بدن هر مرد به دلیل آناتومی خاص خود مستعد ریسک و بروز بیماری های مخصوص مردان از جمله تومورهای بیضه می باشد،در این مقاله به بررسی بیماری های مردانه و دلیل بروز آن ها خواهیم پرداخت.
حیطه «سلامت مردان» یکی از دسته‌بندی‌هایی به شمار می‌رود که موضوعات گسترده‌ای همچون بیماری‌ها و اختلالات جسمی، روانی، جنسی و… را در بر می‌گیرد. یک متخصص با تمرکز بیشتر بر اورولوژی، در این باره بیشتر توضیح می‌دهد.
سلامت مردان کلمه‌ای عام است، لازم است یادآوری کنم این تعبیر به طریقی باید از نظر لغتی تصحیح شود. هدف از سلامت مردان بحث در زمینه سلامت «مذکران» است. چون کلمه مرد از نظر لغت به سنینی از مذکران که در دوره بلوغ و سالمندی هستند، اطلاق می‌شود و جنین، نوزاد، شیرخوار، کودک، نوجوان و جوان را الزاماً تعریف نمی‌کند.
شکی نیست که بعضی از مسائل مردان ممکن است ریشه در بیماری‌های جنینی یا دوران طفولیت داشته باشد. به همین جهت صلاح است که موضوع به‌صورت دوره‌ای مطرح شود.
دوره جنینی و طفولیت:
خوشبختانه با پیشرفت تکنولوژی از هفته بیستم زندگی جنینی، بسیاری از بیماری‌ها در دستگاه‌های مختلف قابل تشخیص و در صورت لزوم بعضاً در دوره جنینی قابل درمان هستند. مانند انسداد مجاری ادراری به طوری که با انتقال ادرار از مثانه به مایع آمنیوتیک می‌توان از پیشرفت ضایعات کلیوی قبل از تولد نوزاد پیشگیری کرد.
متأسفانه پس از دستگاه عصبی شایع‌ترین ناهنجاری‌ها در دستگاه ادراری تناسلی دیده می‌شود و می‌توان هیدرونفروز (گشاد شدن کلیه‌ها) را که به‌علت انسداد ایجاد می‌شود با درمان به‌موقع دارویی و عمل جراحی مداوا کرد، به‌شرط آنکه به‌موقع اقدام شود. سونوگرافی وسیله ارزان یا در دسترس و بدون خطر بوده و می‌توان با تشخیص به‌موقع ناهنجاری‌ها در دوره جنینی یا بلافاصله پس از زایمان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد.
در دهه‌های قبل شاهد بیمارانی بودیم که متأسفانه به‌علت تنگی‌های حالب کلیه‌های خود را از دست داده بودند و بعضاً این کلیه‌ها هیچگونه قدرت دفعی نداشتند و از بدن خارج می‌شدند. خوشبختانه امروز با توجه به اطلاع‌رسانی و توصیه متخصص در دوره جنینی تشخیص این‌گونه تنگی‌ها داده می‌شود وکمتر شاهد برداشتن کلیه‌ها هستیم.
بیضه‌های پایین نیامده:
ممکن است نوزاد پسر هنگام تولد درکیسه یک یا هر دو بیضه قابل لمس نداشته باشد. لازم است بدانیم که بیضه در دوره جنینی درون شکم تشکیل و بتدریج به سمت کیسه بیضه حرکت می‌کند. درتعدادی از نوزادان به علل مختلف ممکن است در مسیر پایین آمدن متوقف شود و چنانچه به‌موقع تحت درمان قرار نگیرند ضمن اینکه کارایی بیضه در تولید نطفه (اسپرم) از بین می‌رود خطر سرطان در این بیضه‌ها بیشتر از افرادی است که بیضه آنها هنگام تولد درون کیسه بیضه قراردارد. البته این شانس وجود دارد که طی 12- 6 ماه اول دوره نوزادی و شیرخواری خود به خود بیضه نزول پیدا کند در غیر این صورت باید شیرخوار تحت عمل جراحی پایین آوردن بیضه یا بیضه‌ها قرار گیرد. البته در مواردی نیز با تجویز دارو ممکن است درمان شوند.
دوره نوجوانی و جوانی:
یکی از راهکارهای خوب انجام معاینات در دوره ورود به مدرسه و دبیرستان است. خوشبختانه در بعضی از مدارس به طور دوره‌ای این معاینات انجام شده و چنانچه بیماری بدون علامت درکودک یا نوجوان باشد تشخیص داده شده و بموقع درمان می‌شود.
واریکوسل:
گشاد شدن وریدهای خارج‌کننده خون از بیضه ممکن است در دوران کودکی، نوجوانی و جوانی عارض شود و چنانچه بموقع تحت درمان قرار نگیرد ممکن است باعث کاهش کمی وکیفی نطفه(اسپرم) شود. این عارضه در سن فارغ‌التحصیل شدن از دبیرستان یا دوره تحصیلات دانشگاهی تشخیص داده می‌شود و بعضاً به خاطر امکان معافیت از سربازی ممکن است خانواده‌ها این درمان را به تعویق بیندازند. توصیه می‌شود چنانچه «اسپرموگرام» ضعیف باشد، باید هرچه زودتر بیمار تحت درمان قرار گیرد.
