شفاانلاین»سلامت» بیش از یک سوم موارد ناباروری، علت ناباروری مربوط به مردان است. دلایل ناباروری مردان می تواند کاهش تعداد اسپرم، کاهش حرکت اسپرم یا انسداد مجرای تناسلی باشد. از دیگر علل ناباروری مردان می توان به برخی از بیماری ها مانند واریکوسل، آسیب به ناحیه تناسلی، بیماری های مزمن و نداشتن سبک زندگی مناسب اشاره نمود. همچنین با افزایش سن، قدرت باروری در مردان کاهش می یابد.
به گزارش شفاآنلاین ناباروری مردان می تواند استرس زا و ناامید کننده باشد، اما خوشبختانه تعدادی از عواملی که علت ناباروری مردان هستند، قابل درمان اند. علاوه بر آن، در حال حاضر روش های درمانی مختلفی برای درمان ناباروری وجود دارند مانند روش آی وی اف یا IUI.
روش درمان بر اساس علت ناباروری مردان انتخاب می گردد. در این متن قصد داریم تا به رایج ترین علل ناباروری مردان اشاره کنیم.
شایع ترین علل ناباروری مردان:
از شایع ترین علل ناباروی مردان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• واریکوسل : واریکوسل همان تورم عروق خونی بیضه ها است. واریکوسل شایع ترین علت ناباروری مردان است که برگشت پذیر می باشد. اگرچه نحوه دقیق تاثیر واریکوسل بر ناباروری مردان هنوز ناشناخته است، اما ممکن است واریکوسل از طریق افزایش درجه حرارت بیضه ها باشد و در نتیجه، کاهش کیفیت اسپرم ها باعث ناباروری مردان گردد.
درمان واریکوسل می تواند تعداد اسپرم ها و عملکرد آن ها و حتی نتایج روش های کمک باروری را بهبود بخشد.
• عفونت : برخی از عفونت ها از قبیل ارکیت (عفونت بیضه)، التهاب مجرای اپیدیدیم (اپیدیدیمیت) و برخی از عفونت های منتقل شونده از راه جنسی از جمله سوزاک، سیفلیس و HIV می توانند در تولید اسپرم یا تعداد اسپرم اختلال ایجاد نمایند اگرچه گاهی موارد گفته شده می توانند باعث ایجاد آسیب دائمی به بیضه ها شوند، اما در اغلب موارد می توان اسپرم را از طریق روش ها مختلف جراحی، جدا نمود.
• اختلال انزال عقب گرد: انزال عقب گرد یا رتروگراد نیز می تواند یکی از دلایل ناباروری باشد. اگر مایع منی به جای خروج از آلت تناسلی وارد مثانه شود، به آن انزال رتروگراد می گویند. بیماری دیابت، آسیب های ستون فقرات، داروها، جراحی مثانه، پروستات و مجرای ادراری از مهم ترین علل انزال عقب گرد هستند. برخی از مردان مبتلا به ضایعات نخاعی یا بیماری های خاص، حتی در صورت تولید اسپرم نمی توانند مایع منی را تخلیه کنند؛ که در موارد گفته شده می توان از روش های مختلف جراحی استخراج اسپرم برای باروری استفاده نمود.
• وجود آنتی بادی های ضد اسپرم : یکی دیگر از علل ناباروری مردان، وجود آنتی بادی های ضد اسپرم است. آنتی بادی های ضد اسپرم، آنتی بادی هایی هستند که اسپرم ها را از بین می برند. آنتی بادی های ضد اسپرم، سلول های سیستم ایمنی هستند که به اشتباه اسپرم را به عنوان مهاجم شناسایی کرده و آن را از بین می برند، در نتیجه می توانند باعث ایجاد ناباروری شوند.
• انواع تومور : تومورهای سرطانی و تومورهای غیر سرطانی می توانند به طور مستقیم از طریق غدد آزاد کننده هورمون های مردانه مانند غده هیپوفیز و یا به دلایل نامشخص، اندام های تولید مثل مردان را تحت تاثیر قرار دهند. گاهی انجام شیمی درمانی، پرتودرمانی و جراحی می تواند قدرت باروری مردان را تحت تاثیر قرار دهد.
