افرادی که با کمبود عزت نفس دست و پنجه نرم می‌کنند، اغلب برای سرپوش گذاشتن روی این حس به رفتار‌های خاصی متوسل می‌شوند. ممکن است که سعی کنند با برخی اقدامات بیش از حد، سعی کنند ارزشمندی‌شان را به خود و دیگران اثبات کنند. این اقدامات می‌توانند شامل تلاش بیش از حد برای نشان دادن موفقیت‌ها یا قابلیت‌ها باشند.
عزت نفس چیز پیچیده‌ای است. شناسایی فردی که عزت نفس دارد آسان است، اما گاهی تشخیص کمبود عزت نفس دشوار می‌شود.
افرادی که با کمبود عزت نفس دست و پنجه نرم می‌کنند، اغلب برای سرپوش گذاشتن روی این حس به رفتار‌های خاصی متوسل می‌شوند. ممکن است که سعی کنند با برخی اقدامات بیش از حد، سعی کنند ارزشمندی‌شان را به خود و دیگران اثبات کنند. این اقدامات می‌توانند شامل تلاش بیش از حد برای نشان دادن موفقیت‌ها یا قابلیت‌ها باشند.
شناسایی این رفتار‌ها می‌تواند به شما در درک بهتر اطرافیان و شاید حتی خودتان کمک کند. در ادامه، ۱۰ نشانه آشکار از اقدامات جبرانی افراطی به دلیل کمبود عزت نفس آمده است.
۱) تلاش بیش از حد برای موفق شدن
بسیاری از ما در زندگی خود با فردی مواجه شده‌ایم که به نظر می‌رسد در تلاشی بی پایان برای دستیابی به موفقیت است. این افراد، کسانی هستند که همیشه سرشان شلوغ است، همیشه پروژه‌های جدیدی را انجام داده و به ندرت به چیزی نه می‌گویند.
این رفتار، اغلب ریشه در احساس عمیق بی کفایتی دارد. افرادی با کمبود عزت نفس، به دلیل نیاز به اثبات ارزش خود، نه فقط به دیگران، بلکه به خودشان، تلاش بیش از حدی برای موفق شدن می‌کنند.
این افراد، اغلب سعی می‌کنند احساس ارزش پایین خود را با تلاش مداوم برای کسب تأیید و اعتبار خارجی جبران کنند. عزت نفس آن‌ها به دستاورد‌هایشان گره خورده است؛ بنابراین احساس می‌کنند که مجبورند همیشه موفق شوند.
۲) کمال‌گرایی
بسیاری از ما کمی کمال‌گرایی در وجودمان داریم.
کمال‌گرایی، ارتباط تنگاتنگی با عزت نفس دارد. وقتی که احساس ارزشمندی زیادی نداشته باشید، بیشتر به کوچکترین جزئیات فکر خواهید کرد و همیشه می‌خواهید اطمینان پیدا کنید که همه چیز «درست است».
در واقع، کمال‌گرایی تلاشی برای جبران احساس بی کفایتی است. اگر همه چیز عالی باشد، پس جایی برای انتقاد یا شکست وجود ندارد؛ دو عاملی که می‌توانند به صورت قابل توجهی بر عزت نفس تأثیر بگذارند.
ترک عادت کمال‌گرایی می‌تواند سخت باشد، زیرا اغلب به عنوان یک ویژگی مثبت دیده می‌شود. اما زمانی که ریشه در کمبود عزت نفس دارد، بی شک ضررش بیشتر از فواید آن خواهد بود.
۳) جلب توجه
همه ما افرادی را دیده‌ایم که دائماً به دنبال بودن در کانون توجهات و دریافت تأیید از دیگران هستند. به راحتی می‌توان به چنین افرادی برچسب توجه‌طلب زد. اما مسأله اساسی، اغلب عمیق‌تر است.
اصول روانشناسی نشان داده‌اند که رفتار توجه‌طلبانه، اغلب نشانه‌ای از کمبود عزت نفس است. ممکن است که این افراد احساس نامرئی بودن یا بی اهمیتی کنند و به همین دلیل، سعی می‌کنند تا حد ممکن این احساس را با دریافت توجه و تأیید اطرافیانشان سرکوب کنند.
این نیاز به توجه می‌تواند به روش‌های مختلفی آشکار شود؛ از فعالیت بیش از حد در رسانه‌های اجتماعی تا نمایش دراماتیک احساسات خود. این‌ها نشانه‌های آشکاری برای کسب تأیید هستند.
۴) رفتار مردم‌پسند
تلاش بیش از اندازه برای خشنود کردن دیگران، یکی دیگر از رفتار‌های رایج افرادی است که با کمبود عزت نفس دست و پنجه نرم می‌کنند. این افراد، اغلب با همه چیز و هر کسی موافقت می‌کنند. ممکن است که آن‌ها وظایفی بیش از حد توان خود را برعهده گیرند، برنامه‌های خود را تا حد زیادی پر کرده و زمانی برای خود باقی نگذارند.
چرا؟ زیرا نه گفتن خطر طرد شدن را به همراه دارد و برای کسی که دارای عزت نفس پایینی است، طرد شدن می‌تواند یادآور دردناکی از احساس درونی بی ارزشی و بی کفایتی او باشد.