تومورهای بیضه:
از نظر دستگاه ادراری تناسلی شایع‌ترین توموری که در دوره جوانی دیده می‌شود تومورهای بیضه هستند وخوشبختانه سایر تومورهای این دستگاه درسنین بالاتر دیده می‌شوند. با توجه به اینکه جوانان عمل جراحی و شیمی درمانی و رادیوتراپی را بخوبی تحمل می‌کنند لذا چنانچه بموقع درمان‌های رایج صورت گیرد، شانس بهبودی کامل، بسیار زیاد است.
نکته قابل توجه اینکه، بعضی از این بیماران ممکن است پس از درمان‌های رایج دچار «آزواسپرمی» یعنی «مایع اسپرم عاری از نطفه» شوند یا اینکه پس از ارضای جنسی اسپرم به طور کامل به‌طرف مثانه هدایت شود. لذا انجماد اسپرم باید قبل از درمان صورت گیرد، خوشبختانه انجماد اسپرم در دمای منفی 193 درجه برای همیشه باعث حفظ حیات اسپرم شده و با دوباره گرم کردن اسپرم می‌توان با بهره‌گیری از «میکرواینجکشن» (تزریق اسپرماتوزوئید) با هدایت میکروسکوپ به درون تخمک اقدام به باروری کرد.
ناتوانی جنسی:
یکی از معضلات بسیار جدی در زمینه سلامت مردان بحث قدرت جنسی است. «فروید» معتقد بود ریشه ناتوانی‌های جنسی درمسائل و عقده‌های روانی خلاصه می‌شود ولی با پیشرفت‌های علمی و امکانات جدید تشخیصی امروز در حالی که نقش مسائل روحی و روانی مسجل است، شکی نیست که عواملی از قبیل مشکلات هورمونی، عروقی، دارویی و… به تنهایی یا همراه با مسائل روانی می‌توانند موجبات ناتوانی جنسی را فراهم آورد.
با توجه به ناهنجاری های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی درسطح جهان و اطلاعات عجیب و غریب توسط رسانه‌ها که متأسفانه بعضاً هدفدار انتشار می‌یابد و زوال اخلاقی را ترویج می‌دهد، تفکر جوانان را ممکن است از مسیرهای طبیعی خارج کند و مسائل روحی- روانی را که نهایتاً روی قدرت جنسی تأثیرگذار است به ارمغان خواهند آورد.
اعتیاد:
مصرف مواد مخدر نیز متأسفانه در یک کلمه ضمن «خانه براندازی» باعث ازدیاد ناتوانی جنسی و افزایش نرخ عفونت‌های دستگاه ادراری تناسلی می‌شود.
بیماری‌های آمیزشی:
متأسفانه رعایت نکردن بهداشت و مسائل گوناگون از قبیل روابط غیر متعارف در بسیاری از جوامع باعث گسترش بیماری‌های مقاربتی و بالاخص بیماری خانمان سوز «ایدز» شده است. امید است با بهره‌گیری از دستورات فرهنگی، اجتماعی، پزشکی و رعایت آداب شرعی با این‌گونه بیماری‌ها مبارزه کنیم و مسئولان فرهنگی با هزینه کردن در این زمینه محیطی سرشار از نشاط بخصوص برای جوانان فراهم آورند.
سرطان‌های دستگاه ادراری:
متأسفانه از بین سرطان‌های کلیه- مثانه، پروستات، سرطان‌های مثانه با ایجاد خونریزی، هشداردهنده هستند. سرطان‌های کلیه به طوراتفاقی درسونوگرافی یا سی تی- اسکن درمراحل اولیه تشخیص داده می‌شوند. سرطان‌های پروستات نیز ابتداً هیچگونه علامتی ممکن است نداشته باشند ولی چنانچه بیمار تست «PSA» آنتی ژن اختصاصی پروستات را انجام دهد ممکن است به سمت بیماری خود رهنمون شود.
در مورد خونریزی‌های دستگاه ادراری لازم است کلیه تست‌های تشخیصی با توجه به سن بیمار انجام شود، نکته قابل توجه اینکه، ممکن است یک نوبت خون ادراری دیده شده و برای مدت‌ها خونریزی قطع شود در حالی که بیماری به پیشرفت خود ادامه می‌دهد و بعضاً به نقاط دوردست انتشار می‌یابد. یقیناً در مراحل ابتدایی شانس بهبود با توجه به تشخیص زودتر بیشتر و درمان ساده‌تر است.
در مورد سرطان پروستات، با توجه به نبود غربالگری در ایران، دفاتر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گزارش سالانه حدود 4000 مورد سرطان پروستات را نشان می‌دهد ولی شکی نیست که تعداد بیماران مبتلا به سرطان پروستات درجمعیت بیش از75 میلیون بیشتر است و چنانچه از تست ساده اندازه‌گیری آنتی ژن اختصاصی پروستات استفاده کنیم ، تعداد بیشتری تشخیص داده می‌شوند و از عواقب بیماری یعنی متاستاز (انتشار) تا حدود زیادی می‌توان بیمار را برحذر کرد.
اگرچه سرطان پروستات ممکن است پیشرفت تدریجی داشته باشد ولی متأسفانه پس از انتشار مبارزه با آن سخت بوده و بعضاً بیمار را به‌علت درگیری استخوان‌ها بویژه مهره‌ها ممکن است زمینگیر کند. (دکتر غلامرضا پورمند- رئیس مرکز تحقیقات ارولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران)
منبع/سلامت آنلاین