• عدم خروج بیضه از شکم : گاهی در مرحله جنینی یکی از بیضه ها یا هر دوی آن ها از شکم به داخل کیسه بیضه نزول نمی کند. عدم نزول بیضه می تواند باعث افزایش ناباروری مردان گردد.
• عدم تعادل هورمونی : اختلالات هورمونی ناشی از تغییرات در غدد هیپوتالاموس، هیپوفیز، تیروئید و غده فوق کلیوی نیز می تواند علت ناباروری مردان باشد. کاهش تستوسترون و اختلالات هورمونی ممکن است در اثر مشکلات پایه ای ایجاد شوند.
• وجود نقص در لوله های منتقل کننده اسپرم : اگر لوله های انتقال دهنده اسپرم به دلایل متعدد از جمله جراحی، عفونت، ضربه، بیماری هایی از قبیل فیبروزکیستیک یا عوامل ژنتیکی مسدود شوند، اسپرم ها نمی توانند منتقل شوند و این امر ممکن است یک علت ناباروری مردان باشد. انسداد می تواند تنها در بخشی از قسمت های مختلف دستگاه تناسلی مردان مانند بیضه، مجاری اپیدیدیم یا مجاری ادراری ایجاد شود.
• اختلالات کروموزومی : اختلالات ارثی مانند بیماری کلاین فلتر (مردان دارای دو کوروموزم X و یک کروموزوم Y)، فیبروز کیستیک، سندرم کالمن و سندرم کارتاژنز از جمله اختلالات کروموزومی هستند که می توانند در مردان ناباروری ایجاد کنند.
• مشکلات جنسی : اختلال نعوظ، انزال زودرس، رابطه جنسی دردناک، ناهنجاری های آناتومیکی از جمله هیپوسپادیاس یا مشکلات روحی می توانند باعث ایجاد مشکلات جنسی و در نهایت، ناباروری مردان شوند.
• بیماری سلیاک : بیماری سلیاک نیز می تواند علت ناباروری مردان باشد. بیماری سلیاک یک اختلال گوارشی ناشی از حساسیت به گلوتن است که می تواند منجر به ناباروری مردان گردد. این عارضه ممکن است پس از رعایت رژیم بدون گلوتن بهبود یابد.
• استفاده از داروهای خاص : استفاده طولانی مدت از داروهای استروئیدی آنابولیکی، داروهای سرطانی (شیمی درمانی)، بعضی از داروهای ضد قارچ و برخی داروهای دیگر می تواند روند تولید اسپرم را مختل کرده، باعث کاهش تعداد اسپرم شود و قدرت باروری مردان را کاهش دهد.
• سابقه جراحی: انجام برخی جراحی ها مانند وازکتومی، جراحی فتق، جراحی پروستات و جراحی شکم می تواند از تولید اسپرم و یا انزال جلوگیری نموده و علت ناباروری در مردان باشد. در بیشتر موارد می توان برای جبران انسداد یا بازیابی اسپرم، از روش های جراحی به منظور استخراج اسپرم از اپیدیدیم یا بیضه استفاده کرد.
درمان ناباروری مردان:
در اغلب موارد نمی توان علت دقیق ناباروری را تشخیص داد. اما حتی اگر علت دقیق ناباروری مشخص نباشد، پزشک ممکن است بتواند از روش های درمانی دارویی یا روش های کمک باروری جهت درمان ناباروی مردان استفاده کند.
در صورت وجود ناباروری، همسر بیمار نیز بررسی می شود. بررسی مرد و زن به طور هم زمان کمک می کند تا علت ناباروری در مردان زودتر مشخص شود و درمان های مناسب از قبیل ای وی اف (IVF) یا IUI مورد استفاده قرار گیرد. روش های درمان ناباروری شامل جراحی، درمان عفونت، درمان مشکلات مربوط به رابطه جنسی، هورمون درمانی و روش های کمک باروری است.
انتخاب روش کمک باروری مناسب، بر اساس شرایط بیمار و علت ناباروری متفاوت است. روش های کمک باروری شامل ای وی اف (IVF)، IUI، ICSI یا استفاده از اسپرم اهدایی می باشند.