افراد با عزت نفس پایین، اغلب احساس ناراحتی و خستگی می‌کنند. چرا که به طور مداوم نیاز‌های خود را به خاطر دیگران نادیده گرفته‌اند. این یک چرخه مخرب است که بدون خودآگاهی و عزت نفس، به سختی می‌توان از آن خارج شد.
۵) حالت تدافعی
آیا تا به حال با کسی مواجه شده‌اید که حتی به کوچکترین انتقاد یا پیشنهادی واکنش تدافعی نشان می‌دهد؟ این رفتار می‌تواند نشانه‌ای از عزت نفس پایین باشد. افرادی که دائماً احساس نیاز به دفاع از اعمال یا تصمیمات خود را دارند، اغلب این کار را انجام می‌دهند، زیرا درباره ارزشمندی خود اطمینان کافی ندارند.
آن‌ها هر شکلی از بازخورد را به عنوان حمله به شخصیت خود تفسیر می‌کنند که باعث می‌شود واکنش تدافعی از خود نشان دهند. این حالت تدافعی، در واقع فقط یک مکانیسم محافظتی است؛ راهی برای محافظت از خود در برابر تهدید‌هایی که به عنوان حمله به اعتماد به نفس آن‌ها تلقی می‌شوند.
۶) مراقبت نکردن از خود
هنگامی که افراد عزت نفس پایینی دارند، ممکن است در تعیین حد و مرز‌هایی برای کمک به دیگران با مشکل مواجه شوند.
آن‌ها کار‌های زیادی برای دیگران انجام می‌دهند، اما فراموش می‌کنند که از خود مراقبت کنند. ممکن است که وعده‌های غذایی خود را فراموش کنند یا نیاز‌های سلامت روانشان را نادیده بگیرند. انگار که خودشان را تنبیه کرده و معتقدند که سزاوار مراقبت و توجه نیستند.
داشتن مرز‌های سالم، یعنی دانستن این که چه چیزی خوب است و چه چیزی خوب نیست، بخش مهمی از مراقبت از خود محسوب می‌شود. اگر کسی که عزت نفس پایینی دارد، از خود مراقبت نکند، ممکن است منجر به بروز احساسات بدتری در او شود.
این رفتار، چرخه‌ای ایجاد می‌کند که در آن، افراد از مراقبت از خود غافل می‌شوند.
۷) مقایسه مداوم خود با دیگران
وقتی همیشه خودمان را با دیگران مقایسه می‌کنیم، یعنی دچار مشکل در تشخیص ارزش خود هستیم.
بسیاری از افراد، دائماً زندگی خود را با دیگران مقایسه می‌کنند. آن‌ها در رسانه‌های اجتماعی می‌چرخند و واقعیت‌های زندگی خود را با ظاهر زندگی دیگران مقایسه می‌کنند. این افراد احساس می‌کنند که همه به دستاورد‌های بیشتری رسیده‌اند و زندگی شادتری دارند.
این مقایسه دائمی یک رفتار رایج در بین کسانی است که عزت نفس کمی دارند. آن‌ها دیگران را ذاتاً بهتر یا سزاوارتر می‌دانند که می‌تواند کاملاً مخرب باشد.
۸) عذرخواهی بیش از حد
آیا تا به حال کسی را دیده‌اید که برای همه چیز عذرخواهی می‌کند، حتی زمانی که به وضوح تقصیر او نیست؟ این رفتار می‌تواند نشانه‌ای از عزت نفس پایین باشد. این افراد احساس می‌کنند که همیشه در اشتباه یا سربار دیگران هستند.
عذرخواهی بیش از حد می‌تواند راهی برای کسب اطمینان باشد. انگار که می‌گویند: «می‌دانم که اشتباه کرده‌ام، اما آیا هنوز مرا قبول داری؟»
این درخواستی است برای تأیید ارزش آن‌ها علیرغم عزت نفس پایینشان.
۹) خود تخریبی
مهمترین نکته در نشانه‌های کمبود عزت نفس این است که می‌تواند منجر به خود تخریبی شود.
کسانی که احساس بی ارزشی می‌کنند، اغلب باور ندارند که سزاوار موفقیت یا خوشبختی هستند و همین امر باعث می‌شود که به صورت ناخودآگاه تلاش‌های خود را نادیده بگیرند.
خود تخریبی می‌تواند به طرق مختلفی ظاهر شود، از اهمال‌کاری و کمال‌گرایی تا درگیر شدن با روابط و عادات ناسالم. این یک چرخه مخرب است که به احساس بی ارزشی افراد دامن می‌زند.
۱۰) اعتماد به نفس اغراق‌آمیز
جالب است بدانید که اعتماد به نفس بیش از حد می‌تواند نشانه‌ای از کمبود عزت نفس در برخی افراد باشد.
وقتی کسی نسبت به خودش احساس خوبی ندارد، ممکن است در ظاهر با اعتماد به نفس بیش از حد رفتار کرده و احساس واقعی خود را سرکوب کند.
این رفتار، اغلب با نیاز مداوم به تأیید اعتبار خارجی مرتبط است. این افراد، به دنبال تأیید دیگران به عنوان راهی برای پر کردن خلأ ناشی از احساس بی کفایتی خود هستند.
منبع: عصر ایران