبد: هر عاملی که موجب کاهش خونرسانی به کبد شود مانند جراحیهای بزرگ، سکته قلبی یا شوک هموراژیک، میتواند بر عملکرد کبد تاثیر بگذارد.
- بیماریهای ژنتیکی و خودایمنی: برخی بیماریها مانند ویلسون، کمبود آلفا-۱ آنتیتریپسین، هموکروماتوز، هپاتیت اتوایمیون و کلانژیت اسکلروزان اولیه میتوانند به کبد آسیب بزنند.
- سرطان کبد: هپاتوسلولار کارسینوما و متاستاز به کبد نیز میتوانند باعث افزایش آنزیمهای کبدی شوند.
عفونت ویروسی گرفتی و نگران بالا بودن نتیجه آزمایشی؟ از متخصص کمک بگیر.
علل غیرکبدی افزایش ast
افزایش سطح AST ممکن است به علت مشکلات غیرکبدی نیز رخ دهد. از جمله علل غیرکبدی افزایش AST میتوان به آسیبهای عضلانی (مانند میوپاتی یا آسیب عضلات)، بیماریهای قلبی (مثل حمله قلبی یا میوکاردیت)، و اختلالات خونی (مانند همولیز) اشاره کرد. همچنین، برخی بیماریهای کلیوی، پانکراتیت و عفونتهای شدید نیز میتوانند باعث افزایش AST شوند. این افزایش معمولاً به دلیل آسیب به بافتهای عضلانی، قلبی یا دیگر بافتها است. افزایش سطح AST میتواند ناشی از علل غیرکبدی نیز باشد، زیرا این آنزیم در بافتهای دیگر بدن نیز وجود دارد از جمله:
- بیماریها و آسیبهای عضلانی مانند پلیمیوزیت یا آسیبهای فیزیکی به عضلات
- آسیب به عضلات قلب مانند انفارکتوس میوکارد (سکته قلبی)
- کمکاری تیروئید
قیمت آزمایش AST
قیمت آزمایش AST بسته به آزمایشگاه، تجهیزات آزمایشگاهی، سایر آزمایشهای همراه و موقعیت جغرافیایی آزمایشگاه متفاوت خواهد بود. جهت اطلاع از قیمت آزمایش به آزمایشگاهی که پزشک متخصص در شهرتان تجویز میکند، مراجعه نمایید. برخی بیمهها ممکن است هزینههای این آزمایش را پوشش دهند، جهت اطلاع از پوشش بیمهای آزمایش، با بیمهگذار خود صحبت کنید.
نحوه خواندن برگه آزمایش آسپارتات آمینوترانسفراز
برای خواندن برگه آزمایش آسپارتات آمینوترانسفراز، باید موارد زیر را درنظر بگیرید:
مرحله | توضیح |
---|---|
مقادیر نرمال | ابتدا، مقدار نرمال ast را بررسی کنید که باید بین ۱۰ تا ۴۰ واحد در لیتر (U/L) باشد. اما ممکن است بسته به آزمایشگاه متفاوت باشد. حتما به محدوده مرجع مشخصشده در برگه توجه کنید. |
نتیجه آزمایش | مقدار AST را مشاهده و آن را با محدوده نرمال مقایسه کنید. اگر مقدار بالاتر از حد نرمال باشد، ممکن است نشاندهنده وجود آسیب کبدی، قلبی یا عضلانی باشد. |
علائم بالینی | در کنار نتایج آزمایش، توجه به علائم بالینی بیمار مهم است. اگر بیمار علائمی از جمله خستگی، زردی، یا درد در ناحیه کبد داشته باشد، افزایش ast اهمیت بیشتری پیدا میکند. |
آزمایشهای همراه | معمولا این آزمایش بهتنهایی انجام نمیشود و باید نتایج سایر آزمایشهای کبدی مانند ALT، ALP و بیلیروبین را نیز بررسی کنید. این نتایج به تفسیر دقیقتر کمک میکنند. |
تاریخ نمونهگیری | تاریخ انجام آزمایش را بررسی کنید. تغییرات در سطح آسپارتات آمینوترانسفراز میتواند در طول زمان تغییر کند و مهم است که نتایج در همان بازه زمانی ارزیابی شوند. |
مقادیر بالا | اگر سطح ast بهطور غیرعادی بالا باشد، پزشک ممکن است آزمایشهای بیشتری را برای شناسایی علت دقیق افزایش انجام دهد. همچنین، در صورت وجود سطح پایین ast ، نیاز به نگرانی نیست، مگر اینکه علائم دیگری وجود داشته باشند. |
توجه به تمام این نکات کمک میکند تا برگه آزمایش ast را بهدرستی تفسیر کنید و در صورت لزوم با پزشک خود مشورت نمایید. البتهُ خواندن برگه آزمایش کار تخصصی است و باید توسط پزشک آزمایشگاه یا پزشک متخصص انجام شود.
تفسیر نتیجه آزمایش ast
مقادیر نرمال آسپارتات آمینوترانسفراز (ast) معمولا بین ۱۰ تا ۴۰ واحد در لیتر است. مقادیر پایین آن معمولا نگرانکننده نیستند، اما افزایش سطح آن حائز اهمیت بوده و باید علت آن بررسی شود. آزمایش ast در بیشتر موارد بهتنهایی انجام نمیشود و در کنار سایر آزمایش های کبدی مانند ALT، ALP، بیلیروبین، آلبومین و INR درخواست میشود، زیرا تفسیر نتیجه ast بهتنهایی ممکن نیست. اگر همزمان AST و ALT بالا و ALP پایین باشد، نشاندهنده آسیب به سلولهای کبدی بهدلیل بیماریهای ویروسی، سموم یا داروها است. این وضعیت فقط بر افزایش ast و ALT تاثیر دارد و تاثیری بر ALP نمیگذارد. افزایش شدید AST بیش از ۲۵ برابر حد نرمال میتواند نشاندهنده بیماریهای ویروسی حاد کبدی باشد که با تخریب گسترده سلولهای کبدی همراه است. وقتی که سطح ast بالاتر از ALT باشد، احتمال بیماریهای الکلی کبد یا سیروز کبدی مطرح میشود و همچنین ممکن است منبع آن خارج از کبد باشد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
ast در آزمایش خون چیست؟ آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) آنزیمی است که در بافتهای متابولیکی فعال مانند کبد، قلب و عضلات وجود دارد. آزمایش خون برای اندازهگیری آن، بهعنوان بخشی از ارزیابی عملکرد کبد و شناسایی آسیبهای احتمالی انجام میشود. مقادیر نرمال ast معمولا بین ۱۰ تا ۴۰ واحد در لیتر است، اما این محدوده ممکن است بسته به آزمایشگاه متفاوت باشد. بالا بودن میزان ast در آزمایش خون نشانه مشکلات کبدی، قلبی یا عضلانی است که باید توسط فوق تخصص کبد یا دکتر داخلی مورد ارزیابی قرار گیرند. عواملی مانند بیماریهای ویروسی، مصرف الکل، داروها، آسیبهای فیزیکی و شرایط خودایمنی نیز میتوانند باعث افزایش این آنزیم در خون شوند. بنابراین اگر نگران جواب آزمایش خود هستید میتوانید از دکتر داخلی آنلاین دکترتو بدین منظور مشاوره بگیرید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!